IIE Y PISVAT VERLIEST MÉT
mm
mm
'mi
W'im
mWÊm
«■KLjai
.jLu
fff - "4*si mm
m
mm.
i
Van onze verslaggever
JAN BOOISTER
Een huis waaruit een do
de is weggedragen. Dat is
de wijk Heijplaat dezer da
gen.
Piet Boukes, werkzaam
op de administratie van de
RDM, maakt de vergelij
king. Een paar keer. „De
hele dag wordt er over de
RDM gepraat. En 's nachts
doen de mensen geen oog
dicht," zegt hij.
En: „Je praat thuis over
niets anders. En als je
naar buiten gaat loop je
weer tegen RDM'ers op.
Het blijft je achtervolgen.
Je moet naar de Veluwe
oni er van af te komen.
Stikker
*>1
fpi SSgftl
Fred du Buf: Klanten blijven weg.
Huisarts Kloppenburg: "Ik kan niets
doen. Ik kan de werf niet open hou
den.
Antje Spoor: "Dit houdt toch geen mens vol?"
De werkdag zit erop. De Heijplaters gaan naar huis. Lopend.
Courzand
mtmsmmmssa
Er groeit onkrfttfl
Heijplaat. Een dorp
binnen een stad. Zo'n
achthonderd huizen
herbergen ongeveer
tweeduizend mensen. Achthon
derd gezinnen, waarvan er bijna
500 afhankelijk zijn van De Werf.
Ongeveer zestig jaar geleden
zijn die huizen naast de RDM ge
bouwd. In opdracht van de RDM.
Daar bij de Waalhaven, totaal
afgezonderd van de rest van Rot
terdam, ontstond een aparte leef
gemeenschap. Met zijn eigen re
gels. De voormannen, bijvoor
beeld, woonden apart in een
straat. En de hoger ingedeelden
weer een straat verderop. Als
iemand promoveerde moest er
worden verhuisd. Naar een bij de
functie passende woning. Er
werd veel verhuisd in de goede
jaren.
De katholieken, de gerefor
meerden ze woonden ook bij
elkaar in straten. Straten ge
noemd naar schepen die bij de
RDM gebouwd waren. Heijplaat
was RDM. En Heijplaat is dat
nog steeds. Met de Directeur De
Geldcrstraat heeft Heijplaat
waarschijnlijk de enige straat in
Nederland die naar een fabrieks
directeur is genoemd.
Het ongekend rijke vereni
gingsleven van Heijplaat (meer
dan twintig verenigingen) is ook
helemaal afhankelijk van de
RDM. Is het niet financieel, dan
wel voor het materiaal.
Iedereen kent er ook werkelijk
iedereen. Is het niet bij de ach
ternaam, dan zeker bij de voor
naam. Dat Heijplaat raakt zijn
ziel.kwijt als de RDM, geheel of
gedeeltelijk dicht gaat.
- nat&BQ&msi.
Stikker, de Grote Baas van het
RSV-concern (waartoe de RDM
behoort), is de Grote Boosdoener.
„Die vuile schoft wil nu nog
een gouden handdruk, terwijl on
ze mannen erop achteruitgaan.
Dat kan je toch niet pikken? Als
wij het met minder moeten doen,
oké. Maar dan hij ook. Maar dan
"durft die schoft nog een advo
caat in de hand te nemen om een
'miljoen binnen te krijgen. Zet
/dat maar in de krant. Het kan
me niets schelen. Al word ik er
voor ontslagen. Maar wat er nu
gebeurt, dat kan toch niet? Dat is
afschuwelijk voor onze mannen."
Ze is er speciaal voor naar
huis gekomen, Antje Spoor, als
we praten met haar man Henk,
genoemde Piet Boukes, Toon Sui
kerbuik en Peet Vermeeren, al-
den werkzaam bij RDM en lid
van het actiecomité Redt RDM.
Ze werkt een paar uurtjes per
week in de kantine. De kantine
van de RDM, uiteraard.
„Meneer," zo begon ze, „u vindt
het toch wel goed, hè, dat ik m'n
hart/even kom luchten. Want ik
wil ook wel wat kwijt. Mijn man
en ik hebben altijd zuinig ge
leefd; Onze centjes apart gelegd.
Eerst voor de studie van onze
zoon en daarna om zelf een boot
je té bouwen. Voor dat bootje zijn
we vier jaar niet op vakantie ge
weest. Dat bootje is onze droom.
Mijn man heeft er twee jaar aan
gewerkt. Het is maar zeven en
een halve meter, maar toch hè.
Straks zitten we in de bijstand.
En dan moet je dat eerst opeten.
Maar daar hebben we toch ai die
jaren'niet voor gewerkt?"
Ze wijst naar het linkerdeel
van haar bovenlichaam als ze
zegt: .„Deze dagen? Soms heb ik
het helemaal hier. Benauwd. Dat
je soms niet kan ademhalen. Da*
ML** ï&avV&&
1jfjjl --Si .-V i /V*" Cf$*: s
k' t
Henk Spoor, Toon Suikerbuik, Piet Boukes en Peet Vermeeren (v.l.n.r.): 'De
wijk wordt in stukken gescheurd.'
w 4 Pi 'h&i
m
mm.
houdt toch geen zinnig mens vol?
En dat geldt voor alle vrouwen,
hoor. Denk daaraan!"
Piet Vermeeren: „De kinderen
van mij zitten op de middelbare
school. Nou, daar wordt natuur
lijk over de RDM gesproken. Jij
komt van de Heijplaat. zeggen ze'
tegen mijn kinderen. Is je vader
al thuis, wordt dan gevraagd."
Toon Suikerbuik: „Iedereen
praat erover. Als je opstaat be
gin je ermee. En als je naar bed
gaat is het nog van; heb je nog
iets gehoord? Als je zit te kaar
ten bijvoorbeeld moet je nog zeg
gen: jongens, laten we nou maar
gaan kaarten. Maar het lukt toch
niet, natuurlijk."
Met massa-ontslagen valt de
leefgemeenschap Heijplaat
straks uit elkaar. Nu al zeggen
vrouwen in supermarkten tegen
elkaar: jouw man is veilig, he.
Terwijl dat nog helemaal niet zo
is. En er wordt gezegd, dat er al
twee zijn die van de spanningen
een hartaanval hebben gehad.
Dat wordt straks erger, verze
kert Piet Boukes. „Je krijgt een
groep die werk heeft en een
groep die zonder werk zit. En die
Iaatsten gaan zich uitgesloten
voelen, denken dat ze paria's
zijn. Als Van Aardenne hier met
zijn botte bijl mag hakken gaat
de hele gemeenschap kapot."
Hoe slecht gaat het met de
RDM, volgens de mensen die er
werken? Peet Vermeeren is er
bedrijfsleider. Hij zegt: „In prin
cipe gaa! het niet slecht. Je
merkt de crisis wel natuurlijk,
maar het is niet zo slecht dat de
tent gesloten moet worden. Nee,
onder geen beding. De afdeling
werktuigbouw verkeert in grote
bloei. Als het daar geen gouden
tijd voor is dan zeker een vergul
de tijd.
Met de offshore- en de appara
tenbouw is het minder. Da's
waar. Maar weer niet zo slecht
dat dat dicht moet. Met goede
verkooptechnieken is dat uit het
dal te halen. Zeker als je weet
dat je op de mensen van de werf
altijd een beroep kan doen. Dag
en nacht.
De opdrachten die RDM van
het RSV-concern gehad heeft
zijn meestal niet winstgevend
geweest. En de opdrachten die ze
zelf binnenhaalden altijd."
„Mijn zoon," zegt Piet Boukes,
„vroeg kort geleden: Pa, als jij
werkloos wordt kan ik dan nog
naar de MTS? Ik heb gezegd dat
je niet moet gaan hozen als het
schip pas de volgende dag gaat
zinken."
Toon Suikerbuik: „Dat zeg je
ook voor een deel om ze gerust te
stellen. Maar je loopt natuurlijk
wel constant met je twijfels
rond, met angst."
Boukes: „D'r moet snel duide
lijkheid komen. Nu al gaan sche
pen naar Antwerpen en Ham
burg. RDM moet samen met Wil-
ton-Fijenoord verder. Toen, bij
de vorming van het RSV-con
cern, is geprobeerd van twee
kreupelen een snelwandelaar te
maken. Toen al waren er ernsti
ge vragen van de werknemers.
Maar de regering heeft niet op
gelet. En nu moeten de werkne
mers de klap opvangen."
Huisarts H. Kloppenburg laat
er geen twijfel over bestaan.
„Massa-ontslagen zijn rampzalig
voor de wijk. Ik merk het al een
paar jaar, die onzekerheid. Ik
heb een vrij groot bezoek op het
spreekuur, met name van vrou
wen.
Ze komen met klachten van al
lerlei aard. En meestal zeggen
jic erbij dat die onzekerheid over
RDM meespeelt.
Op den duur krijg je hier een
a-sociale wijk. Ik denk dat de
beste vaklui - wegtrekken en de
oudere mensen komen niet meer
aan de bak. Je krijgt tweespalt.
Funest voor deze gemeenschap.
Vergis je niet hoor, „gaat hij
verder, „dat werken in die dok
ken is zwaar. Het waait er altijd
en het wordt slecht betaald. De
mensen hier zijn vlug versleten.
Veel rugklachten, zeg maar rus
tig klachten over het hele bewe-
gingsmechani.jme.
En dan zeg ik nog niets over
lawaaidoofheid. Dat vind je hier
legio. En ik praat ook niet over
kanker. Want er wordt ook met
asbest gewekt.
De metaal-cao is niet de beste.
En als de mensen daarop nog
eens terugmoeten.Dat vertaalt
zich in de problematiek die ik
hier krijg. Maar ik kan niets
doen. Ik kan de RDM niet open
houden."
De heer J. van der Werff,
hoofd van de lagere school De
Rank, merkt bij zijn leerlingen
nog niet veel van dc situatie
thuis. Hij verwacht dat dit nog
wel komt.
"Pas nog zei een kind dat zijn
pa altijd sjagrijnig was en nu
opeens vrolijk. Ja, je hebt men
sen die in onzekere situaties
overdreven opgewekt worden om
hun kinderen er niet onder te la
ten lijden.
Maar ik lieg als ik zeg dat ik
er al veel van merk. Ik denk dat
de kinderen het nog niet besef
fen. En misschien ook de ouders
niet."
Slager Boclc merkt wel dat het
allemaal minder wordt. "De
mensen kopen niet meer voor
weken tegelijk in," verduidelijkt
hij.
En hoe het straks moet? "Ja,
er zijn hier twee slagerswinkels.
Misschien moet er dan straks
wel één van dicht."
Eigenaar B. F. P. M. M.
(Fred) du Buf van café-rcstau-
rant Courzand merkt ook al lan
ger dat het allemaal minder
wordt. Niet dat hij nou zo op de
bevolking van Heijplaat is aan
gewezen. integendeel bijna,
maar de bemanningen van de
'schepen die bij RDM in dok la
gen of moesten kwamen wel.
"En die klanten blijven weg.
Ook die van de toeleveringsbc-
drijfjes. Als je nou rekent, vroe
ger had ik hier vier kelners lo
pen. Nu heb ik er niet een meer.
Ik doe het met mijn vrouw en
dochters. Straks wordt het nog
minder. Wat dan? De tijd zal het
leren.
RDM heeft altijd een stempel
op dit dorp gedrukt. Een dorp
dat vergrijsd is. Het is zo stil als
een gek in deze buurt. Tegen
woordig ben ik op zaterdag en
zondag dicht. En op de overige
dagen 's avonds om tien uur aL
Vroeger lagen hier ook zo'n
twintig schepen. Nu nog geen ka
potte roeiboot. Vroeger keek je
tegen die schepen aan. Nu kan je
het Marconiplcin zien.
Maar eve-goed, het is zonde
wat daar bij de RDM gebeurt.
Het is een mooi bedrijf. Er staat
een outfit, daar word je gek van.
Ik ben hier zo'n elf jaar gele
den gekomen. Uit de stad. Maar
ik ben toch altijd een soort in
dringer gebleven. Een indringer
in Peyton Place. Als je niet van
hier bent tel je niet snel mee.
De greep van RDM op deze
wijk is groot. Neem de bakker,
bijvoorbeeld. Die heeft z'n ovens
nog van de RDM.
Gisteravond is er een café af
gebrand in de wijk. Dat komt
niet meer terug. Zeker weten. Ik
ben zelf bezig te verhuizen. Je
moet naar de mensen toe. En
hier zijn ze niet meer.
Bovendien, je hebt hier een
groot buurtcentrum en een be
hoorlijk onderkomen voor de
jongeren en dan nog eens een on
voorstelbaar aantal verenigin
gen. Dus wat zit ik hier nou nog
te doen.
Nee, het is hier voorbij. Kijk
maar naar de werf. Daar groeit
onkruid. En dat is altijd een
slecht teken."
Terug naar Toon Suikerbuik.
"Toen ik hier kwam had ik niks,"
zegt hij. "Straks is het misschien
afgelopen en dan heb ik weer
niks."
Henk Spoor heeft het al een
paar keer meegemaakt. Vijf jaar
geleden nog, toen de werf Schie
dam Nieuwe Waterweg dicht
moest. Er waren mensen die niet
van de werf af wilden. Die er van
af getrokken moesten worden.
Letterlijk.
Mevrouw Spoor: "Die Pinkster
dagen vergeet ik nooit."
Piet Boukes tot slot: "Voor de
vrouwen is het ook erg hoor, die
onzekerheid. Die spanning. Ze
weten wel dat er wat gebeurt,
maar niet wat. En dan een man
thuis die op van de zenuwen is.
Dan wordt er met deuren gesla
gen, hè."
