mm
Gemopperroddel en achterklap achter lieve geveltjes
LS
Vandaag met: Marktkooplui 'Wij
discrimineren
niet* Stukgoed }UI
«I
gaap*»--"'
I
t> -*•
mi:
Minder gepast
Trammelant
Niet lichtvaardig
Roddelcircuit
Ontzet
Bezweren
c
rn
ZATERDAG 28 FEBRUAR11983
Brielle
maart
Zelden heeft het vergader
circuit in Brielle het zo druk
-gehad als de afgelopen dagen'.
,,'De ene groep verontruste
burgers na de andere kwam'
in spoedzitting bijeen; avond
aan avond vlogen de afstam-
melingen van de watergeuzen
elkaar in vergaderzaaltjes en
'huiskamers in de haren,
'fi' "Tout Brielle" was erbij be
srokken. De burgemeester, de
'kerken, de burgerij, de mid
denstand, de politie, de amb
tenaren van Gemeentewer
ken, en natuurlijk de 1 a.pril-
vereniging. Onder de bevol
king' kwam een handtekenin
genactie op gang. Het plaatse
lijke krantje werd plotseling
lièstookt met ingezonden
stukken. De telefoons van
prominente stadgenoten ston
den dag in dag uit rood
gloeiend.
Brielle, kortom, was deze
week in rep en roer. En dat
allemaal vanwege de vraag
of 1 april dit jaar nu op 2
april of op 31 maart moet val-,
len.-Aanvankelijk werd geko-
zen voor donderdag 31 maart,
Tater voor zaterdag 2 april, en
uiteindelijk, toen de verwar
ring ten top gestegen was,
toch weer voor donderdag. De
middenstand kan weer 7-ustig -
slapen, maar grote groeien
burgers zijn cmtzct of "zelfs
boos. Het zal nog wel even du
ren voordat de gemoederen
zijn bedraad. En dat alleen
maar dankzij een historische
vergissing, van een handjevol
zcstiend:e-eeuwse piraten....
p.- O
■Hh
'Mannen,
steek de stad
in brand en
zuip zoveel va
ten bier leeg als
jc kunt', riep Lumey
TH
.V v
-VZelfs in het hardblauwe licht
i van deze kille februarimiddag
1 ziet het oude binnenstad je van
i Brielle er aandoenlijk uit. Geen
imposante, praalzieke monumen
ten; wel straatjes waarop de
5 vooruitgang door de eeuwen
heen nauwelijks vat heeft kun
nen krijgen, en stille plekjes die
*zrch loom wentelen in hun histo-
t ric.
v Op "dertig autominuten van
- -Rotterdam", zoals het in adver-
tonties van makelaars wervend
- -heet, lijkt Brielle er rustig en
„vooral vredig bij te liggen. Maar
dè schijn bedroog deze week.
Want achter de lieflijke geveltjes
klonk gemopper, roddel en ach-
terklap; de stille straatjes vorm
den het decor voor een onver-
^valste dorpsrel.
"Brielle namelijk was verdeeld
^geraakt in twee kampen. Dat
r ^as allemaal de schuld van Lu-
r j hiey en zijn watergeuzen. Zoals
de geschiedenisboekjes ons leren
0.Jpbben die op 1 april 1572 het
gjtadje ingenomen. Min of meer
per ongeluk, want ze waren
1 --eigenlijk op weg naar Enkhui
zen, maar ze waren geen al te
,J>este stuuriuL Een beetje klun
gelig ook, want terwijl de geuzen
1&met veel geweld de lyoorderpoort
.inbeukten stond de Zuiderpoort
wagenwijd open; ze hadden het
„stadje, dat allang docr de Span
jaarden wa3 verlaten, dus moei
teloos kunnen blnmnjivandelen.
Maar gedane zaken nemen nu
ïenmaai geen keer. Brielle zit er,
^411 jaar later, mooi mee. Want
•''Öe inname van de stad is natuur
lijk wel een historisch feit, dat
'"^derhalve gevierd dient te wor
gden. Dat gebeurt dan ook al heel
^oHvat jaren, tot ieders tevreden-
^heid en veler dronkenschap, op
"fQe eerste april.
Een groot deel van de bevol
king hult zich op die dag in his
torisch bedoelde kostuums en
- doet de grote daden van Lumey
c.s. nog eens uitbundig over. Als
'"'geuzen uitgedoste burgers varen
1"shet stadje binnen met het schip
fDe Admirael" en rammeien de
"poort. Nu is die poort opgetrok-
Ucen uit triplex dat met ijzer-
-.draad bij elkaar wordt gehou-
Pden, maar dankzij veel kanonge
bulder en vuurwerk* wordt dat
rammeien nog een heel spekta
kel.
Vervolgens gaat de burgerij
-SK-
Fons Lobker in borstkuras en maliënkolder: "Onder de mensen lééft
1 april".
haarsweégs. indachtig de woor
den van Lumey "Steek de stad in
brand en zuip zoveel vaten bier
leeg als je kunt". Het eerste deel
van die dienstorder is in 1572 al
niet uitgevoerd (dat'kon nog net
worden voorkomen) en wordt
dus ook nu voor kennisgeving
aangenomen. Maar de opdracht
om het bier niet te laten verscha
len wordt zéér ter harte geno
men.
Een mooi feest dus. die Brielsc
bevrijdingsdag. Alleen is er dit
jaar een kink in de kabel geko
men. Het probleem is namelijk
dat 1 april samenvalt met Goede
Vrijdag. Het gemeentebestuur
hield daarover ruggespraak met
de gezamenlijke kerken en be
paalde vervolgens dat het min
der gepast was om op deze dag
luidruchtige en rijkelijk met al
coholica besprenkelde feestelijk
heden aan te richten.
Dat bracht Brielle ln de voor
buitenstaanders hoogst verba
zende discussie over de vraag op
welke dag het dan wèl 1 april
moest zijn, op zaterdag 2 april of
op donderdag 31 maart. Iedereen
die in het openbare leven iets
voorstelt werd opgetrommeld
voor een bijeenkomst, waarbij
het er naar verluidt pittig is toe
gegaan. Want de oude geuzen-
mentaliteit wil ook bij de huidige
bewoners van Den Briel nog wel
eens opborrelen.
De middenstand was fel tegen
de zaterdag. "Dat kost ons om
zet, want op die dag kan nie
mand met de auto bij onze zaken
komen. En we missen al een
•koopavond, want die gaat op
Goede Vrijdag ook niet door,"
riepen de neringdoenden zorge
lijk.
De Belangenvereniging Handel
en Nijverheid, waarin de plaatse
lijke ondernemers zich hebben
gebundeld, wees er bovendien op
dat juist de paasdagen een piek
moeten betekenen voor de winke
liers, voor wie "het toch al geen
hallekidee en paradijs is in deze
tijd."
De 1-aprilvereniging had wel
begrip voor dit standpunt. Te
meer daar zij jaarlijks een aar
dig sommetje van de midden
stand toegeschoven krijgt en die
zelfde middenstand bovendien
zorgt dat Brielle op het 1 april
feest vol staat met vroiijke
kraampjes.
Toen de politie en Gemeente
werken liet weten ook liever
geen feest op zaterdag te willen,
omdat ze dan extra mankracht
moesten inzetten voor de hand
having van de orde en de oprui
ming van de bende na afloop,
was de keuze snel gemaakt. De 1
aprilvercniging besloot dat 31
maart dit jaar 1 april zou zijn.
Niet vermoedend hoeveel tram
melant dit besluit zou geven.
"Wij hebben de zaak verkeerd
getaxeerd," erkent bestuurslid A.
J. van Gorsel. "Natuurlijk had
den we wel gerekend op wat te
genstand vanuit de bevolking,
maar dat er zo'n massaal verzet
zou komen, dat hadden we niet
verwacht."
Fons Lóbker wèl. Die heeft al
tijd geweten dat er uit die keuze
voor donderdag 31 maart geen
goed zou groeien. "Want hoe
gaat dat? De mensen moeten
donderdag vrij nemen om te
feesten, en vrijdag om weer bij
te komen. Bij welke baas kun je
daar tegenwoordig nog mee aan
komen?"
Lobker is één van de vele
Briellenarcn die de viering van
de eerste april niet lichtvaardig
opvatten. Natuurlijk doet hij
mee aan het innamespel; hij
speelt al jarenlang de rol van
Spaans commandant. Nu waren
er volgens moderne geschied
kundigen helemaal geen Span
jaarden meer in Den Briel toen
Lumey daar binnenviel, maar
een kniesoor die daarop let.
Lobker heeft het er eens over'
gehad met de stadsarchivaris en
die heeft hem gezegd dat er vast
nog wel een verdwaalde Span
jaard binnen de stadspoorten zal
zijn geweest op 1 april 1572. "En
ach, zonder Spanjaarden is het
Innamc-spel toch minder aar
dig," vindt Lobker.
Dus speelt hij zijn rol met ver
ve. Een Spaanse stad, Valladolid
was het, gelooft hij, heeft hem
zelfs een erepenning gestuurd
omdat hij als Spanjaard zo
waardig optreedt.
Maar voor Lobker betekent 1_
april meer dan die ene hoogtij-'
dag per jaar. Een groot deel van
zijn leven draait erom. Wie bij
hem binnenkomt in de huiska
mer struikelt bijkans over een le
vensgroot harnas. Alle wanden
zijn door de bewoner eigenhan
dig beschilderd met tafereeltjes
uit 1572.
Dit soort geestdrift is een tikje
uitzonderlijk, inderdaad. Maar
vergis u niet; heel wat andere
Briellenarcn zijn ook ernstig be
hept met het 1 aprll-virus. Want
waar anders dan ln Brielle vind
je bijvoorbeeld een huisart3 die
zijn dienstrooster zo regelt dat
hij zich elk jaar, verkleed als
monnik, door brullende piraten
naar de markt kan laten sleu
ren?
Waar anders dan in Brielle
vind je vrouwen die zich in non
nenkleding in een kooi laten op
sluiten? Waar vind je mensen die
zich voor hun plezier, gehuld in
borstkuras en maliënkolder, op
een kanon laten binden en zich
zo door de stad laten zeulen?
Nee, neem één ding van Fons
Lobker aan; 1 april is voor Briel
le niet zomaar een leuk dagje,
het is een gebeurtenis die leeft
onder de mensen.
Vandaar ook dat twee vrouwen
besloten met een handtekenin
genlijst langs de deuren te gaan.
Zo hoopten ze het onzalige be
sluit om 1 april op donderdag te
vieren alsnog ongedaan gemaakt
te krijgen. Binnen de kortste ke
ren haalden ze 418 handtekenin
gen van medestanders op. En het
hadden er nog veel meer kunnen
worden als ze hun actie niet ab
rupt hadden afgebroken.
In het roddelcircuit, dat deze
week gloriedagen beleefde, heet
te het dat één van de beide da
mes. mevrouw Postema, be
dreigd zou zijn. Onbekenden zou
den haar hebben opgebeld met
de mededeling dat ze beter met
die fratsen kon stoppen, omdat
ze anders wel eens zou zien wat
er kon gebeuren.
Maar zo, zegt mevrouw Poste
ma, is het niet gegaan. Wel heb
ben stadgenoten ze zal maar
geen namen noemen haar ge
zegd dat ze moest oppassen, an
ders zou zc bekend worden, als
herriemaakster en relschopster.
Dat heeft haar bang gemaakt."
want zo wil ik niet door Den
Briel gaan" Daarom heeft ze de
al opgehaalde handtekeningen
bij burgemeester De Ronde afge
leverd en haar actie gestaakt.
Verontwaardigd, dat wel.
'Want waarom mogen wij niet
opkomen voor de gewone men
sen? Wat willen die winkeliers
nu? Hebben die er echt zoveel na
deel van als 1 april op zaterdag
wordt gevierd? Onze paasinko-
pen doen we toch wel bij de
Brielse middenstand, dan maar
een dagje eerder. We hebben
toch allemaal een diepvries? En
een jurk voor Pasen kopen wc
toch wel bij de Brielse winke
lier."
Voorzitter Aad Smit van de
Belangenvereniging Handel en
Nijverheid gelooft er niets van.
Hij wenst overigens voorop te
stellen dat niet alleen de midden
stand tegen de zaterdag was,
"want wij dreigen nu de zwarte
plet toegespeeld te krijgen, en
dat is dus niet de bedoeling".
De Belangenvereniging werd
deze week opgeschrikt toen bleek
dat het bestuur van de 1 april-
verenlging van gedachten was
veranderd en nu toch meer voel
de voor de zaterdag. De midden
standers waren ontzet: er was
met hen helemaal geen overleg
geweest, terwijl een kind toch
kon voorzien dat dit hun "een
vermogen aan omzet" zou gaan
kosten. En bovendien: er was al
van alles geregeld voor de 1 ap-
rilvierlng op donderdag, moest
dat dan allemaal weer worden
teruggedraaid?
De kleine ondernemers togen
derhalve haastig ter vergade
ring. Er gingen stemmn op om
maximale druk uit te oefenen:
"Desnoods zetten we allemaal-
onze auto's voor de deur, zodat
er geen kraampje meer bij kan."
Ook mopperden ze op burge
meester De Ronde, die altijd al
voor de zaterdag was geweest.
Want hoe viel het anders te ver
klaren dat de aanvankelijke be
zwaren van politie en gemeente
werken tegen de zaterdag plotse
ling toch niet zo onoverkomelijk
bleken te zijn?
De 1 aprilverenlging was in de
ze woelige dagen niet te benij
den, dat spreekt. Welk besluit ze
ook nam, er zou altijd een groep
burgers boos blijven. Gelukkig
bleek burgemeester De Ronde
bereid om zijn gewicht in de
schaal te werpen. En zo zaten ze
dan gistermorgen bij elkaar; de
burgemeester, de 1 aprilverenl
ging, de middenstanders, de poli
tie, de ambtenaren van Gemeen
tewerken.
De 1 aprilverenlging hoopte de
dreigende crisis nog te kunnen
bezweren. De burgemeester
stond achter haar en bovendien
had zij getoond-de rotste niet te
zijn: ze wilde de Briellenaren vla
open brieven tn de pcr3 op het
hart drukken om toch vooral
reeds voor - paaszaterdag de
boodschappen te doen bij de
Brielse middenstand.
Maar de boze winkeliers wis
ten van geen wijken. Na ander
half uur praten moest de burge
meester naar zijn volgende ver
gadering en was er nog geen be
sluit gevallen. Zonder de eerste
burger erbij werd de vergade
ring voortgezet. En ziedaar; op
nieuw werd gekozen voor de don
derdag.
De middenstanders opgelucht,
veel burgers boos en teleurge
steld. Sommigen hingen hun
reeds opgeborstelde feestkos-
tuums maar weer terug in de
kast. En achter de lieflijke ge
veltjes van Brielle laaide het ge
mopper. de roddel en de achter
klap opnieuw op.
Het feest van Brielle: mis
schien wordt 't ondanks alles
toch wel weer leuk, maar mis
schien ook zal blijken dat het ai
bedorven was voordat het begon.
Gelukkig maar dat het vrij zel
den voorkomt dat I april op Goe
de Vrijdag valt.
Hoewel: volgend Jaar is 1 april
>en zondag. En op de dag des He
ren wordt nimmer gefeest in
Brielle. Er zal dus een andere
dag gevonden moeten worden.
De zaterdag? De maandag? He
meltjelief, sta Brielle bij....
Zo was het
vroeger: de
middenstand
zag wel brood
m 1 april. De
huidige win
keliers ook
wel, maar
niet op zater
dag.
