Binnenschippers zitten niet te vxMchten
zesbaksduwt wart
Uitwijken
Ruimte
Mensenzaak
'1Kolerebakken>
ONNÓ buiter
Moeten
de weilanden in?
Met lieren
trekken ma-
I trozen van de
Willem Ba
rentsz de ka
bels strak
waarmee de
duwbakken
aan elkaar
worden vast
gemaakt.
Moet Nederland de nesbaksduwvaart op z'n wateren toe
staan? De Duitse staalindustrie dreigt Rotterdam als aan-
veerhaven voor erts te verlaten als de beslissing niet wordt
genomen. Het Rotterdamse gemeentebestuur neemt de drei
gementen serieus en dringt aan op proefnemingen met zes
bakken.
De Duitse staalgiganten, waaronder Thyssen in Duisburg,
willen een concurrercnder positie innemen op de wereld
markt. Met zesbaksduwvaart zou de vrachtprijs aanmerke
lijk dalen, denken zij.
De discussie duurt nu ruim tien jaar. Rijkswaterstaat houdt
de boot af, hoewel het varen met zes bakken in Duitsland
onder strenge voorwaarden al is toegestaan.
Dc nieuwe duwschcpen zijn al berekend op zes bakken. Ze
hebben motoren met een vermogen van maar liefst 5.900 p.k.
en kunnen dus direct overschakelen.
Binnenschippers zijn tegen. Zij willen geen "supertankers"
tegenkomen. Met zes bakken wordt een duwcombinatie maar
liefst 260 meter lang. Het personeel op de duwvaart zit ook
niet te springen om twee bakken erbij.
Onze verslaggever ONNO BUITER voer mee op het binnen
schip Matheus 3 van het echtpaar Tullemans en met de duw
combinatie "Willem Barentsz" van Europese Waterweg
Transporten (EWT).
SR- lïx
De kapitein is druk in de weer
met de noodbesturing om de lege
combinatie weer op de juiste
koers te krijgen.
Bijna lag de Willem Barentsz
die avond op de kribben. Een
klein stuurfoutje deed hem te
diep in de bocht belanden. En als
dat gebeurt is er maar één weg
terug: stoppen, achteruit bij
draaien en weer op koers komen.
Tijdens dc manoeuvre is de
Willem Barentsz een gevaar op
de Waal. Achteropkomende sche
pen moeten uitwijken. Een lege
tanker kreeg hem waarschijnlijk
laat in dc gaten. Op enkele me
ters afstand suist hij voorbij.
Een man loopt verschrikt uit de
kajuit om te kijken wat er in
godsnaam aan de hand is. Op de
Willem Barentsz is het 'alle hen3
aan dek'.
De manoeuvre slaagt. Het
voorval bewijst hoe behoedzaam
een lege duwcombinatie moet
varen.
Het moet toch mogelijk blijven
dat vrouwen en kinderen meeva
ren!"
De marifoon staat aan. Sche
pen melden zich en op het "keu-
velkanaal" begroeten oude be
kenden elkaar. Praatjes over
koetjes en kalfjes horen bij de
binnenvaart. Lucia: „Op de bin
nenvaart zie je sommige kennis
sen in maanden niet. Als je dan
in de buurt zit pak je uiteraard
even de marifoon om de laatste
gegevens uit te wisselen."
Maar ook scheldpartijen ko
men voor. Bij Zaltbommel ver
geet een motorschip in het don
ker zijn stuurboordknipperlicht
aan te zetten, ten teken van het
elkaar aan stuurboord passeren.
De schipper van dc schuit vóór
de Matheus ergert zich eraan:
„Hé, bijdehandje, houd je aan de
reglementen cn doe je licht aan.
Je weet toch wel hoe je moet va
ren!"
„Zeg papierkoning, bemoei je
d'r niet mee. Ik maak zelf wel uit
hoe ik vaar," bekt de ander te
rug. „Jij maakt op de vaart nog
niet eens het licht uit," zo beëin
digt de schipper zijn scheldka
nonnade. Henny glimlacht en
kan het niet nalaten om tussen
beiden te komen: „Hij deed zijn
lichtje toch uit?" Lucia even la
ter: „De marifoon heeft de situa
tie een stuk veiliger gemaakt.
Als een schip uit een haven of
een rivierarm komt, zie je hem
meestal niet op tijd. Nu kunnen
we elkaar tijdig waarschuwen."
De EWT 105, de Willem Ba
rentsz, koppelt op de Rijn zijn le
ge bakken vast. De matrozen
slaan de kabels om de bolders en
trekken ze met lieren strak. De
bakken liggen zo vast als een
huis.
Kapitein Gerard Schuitemaker van dc Willem
Barentsz: "Als het varen met zes bakken-eco
nomisch noodzakelijk is moet het maar."
Sinds dc komst van de duw
bakken zijn de schippers behoor
lijk beknot in hun vaart. „Die
dingen hebben op de vaarwegen
de ruimte nodig. Vaak moeten
wij uitwijken om ze door te la
ten," zegt Henny. „Het voordeel
van de stroom of de luwte in de
bochten moeten we afstaan en
dat kost allemaal gasolie. Al?
een duwbak geladen stroomop
waarts gaat houdt-ie de hele
vaart op.
Zijn sterke zuiging staat niet
toe dat je er voorbij komt. De af
spraak is dat hij even inhoudt
om gemakkelijker te passeren.
Maar als ze voor elk schip dat
voorbij wil moeten stoppen, ko
men ze zelf natuurlijk nooit aan.
Daarom stoppen ze pas als er
vier of vijf schepen achter han
gen. Op die manier ontstaan heie
files."
„Als ze met zes bakken gaan
varen wordt die zuiging sterker,
worden de files langer en krijgen
we nog minder ruimte in de
bochten. Een reden voor zesbaks-
vaart is om bij laag water ook de
nodige tonnen erts en kolen te
vervoeren. Maar dan is de vaar
geul nog smaller. Moeten wij
dan de weilanden in?"
De Matheus 3 vaart langs een
ankerplaats. Een drietal schip
pers heeft de schuit voor de
nacht stilgelegd. Henny heeft ze
op de radar al ontdekt en min
dert vaart om niet te veel golf
slag te veroorzaken.
Lucia: „Ook de nachtrust is
voorbij met de duwvaart. Als je
voor anker ligt en zo'n gevaarte
komt langs, loop je kans door je
ankers te slaan. Die duwmaat-
schappijen moeten niet zo onver
schillig doen. Het is niet alleen
een economisch verhaal. De bin
nenscheepvaart is ook een men
senzaak. Er varen gezinnen met
kinderen op het water. En het is
toch al gevaarlijker geworden
met hei vervoer van allerlei che
micaliën en vluchtige stoffen.
Sehuitemaker ziet het binnen
schip Vocrendaal passeren en
grijpt dc marifoon. Achter het
roer van de Voerendaal staat
zijn oom Maar deze keer wordt
het geen gesprek over koetjes en
kalfjes. „Mogen jullie dadelijk
met nog meer van die koierebak-
ken varen?" roept de schipper
van de Voerendaal. Dc zesbaks
duwvaart is het gesprek van de
weck op het water.
„Ook wij zitten niet te springen
om met zes bakken te varen,"
zeggen Verschoor en Schuitema
ker. „Maar als het economisch
noodzakelijk is, dan moet het
maar. Wij denken dat het varen
niet veel extra problemen met
j zich meebrengt. Maar laten ze
eerst eens toestemming geven
j om proef te varen. Dan weten we
het snel genoeg."
Dc dreigementen van de Duit-
I se staalindustrie achten de beide
kapiteins ongeloofwaardig. „Die
I heeft geen alternatief voor de
i Rotterdamse haven." En dat de
I vervoersprijs van erts met zes-
baksduwvaart zal dalen, moeten
I zij nog zien. „Ongetwijfeld vergt
j het meer inspanning, zodat we
meer personeel nodig hebben. De
motoren krijgen het zwaarder te
verduren. Dat veroorzaakt een
snellere afschrijving en meer re
paraties. Als we steeds zes bak
ken voor de schuit moeten span
nen. zal dat extra tijd kosten. De
reistijd wordt langer, ook omdat
we met zes bakken vaker moeten
stoppen voor schepen die willen
passeren." aldus Schuitemaker.
Machinist Pleun van de Heu
vel maakt zich zorgen over zijn
nachtrust. „Als de motoren vol
uit draaien lig je in je bed te
schudden. Een volcontinu-dienst
op een stampend schip lijkt mij
geen pretje."
In Rotterdam ligt alweer een
lading op de Willem Barentsz te
wachten: 8000 ton kolen voor de
centrale bij Nijmegen. De diesels
van een duwschip staan nooit
brugpijler staat in het midden
van het vaarwater. Sehuitema
ker: „Overal presteren zc het om
bruggen in bochten te leggen.
Het is voor dc binnenvaart een
crime."
Voor samenspel bestaat geen
garantie. Dat leerde Üe aanva
ring van dc Willem Barentsz
met een lege tanker bij Kalkar,
een half jaar geleden.
„Die schipper leek wel slaap
dronken," blikt een van de twee
kapiteins terug. „Hij lag die mor
gen voor anker en draaide zon
der taal of teken plotseling de ri
vier op. Toen hij ons zag pro
beerde bij zijn manoeuvre te
st. ppen, maar even later zette
hij hem toch door. We raakten
hem vol in de romp. Gelukkig
volgde er geen explosie. Lege
tankers zijn in zulke gevallen le
vensgevaarlijk. De ruimen zitten
vol gassen."
Dc bemanning van de Willem
Barentsz zit aan de beeldbuis ge
kluisterd. Dc speelkaarten zijn in
de ruime kombuis even opzij ge
legd, want de NOS zendt de serie
'Maritiem' uit. Deze keer gaat
het over de Rotterdamse haven,
cn geen bemanningslid wil dat
missen. Alleen de stuurman zit
in het donker in de stuurhut.
„Tachtig percent van de binnen
vaart is particuliere vaart. Er is
een grote overcapaciteit van
schepen." meldt 'Maritiem'. De
mannen knikken instemmend.
Eindelijk komt hun kant van het
varend bestaan eens aan bod.
Opeens trilt de duwcombinatie
door het geweld van de drie zwa
re diesels. De koffie klotst in de
kopjes. „Wat varen we vanavond
zenuwachtig." zegt Gerard
Schuitemaker. „Wat krijgen we
nou? We varen achteruit op de
Waal. Dat gebeurt één keer per
jaar en ik zit televisie te kijken!"
In de stuurhut sist Thijs Ver
schoor tegen zijn stuurman:
„Hoe krijg je het voor elkaar!"
Tekst!
De vier schepen moeten voor
zichtig manoeuvreren. Behoed
zaam laten de schippers voor el
kaar de vaarweg open. Ze kun
nen zowat het wit van eikaars
ogen zien. „Je kunt een touwtje
vastzetten," zegt Lucia Tulle
mans, Henny's vrouw.
De duwcombinatie zat al vanaf
Nijmegen achter ze. Urenlang
verwachtten ze hem. En toen het
zover was, was het eventjes knij
pen. Het is absoluut geen pretje
om te worden ingehaald door een
duwcombinatie als er ook nog
twee tegenliggers aankomen.
„De rust is met die duwvaart
voorgoed verdwenen," zegt Lu
cia. „Lege duwbakken zijn wind
vangers. Ze liggen ondiep in het
water en een groot vlak steekt
boven het water uit. Ze zijn ook
nog extra gevoelig voor stro
ming in de bochten. Als zo'n
combinatie even uit de koers
raakt, krijg je hem er niet mak
kelijk weer in. Extra angst krijg
je van het model. Hij heeft een
schuin aflopende boeg, zo'n om
gekeerde wig. Als hij over je
heen gaat duwt hij je onder."
Lucia en Henny komen allebei
uit schippersfamilies en kunnen
elke krib wel dromen. Nu zijn ze
•.met hun eigen schuit op reis
naar Gent met kunstmest. De
Matheus meet 1.150 ton en be-
- hoort tot een type waarvan er in
de jaren vijftig honderden van
stapel liepen.
-.„.Het is vrije lading", zegt Lu
cia. „Dat wil zeggen dat het bui
ten de evenredige vrachtverde-
De Willem Barentsz vaart met 8000 ton kolen naar Nijmegen,
De duwcombinatie heeft een lengte van meer dan 180 meter
en is 23 meter breed.
