4 De tienduizenden die dit jaar hun haan verloren ervaren Kerst nu anders 1 111 nu üüM li Vandaag met: Hadden de Duitsers mei 19^0 ?n vijfde colonne in Rotterdam? §§3ê8BèM *4 3 Er zijn dagen dat hij het te kwaad heeft. Dan huilt hij. Zijn vrouw probeert hem dan te troosten. Maar dat rotte gevoel moet gewoon overgaan. Dan gaat het wel weer. 's Morgens ziet hij de collega's, die nog wel werk heb- ben, voorbijkomen. En's avonds ziet hij ze naar huis gaan, Overdag kan hij zijn neus niet buiten de deur steken of hij ziet de kranen van de werf. En hoort hij dat er gewerkt wordt. Zo wordt hij elk moment 1 van de dag met zijn neus op zijn werk loosheid gedrukt. Dat is het ergste. Moet dat, met mijn naam in de krant? Liever niet. Kan dat? "4*'vv?,a Hu Of a-| 6 mmi Kerstmis 1983 is voor tienduizenden Neder landers een heel ander kerstmis dan Kerstmis N 1982: voor al die tienduizenden Nederlanders die het afgelopen jaar hun baan verloren. De grootste klap voor de werkgelegenheid was dit jaar de ontman teling van het eens zo trotse Rijn-Schelde-Verolme- concern. Duizenden mensen werden ontslagen om al thans enige bedrijven uit dit concern, verziekt en on dermijnd door slecht management, te redden. En bin nen dit concern viel de grootste klap bij de RDM in Rotterdam. Van dé ene op de andere dag stonden 1700 mensen op straat. Een groot aantal werknemers van RDM woonde op de Heyplaat, een merkwaardige, dorpsachtige wijk, tegen de werf aangedrukt, volledig geïsoleerd, van het eigenlijke Rotterdam gescheiden door een weg van ruim twee kilometer waarlangs alleen bedrijven staan. Van de achthonderd gezinnen in deze wijk wa ren er direct 500 afhankelijk van de RDM naast de velen, de middenstanders bijvoorbeeld die er in direct van afhankelijk waren. In enkele maan den steeg de werkloosheid er van tien naar veertig percent. Kerstmis 1983 op de Heyplaat. Als symbool voor al die wijken en streken in ons land waar de werkloosheid heeft toegeslagen. Contact is er ook haast Hier in de str.. "Weet U wat echt pijn ge daan heeft? Dat Hollandia Kloos, dat familiebedrijf van Lubbers, opeens hier in de Heysehaven zat. Als je het al lemaal nagaat.volgens mij is het een smerig zaakje ge weest. Nog AARDIG wat vrouwen op Heijplaat hebben een baan tje. Dus voor die gezinnen moet de financiële klap nog ko- HH gela- |'ZATERDA<»24'PECEMBSI1983 ■I 0" V" kils iT'fi hl l< '-V ll" rX x-'-: '5= f';v- 1 V 'i. '/'V-v Vj v' r|j>/&;-VK5' 'CV-"V» A r'^w-'2& 9\A-, i >- >:V' nV,v1 -1 -• 'r?' KERST komen? Dart moet je wat doen. We geloofden toen ook dat er wat te redden was. En we kon den het niet verkroppen dat het spel zomaar gespeeld werd. Voor mijn gemoedsrust heeft het wel nut gehad. De tegenvaller dat er niets bereikt was, was natuurlijk wel weer groter. Dat heb je ook. Nee, Ik wil niet zeggen dat het zonde van de tijd was, zégt hij. Maar ik geloof wel dat er een smerig spelletje is ge speeld. Maar ja, stel dat de mensen nooit wat van zich zouden laten horen? niet met mensen die nog wel werk hebben hij de RDM. De mensen die niet ontslagen zijn durven niet zo goed te praten met de mensen die wel ontsla gen zijn. De sfeer bij de RDM is slecht nu, hoort hij wel. In ja nuari moet er weer een aantal uit, heeft hij gehoord. Die geruchten verbeteren de sfeer ook niet. Bovendien zijn de mensen die nog wei werk hebben hun collega's kwijt. Ook hebben ze nu zogeheten nevenberoepen, wat betekent da,£ ze ook oneigenlijk werk moeten doen. V^7k-hebxal mensen gehoord, zegt hij, die zeggen, ik wou dat ;ik maar ontslagen was. Zo i3 het geen doen, hebben ze" hem \vert Je loopt nu als een kat In ee vreemd pakhuis rond bij de R_M. Ook als werknemer. Je HOORT DAN, jullie van böjren de vijftig naar de bij stand, dat i3 helemaal niét erg. Dat is een stomme redenering, zegt hij. Natuurlijk, een jong getin met kleine kinderen, daarvoor is het veel erger, maar dat betekent niet dat het voor ons niet erg is. /Veel RDM-ers waren tussen de 45 en 55 jaar, zegt een an- Dat was mijn categorie, komt niet meer aan de slag. Dat kaa je wel vergeten. Toen de kinderen de deur uit waren dachten we, wat kan ons nog overkomen? -k HELFPLAAT flET IS KOUD op Heijplaat. De kille decemberwind houdt i ,|- de mensen binnèn. Wie niets in de Mijdrechtstraat, op het Rondoplein of bij de Courzand- seweg te zoeken heeft, zit thuis. Behaaglijk bij de kachel. i Maar voelt iedereen zich ook ■behaaglijk, zo rond de Kerst mi dagen? Bij veel ontslagen ;RDM-werknemers zullen de -ijf'.gêdachten afdwalen' naar de y tijd dat ze nog wel werk had- den op de werf. Ze zullen denken aan de tijd ty dat ze acties voerden om hun banen te redden. En voor de zoveelste maal bitter constate- ren dat het zonder resultaat is gebleven. Ze zitten alweer meer dan een half jaar thuis. Slechts een enkeling heeft weer werk ge- vonden. Die maakt ook meteen £,,éen opgeruimde indruk, is niet sneer zo in zichzelf gekeerd. I,Maar het merendeel is dat geluk niet beschoren. VOOR VELEN op Heijplaat is 7 april een zwarte dag. Dan /'gaat de RDM failliet. In de *V kantine van de werf wordt ze verteld dat het afgelopen is. i.' Toch gaan velen niet echt terneergeslagen naar huis. Ze denken over twee weken weer aan de slag te kunnen als Scan Marine de reparatie-activitei ten overneemt. Immers, hun is verteld dat daar goede kans op was. Ik had daar ook hoop op, zegt hij. Veel mensen hadden dat. We dachten dat het aile- maal niet zo hard zou lopen. Maar het is helaas nooit door- ,fe'gegaan. Volgens mij hebben de dure f "®ren dat ook steeds geweten. ®£.Ach, het is allemaal zand in de i°gen strooien geweest. Zo had- Is- den ze een rustig karweitje tr(aan dat ontslag. Nee, op de werf komt hij niet meer. Daar heeft hij geen be hoefte aan. Tenzij hij er moet zijn. Dan heeft hij het idee over een kerkhof te lopen. Hij heeft geen contact meer met collega's. En dat doet pijn. Er zijn er waar hij meer dan dertig jaar mee heeft samen gewerkt. Maar aan de andere kant, er zou toch alleen maar over de RDM worden gespro ken. Dat is ook niet leuk. Van de zomer was hij met een bus op vakantie gegaan naar het buitenland. In de bus hoor je de mannen dan met el kaar praten over hun werk, zegt zijn vrouw. En dan kruipt hij maar een beetje weg. Een andere ontslagen RDM- er heeft nog een bootje. Dat be tekent wat afleiding. Tot zon dagavond, als andere botenbe- zitters het Brielse Meer verla ten omdat ze maandag weer moeten werken en hij en zijn vrouw blijven liggen. Dat zijn rotmomenten. Er zijn er die meer zijn gaan drinken. Ze zien het om zich heen. Opeens valt ook op dat er de laatste tijd veel hartaanval len zijn op Heijplaat. Ja, die waren er misschien anders ook geweest, maar het geeft toch te denken. Vindt u niet? Ande ren zijn agressief geworden. En de huisarts ligt met de ziektewetdokters overhoop. Zeggen ze. Van DE ACHTHONDERD gezinnen op Heijplaat waren er vijfhonderd afhankelijk van de RDM. Na de ontslaggolf waarbij het meer dan driedui zend man tellend personeels bestand van dc RDM werd ge halveerd Is het werkloosheids percentage er tot veertig ge stegen. ze, wonen erg veel we. zegt azen. Allemaal van de RDM. Als je even naar buiten gaat wordt erover gepraat. Na 7 april zijn we er ook een paar dagen uit geweest. Even helemaal weg. Weer op adem komen. Maar eenmaal terug leef je toch weer onder span ning, Je zegt we! van niet; maar toch.Je houdt je groot natuurlijk, zegt hij. Nee, je voelt je niet happy. Er gaat toch wat door je heen. En je wordt behandeld als tweederangsburger. Dat ge voel heb je. Op de televisie zag je het wel eens, die ontslagen..Maar dat ging langs je heen. Nou word je er zelf mee geconfronteerd. Nee..- ik gun het niemand, zegt hij zachtjes. Zij zegt dat ze er lichamelijk ziek van is geweest, van dat ontslag van haar man. Ze werkt nog en heeft dan te ma ken met mensen die het over profiteurs hebben. Dat dóet zeer. Omdat ze weet dat het niet zo is. Mijn man, zegt ze, is nooit dik geweest maar hij is toch een flink stuk afgevallen. Het vreet aan je, hè. Meerderen zeggen het op Heijplaat; als je zelf nooit werkloos bent geweest, weet je niet wat het betekent zonder werk te zitten. De VROUWEN op Heijplaat praten ietsje, gemakkelijker over de gevolgen van het mas sa-ontslag. Bij velen flikkert nog iets van dat oude vuur.- Van het verzet. De mannen lij ken binnenvetters. Ze zeggen niet zoveel, maar spreken hun vrouw niet tegen ais het over de emotionele gevolgen gaat. Mannen onder elkaar, geeft hij toe, laten het achterste van hun tong niet zien. Vrouwen praten er gemakkelijker met elkaar over. Ik heb er een he kel aan er steeds weer over te moeten beginnen. Dat haalt de wonden steeds weer open, hè. Ik ken iemand, zegt ze, die weer werk heeft. Die loopt opeens weer met een gelukkig gezicht rond. En zijn vrouw ook. Dat was ook iemand die steeds zei dat hij zich niet ver veelde. En hj verdient nu net zoveel als hij aan uitkering had. Weer een andere vrouw h orde haar man steeds afge ven op alles wat RDM was. Sinds kort heeft hij weer werk. En hij leeft weer op, zegt ze. Hij praat weer over alles. Over zijn werk en zo. En we leggen weer een kaartje. Een andere vrouw: Vroeger ging je wel eens de deur uit ais je man werkte. En je bleef dan ergens gezellig hangen. Nu niet. Nu ga je gelijk naar huis, want je man is daar. Niet dat hij vindt dat je thuis moet zijn, maar je legt dat jezelf op. Je vindt dat je dat moet doen. Er zijn mensen die dat niet hebben kunnen verkroppen. Die ervan overspannen zijn ge raakt. Die vinden dat zij daar hadden moeten werken. Een enkeling heeft in zijn drift zelfs geroepen dat daar dc brand in moest. Natuurlijk gebeurde dat niet, maar het maakte de pijn van het ontslag wel groter. Het was zout in de wonde. Zeker weten, zeggen ze, dat was een vooropgezette zaak. Van Aardenne wilde niet dat de reparatie van de RDM zou overleven. Om een bedrijf van zijn vriendje Lubbers te hel pen. Je kan het uiteraard niet aantonen, voegen ze eraan toe, maar dat het stinkt, geen twij fel aan: Zoiets doat dubbel pijn na al le acties die geen fluit gehol pen hebben. men. Dat is als hun verdiens ten straks van de bijstand moeten worden afgetrokken. Voor anderen weer i3 de fi nanciële nood nu al hoog. De RDM betaalde geen dikke sa larissen en met hun uitkering: kwamen ze al onder de bij standsnorm. Daar moet wor den bijgepast. Die hebben geen kerstboom in huis staan. Ik, zegt ze, ver dien nog wat bij, dus financieel redden we het wel. En de kin deren zijn de deur uit. Maar je zal op bijstandsni veau zitten, zoals die mensen hier naast ons. Die hebben ook nog kinderen. En die wii je toch niet te kort doen? Zeker niet met Sinterklaas en nu met de Kerst. Maar zè hebben geen keuze. Zelf denkt ze nu ook al bij alles wat ze koopt aan de kos ten. Ook al is het nog niet no dig. Maar dat gaat automa tisch, hè. Vroeger gingen ze 's zondags nog weieens een stukje rijden. Dan dronken ze ergens koffie, waren er even uit. Nu blijven ze meestal thuis. En als ze een keertje gaan is cr toch dat ge voel van, kan het eigenlijk wel? Wat ik nooit gedaan heb, zegt hij, heb ik nu gedaan. Op de fiets naar Rhoon. Anderen gingen ook. Naar het aardap pels rooien. Wat de machine laat liggen mag je dan meene men. Hij heeft nu voor de hele winter aardappels. Niet omdat hij het direct nodig heeft, maar toch. Het is een psychisch iets, zegt ze. Naar het GAK op Charlois gaan de mensen ook op de fiets. DE ACTIES nut hebben gehad? Nou. feitelijk niet. Maar je kan de dingen toch niet zomaar over je heen laten HEEFT NOG wei werk. maar leuk op de werf is het niet meer. Je was er altijd van overtuigd dat de RDM niet ka pot kon gaan. Iedereen dacht dat. Van hoog tot laag. En dat het dan toch mis ging.Dat had ik nooit van zijn leven ge dacht. En dan zonder opzegtermijn, zonder rechten, werden de mensen op straat geschopt. Zoals een koppelbaas dat doet. De mensen kregen de schok van hun leven. Dat dit bij de RDM kon gebeuren. Als een paria, een zwerver, op straat te worden gezet. Als ik aan het werk ben, zegt hij, en om me heen kijk dan lijkt het elke dag wel zondag. Zo stil is het. De helft van de mensen 13 weg. De dokken zijn leeg en de hallen ook. Dat geeft ook geruchten dat het niet goed gaat. Ook al is de waarheid anders. Als er weer een order bij i3, ben ik- niet blij, zegt hij. Ik moet dan denken, waarom pro fiteren die anderen daar niet van? Ik kan toch niet tegen mijn werkloze buurman zeg gen, fijn, we hebben weer werk erbij? Vroeger ging in zo'n geval overal de vlag uit. En als er een tewaterlating was, liep het hele dorp uit. Dat is natuurlijk ook over. De schrik op de werf zit er ook nog in, ervaart hij. De mensen komen haast niet meer in opstand. Ook niet voor zaken die ze vroeger niet ge pikt zouden hebben. Dat is ook angst. En dat is niet goéd voor een bedrijf. Ik ben ook agressiever geworden, zegt hij. Je gaat over een hoop dingen anders denken. Je ge looft de bazen boven je niet meer zo. Ze zijn bij voorbaat verdacht. Hij ziet nog steeds ontslagen collega's op de werf lopen. Sommigen zelfs bijna dage lijks. is zijn indruk. Het zijn er «niet zoveel, maar toch. Met .de wijk zal het, ook slecht gaan, denkt hij. Dè'men- sen zullen wegtrekken."' Weg van die herinneringen. En dat betekent misschien dat er geen nieuwe woningen bijkomen. Dat huizen leeg zuilen blijven staan. En dc Kerst? Ja, nu al zullen velen met minder moeten doen. En dat juist deze dagen merken. Voor anderen is de bijstand nog een spookbeeld dat eraan komt. En op de werf is het ook maar afwachten hoe de zaken zullen gaan. Nee, dat was vroeger anders. Nu wordt er niet meer chen op de werf. S

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1983 | | pagina 1