jl <3
friiTiTiii
Hl.
I
Vandaag met: Interviewt!fir am en Gusta Peper Verraad,! n !lK) h-+ Agenda
A rwiele week houden de
I werknemers van de Schie-
jjdamse scheepswerf VVilton-
jfFijenoord hun bedrijf nu al
fjbezet. De maat was vol, vori
ge week vrijdag, toen de Gor-
Lumse scheepsbouwer Kom
mer Damen vertelde dat er
>00 aïTOOO mensen van de
jioonlijst moeten worden ge
schrapt als hij Wilton over-
!heemt. Gisteren moest hij die
jjmening herzien; hij had zich
ïtwaalf miljoen gulden verre
ikend.
>JfA
1
Met Het Vrije Volk/Metropool weet je overal van.
Vertrouwen
Zwenkend beleid
etropool
rr
1-"::
De reparatie-afdeling lijdt
jjlit jaar geen verlies van elf
«miljoen gulden, maar maakt
eén miljoen gulden winst. Het
kan ijjjgt uitblijven dat er dan
ook andere cijfers uit de bus
iirpHen over het aantal ar
beidsplaatsen dat moet ver
dwijnen.
Het overleg sleept zich voort-
- En zo blijft het Wiltonper-
^oneel zweven tussen hoop en
I^PÜb^Steeds andere cijfers,
Kstegdjs^andere data, steeds an-
Idere toezeggingen.
„We moeten niet met ons
laten sollen," vindt districts
bestuurder Dik Nas van de
Industriebond FNV. Daar
zijn de Wiltonwerknemers het
mee eens. Ze wensen niet lam
ger'de willoze speelbal te zijn
yan de 'fratsenmakers' in de
politiek. Daarom gebruiken
ze het enige actiemiddel dat
ze nog Jiebben: bezetting van
de werf.
Hoe kon het zover komen?
Een reconstructie.
122ZZÏi
WBBt
rffU
An
fcr"#
'mep-VA
Op een oora in ae Kamer van ae onaememmgsraa
wordt duidelijk gemaakt hoe men op de bezette werf
over de gang van zaken denkt.
«>1
u/mf /Êm
De somberheid is af te lezen van de gezichten van zoivel de icerknemers als de leiding van Wilton."Bewindvoerder Van Wessem,
en de directeuren Sluis en Jonker (v.l.n.r.) luisteren ernstig naar het Kamerdebat over de Taiwan-order.
Tijdens de Wilton-manifestatie in de Rotterdamse Doe
len heeft vakbondsbestuurder Dik Nas rechtseven
'een onderonsje met Kommer Damen, die de werf wel
wil overnemen.
al 8 I
3 8 4
als beloning kies ik een handdoek of een een parkerpen
De nieuwe abonnee is:
Naam-.
Adres..
Postcode'.
voor!
No.:
Voorl.:_:
No,"
Voor wie een moderne, progressieve Krant wil lezen. Thuis in de wereld. Thuis in de
wereldstad Rotterdam en omliggende gemeenten. Een krant die regelmatig ook
'voor de dag komt' met verrassende voordeeltjes, wie zou zo'n krant niet
willen leren kennen? U weet vast nog wel iemand
Naam:.
Adres:.
Postcode'.
.Woonplaats.
-Woonplaats
betaalt per maand 20.61 betaalt per kwartaal 60.98
De eerste 14 dagen krijgt uw abonnee de krant gratis.
1
pn «1
t r
t
ZATERDAG 17 MAART 1984
-y,c.j-v» as r
Wsyyy/W-6"
mP 7M
f'(4
T.'MA
SUé£
at*
l
Wilton-1 ijenoord, 'n
d ri estuiversopera
h Door JAN BOOISTBR
Ir. AUaxd Stikker, topman
jjvan RSV^ 3eft zich allang ver-
rjzekerd vaSgeen gouden hand-
ndruk als voor Wilton-Fijenoord
fjop 9 februari 1983 uitstel van
Hbetallng wordt aangevraagd,
('tegelijk niet de rest van het
j.RSyi-concern.
i! Heeft Stikker zijn schaapjes
jjop^gt jdrqge, voor het werfper-
I'sonpel tin«»Schiedam beginnen
Ijdan de maanden van hoop en
vrees, van spanning, lichtpunt-
'8SM& ViW™ onzekerheid
-(Kortom. van het heen en weer
gesïingerd'worden.
-Dat-fret slecht gaat met RSV
ris al lahgér hekend. Er wordt
gesproken over duizenden en
nbgdeens duizenden ontslagen.
Een^'SöciaTê' catastrofe is het
resultaat van wanbeleid bij po-
litiek'en top van RSV.
'Het eerste beetje hoop krijgt
hgt WUton-personeel al voorge-
schoteid,van'het WD-Kamer-
Hd Huub Jacobse. Die ver-
klaart op 3 februari 1983 dat de
jpmwrincctak-.yan Wilton in afge
slankte vorm moet blijven
I ivöortbestaanf
3| Maar zijn partijgenoot Van
JiAsaSiStfnè, MvSchiedam "Gijs
tide Wervenwurger" genoemd,
i|wil dabnietl'.Hij wil de marine-
jSjbouw bij de RDM en De Schei
dde concentreren. Sterker nog,
'eventuele opdrachten die Wil-
t tdif binnenhaalt moeten bij de-
jze twël1 werven worden vol-
HoeidUzoLSChrijft hij de Tweede
ffiamerr-''
1 Eind 1983, op 28 december
{tijdens een Kamerdebat, her-
s 'naait hij tot drie keer toe dat
j,(Wilton het marinewerk moet
j {uitvoeren dat de RDM en De
i 'Schelde niet aankunnen, dat
iTdus de marine^iafdeling bij Wil-
Hon moet worden gehandhaafd,
i! -vMSFab fls He Gorkumse
jscheepsDouwer Kommer Da-
«rr.en ten tonele verschijnt zijn
.effifêef] allerlei beperkende
ivaSHva'^dên. "Het personeel
;Van Wilton kan de minister in
libQbriogeval geen consequent
'beleid nadragen.
Hoop heeft het werknemers-
jbestand van Wilton ook begin
.maart 1983 als de zelfde Van
'Aardenne in de Tweede Kamer
^zegt dafWilton "in principe
"wei rendabel" is "en daarom
behouden moet blijven". Wil
ton lijkt ook de gezondste van
de RSV-bedrijven.
Daarom ook plaatsen de be
windvoerders mr. J. J. van
Wessem en mr. F. Meeter de
Schiedamse werf als laatste op1
hun lijstje van-te behandelen
bedrijven. Immers, Wilton kan
nog wel een stootje hebben.
Bijna vier maanden later lij
ken de problemen achter de
rug. Op 28 juni schrijft Van
Aardenne aan de Tweede Ka-,
mer te verwachten dat het uit
stel van betaling in de loop van
juli kan worden opgeheven. De
minister blijkt de zaken slecht
te hebben beoordeeld.
De bewindvoerders doen dat
trouwens ook. Wim van Schel-
lebeek, plaatsvervangend
voorzitter van de onderne
mingsraad, weet nog dat hij in
die tijd aan de bewindvoerders
vroeg wanneer de Schiedamse
werf uit de surséance zou zijn.
„Voor mijn vakantie, kreeg ik
toen van Meeter te horen," ai-
dus Van Schellebeek nu. Voor
de zekerheid informeerde hij
nog de vakantie van welk jaar
dat was, maar nee, geen grap
jes, dat was natuurlijk 1983,
was het antwoord.
Voor Wilton geldt nog steeds
het uitstel van betaling.
Nu zegt Van Schellebeek:
„De heren bewindvoerders-
proberen een groot aantal fou
ten die ze hebben gemaakt te
camoufleren. Ik denk dat er
dingen zijn gebeurd in de sur
séance die niet hadden mogen
of kunnen gebeuren. Ik denk
dat er ook door hoge ambtena
ren grote fouten zijn gemaakt.
Je raakt in ieder geval sprake
loos van wat er allemaal ge
beurt."
De bewindvoerders moeten
dus ook niet op blind vertrou
wen rekenen in Schiedam. Ze
ker niet nadat de onderne
mingsraad een jaar geleden
door Van Wessem en Meeter in
hun voortvarendheid buiten
spel werd gezet.
Afgesproken was dat er met
de directie een overlevings
plan opgesteld zou worden.
Maar nog voor het zover was
stuurden de bewindvoerders
aan op het ontslag van 260
mensen.
Zo rond april zorgt Van Aar
denne weer voor een domper
in Schiedam. Hij deelt de
Tweede Kamer mee dat er
geen sprake van kan zijn dat
er financiële hulp aan de repa-
ratiewerf wordt gegeven.
Later zal hij 45 miljoen gul
den beschikbaar stellen. Maar
die worden dan vervolgens
weer geblokkeerd. Waarna er
toch weer vijf miljoen gulden
wordt gegeven. Kortom, zwen
kend beleid. Opnieuw.
Erg consequent handelen
kan ook niet geconstateerd
worden uit de verwikkelingen
rond de bedrijfsschooi van
Wilton. In maart 1983 werd
nog verzekerd dat deze school
in ieder geval gered zou wor
den. Later was dat weer niet
het geval. De school moet
dicht.
Maar vorige maand bleek er
opeens weer wel geld te zijn,
met name bij het Rijk. Zeker,
een vreugdevolle mededeling.
Maar had die niet meteen kun
nen worden gegeven?
Terwijl er zo in Den Haag
zaken worden gedaan ver
klaart WD-er Huub Jacobse
op 15 juni in Vlaardingen: „Ik
ben persoonlijk van mening
dat Wilton-Fijenoord een zeer
goede toekomst heeft." Geluk
kig, dat geeft weer hoop.
Maar in Schiedam worden
de werknemers van Wilton
met steeds wisselende hoeveel
heden ontslagen geconfron
teerd. Er wordt gesproken
over 118 man die de poort uit
moeten, dan weer wordt een
getal van 260 genoemd. Een
aantal van 330 valt ook en zal
475 genoteerd worden.
Toch, alle somberheid, alle
onzekerheid kan in één klap de
wereld uit zijn. Wilton maakt
kans op een order voor de
bouw van nog eens twee onder
zeeboten voor Taiwan. Die
zaak begint al enigszins op de
achtergrond te spelen.
De Schiedamse werf vraagt
de benodigde exportvergun
ning aan. Als die zou worden
afgegeven is Wilton in een
keer helemaal uit de brand.
Maar het kabinet aarzelt.
Hetzelfde kabinet dat had ge
roepen dat Wilton zelf maar
voor werk moest zorgen, een
voorwaarde waaraan de weri
voldeed, overweegt dan se
rieus de gevraagde vergun
ning te weigeren.
Die discussie bereikt in de
maanden oktober, november
en december een kookpunt. De
weigering van de exportver
gunning wordt in die periode
een steeds reeier spookbeeld
Met tientallen bussen gaan
honderden werknemers van
Wilton eind december naar
Den Haag waar over de ver
gunning gedebatteerd zal wor
den.
Het is een vergeefse tocht.
■De exportvergunning komt er
niet. Intussen hebben de werk
nemers zelf wel hun prijscom
pensatie ingeleverd, hun bonus
afgestaan, een sociaal plan la
ten schieten en honderden col
lega's zonder werk zien komen
Vertwijfeld roept FNV-be-
stuurder Dik Nas, doelend op
de knieval voor China: „Moe
ten de mensen nu ook nog hun
werk inleveren voor twee tros
sen bananen?" Het moet blijk
baar.
WD-leider Ed Nijpels, ook
niet de meest intelligente in
het hele Taiwan-spel, heeft dan
al gesuggereerd dat het kabi
net Wilton "dus" financieel te
gemoet moet komen. Maar
Lubbers boort die gedachte
meteen de grond in. En Nij
pels? Die is dan net zo stand
vastig als bij de korting op de
AOW-uitkeringen. Hij laat het
dus afweten.
Dat doet de Tweede Kamer
ook. Tijdens het Taiwan-debat
worden wel drie voor Wilton
belangrijke moties aangeno
men, maar uitgevoerd worden
ze niet.
De moties
omdat ze
gaven wat hoop
"compenserende
werkgelegenheid" beloofden,
de regering verzochten binnen
landse opdrachten te regelen
en de "afbouw van het onder
handen zijnde werk veilig te
stellen". Wat er ook uitgevoerd
is, niet de moties.
Mocht Wilton dus geen derde
en vierde onderzeeboot voor
Taiwan bouwen, minister Van
Aardenne had wel als voor
waarde voor de financiële
steun aan de werf gesteld dat
die steun moest worden terug
betaald uit de winst van juist
die twee onderzeeboten. Zelfs
de bewindvoerders spreken
dan van "zwenkend beleid".
Maar goed, verwacht mocht
worden dat de regering, in ca-
su minister Van Aardenne, nu
onderhand wel eens een gun
stig besluit zou nemen voor de
werf. Een tijdens het Taiwan-
debat ingediende en aangeno
men motie gaf hem chter de
gelegenheid dat uit te stellen.
De motie eiste dat er een on
derzoek kwam naar de
scheepsreparatiewerven in het
Waterweggebied. Oud-minister
•Langman werd aangezocht om
dat werk in snel tempo uit te
voeren.
Bij de Industriebond FNV
keek men daar vreemd van op.
Immers, eenzelfde verzoek
hadden de vertegenwoordigers
van de werknemers al begin
1983 bij de bewindsman inge
diend. Maar'die hield een der-
gelijk onderzoek bij brief van
14 maart aan de bonden verre
van zich.
Maar het rapport kwam er:
Wilton kwam er niet als een
ongezond bedrijf uit naar vo
ren. Integendeel. Ook het on
derzoeksbureau Horringa
De Koning BV had geconclu
deerd dat er voor Wilton zeker
nog perspectieven waren.
Nou wil dat allemaal niet
zeggen dat Wilton ook een flo
rerend bedrijf is. Want in 1983
wordt m de reparatietak
twaalf miljoen gulden verlies
geleden. Bovendien moet er
voor 1984 op zeker acht per
cent minder werk gerekend
worden.
Directeur ir. B. J. A. Sluis
weet dan ook dat het werk aan
de twee onderzeeboten lang
zaam af gaat nemen. Toch ver
hindert dat hem helemaal niet
de suggestie te wekken dat hel
werk voor het opscheppen ligt.
In januari heeft hij het nog
over fregatten voor Portugal
en over korvetten voor Marok
ko om maar te zwijgen over
onderzeeboten voor Japan.
Maar de opdrachten zelf zijn
er nog (lang) met.
Ook als Kommer Damen ten
tonele verschijnt lijken er niet
direct al te veel vuiltjes aan de
lucht. Minister Van Aardenne
heeft dan nog niet gedreigd
met een "technisch faillisse
ment".
Damen zelf spreekt dan wel
over het behoud van 700 ar
beidsplaatsen in de nieuwbouw
(„Ik kan zorgén dat daar werk
voor binnen komt") en wat af
slanking in de reparatiesector.
Het beeld dat hij schetst klinkt
aardig. Immers, wie kan er te
gen iemand zijn die voor werk
zorgt?
Maar Van Aardenne zelf
deelt de klap uit. Hij leidt het
(voorlopig) laatste deel van
het Wilton-drama in met zijn
waarschuwing voor een "tech
nisch faillissement". De par
tijen krijgen van hem vervol
gens een maand de tijd om de
zajik te regelen.
Dan begint ook wat FNV-
man Dik Nas later "een drie-
stuiversopera" noemt. Wilton-
directeur Sluis schermt name
lijk met buitenlandse interesse
voor de werf.
Hij doet geheimzinnig. Maar
navraag leert dat hij zit te on-
derhandelen in Genève met
ene Rappaport, een man met
een niet geheel vlekkeloze re
putatie.
Sluis blijkt opeens ook meer
buitenlandse interesse in Wil
ton te kunnen melden. Hij
noemt dat "verdedigingsli
nies".
Over de onderhandelingen
met Damen krijgt hij een
zwijgplicht opgelegd. Hij be
looft later het personeel zich
niet meer de mond te zullen la
ten snoeren, maar keert uit het
daarop volgende gesprek terug
met de lippen stijf op elkaar.
Voorzichtig sijpelen ook de
eerste berichten door over wat
Damen werkelijk van plan is.
Er valt een getal van 700 ont
slagen, gevolgd door 900 a
1000.
Vertwijfeld roept Dik Nas
het opnieuw in 't Blaasje ver
zamelde personeel toe: „Als we
acties ondernemen, lopen we
hel. risico dat Wilton naar de
knoppen gaat. Maar als we
mets doen kan dat óók gebeu
ren. Ik durf niet te kiezen."
Later, als Damen een aantal
van 922 heeft genoemd, is die
durf er wel. De werf wordt be
zet. De Industriebond FNV is
opeens weer een serieuze par
tij in de onderhandelingen.
Wat nu? Straks vijfhonderd
ontslagen?
„Nee," zegt Wim van Schel
lebeek. „Dat is geen overwin
ning. Daar bedank ik feesteliji
voor."
Salomons wijsheid wordt
met de dag meer nodig.
De situatie is intussen bijna
krankzinnig. Het Wilton-perso
neel heeft zijn directeur een
staande ovatie bezorgd tijdens
een manifestatie in De Doelen
in Rotterdam, FNV-bestuurder
Dik Nas heeft gezegd het even
eens te zijn geweest met de
VVD, een liberale minister
knecht het bedrijfsleven en de
PSP'ers in Schiedam steunen
werknemers die onderzeeboten
bouwen.
*-■?, v .d
Vul in, knip uit en stuur op m een open envelop naar Het Vnie Volk, atd Oplage Zaken
Antwoordnummer 1579,3000 VB Rotterdam De posUegel betelen wij
code HA
1
s^v,yj£ti,
