'Uitbreiding Loper dient
algemeen belang niet'
Benzinediefstal GGD:
administratief foutje
Polifiestaf compleet
Vlieg in dé keel
Bejaarde overvallen
Zwemvierdaagse start
rm mm
Als' zijn oudere in
1935 niet zo "coöpera
tief" waren geweest,
dan was H. van der Lee
nooit zo'n lange en ple-
zierige carrière bij de
Coöperatie beschoren
geweest. Gelukkig
kwam hij uit een, wat
hij noemt "coöperatief
nest". En dus kon hi,
een betrekking die hi,
fel begeerde, zonder
veel moeite krijgen.
Een betrekking, waar
mee hij zijn hele verde
re arbeidsleven onder
de pannen zou zijn
Want Van der Lee heeft
de Coöperatie niet meer
verlaten.
Tot vandaag, de dag
waarop - hij afscheic
neemt als directeur van
de "Coöp Nieuwe Wa
terweg". Van der Lee
gaat met pensioen. Wel
is hij van plan zich te
gaan bezighouden met
de rijke en 'unieke ge
schiedenis van de Coöp
eratie, die hij groten
deels zelf heeft meege
maakt. Hoe de Coöpera
tie begon als een orga
nisatie die de arbeiders
moest beschermen te
gen het bedrog van de
middenstanders en de
kapitalistische uitbui
ting.' Hoe de Coöperatie
uitgroeide tot een wel
varende winkelketen
met20 vestigingen in
Viaardingen, Schïe-
damse, Maassluis en
Spijkenisse.
„Aan zogenaamde Bo
terletter betaalt u veel
Ite duur"
De winkel
van de Co-
operatie aan
de 2e Van
Ley den
Gaelstrdat
in Viaardin
gen, zoals
die er kort
na de'vesti
ging in 1904
uitzag. --
Een vari de
spreuken,
waarmee de
Coöperatie
de arbeiders
voor zich
probeerde te
winnen.
ER ZIJN VELE MIDDELEN OM DEN TOESTAND
VAN HET MENSCHDOM TE VERBETEREN, DOCH
E EDELSTE VAN ALLEN IS DE COÖPERATIE
De Sint-Ni-
colaas-prijs-
krant van de
Coöp in 1929,
die tot na de
oorlog in
Viaardingen
Dé Voorloo-
pér heette.
De eerste broodbakkerij van de coöperatie aan de Kethelstraat in Schiedam, die in
Het begin van deze eeuw werd gebouwd.
H. van der Lee in het Coöp-museum, met in zijn hand
Haka-stofzuiger uit 1939 („Hij doet 't nog), die hij in die
tijd zelf nog heeft gedemonstreerd.
Van der Lee
(61,): „Als
het college
het alge
meen belang
wil dienen,
dan begrijp
ik die plan
nen niet."
„Vakbeweging liet de
Coöperatie eigenlijk i
vallen"
Ssheur
PvdA
Afgesloten
Gewond
Aardappelen
JAC
V
coöperatie is in wezen
nóg anti-kapitalistisch
Van'onze .verslaggever
BART VAN LEEUWEN
j SCHIEDAM, Voordat H.
van der Lee vlak voor de oor-:
log als jongste bediende bij de
Coöperatie werd aangesteld,
lichtte zijn nieuwe werkgever
het koopgedrag van zijn fami
lie nauwkeurig door. Of het ge
zin wel braaf zijn inkopen bij
de Coöperatie deed, of het in
geschreven stond als lid én of
het ook een goede afnemer was
van de produkten van de „Co-
op". Zo niet, weet Van der Lee,
„dan had Ik, een briefje gekre
gen met de; mededeling: in de
vacature is helaas reeds voor
zien.": i
Maar dat.zat wel goed, aldus
de energieke, 64-jarige direc
teur. van de „Coöp Nieuwe Wa
terweg". „Mijn vader was, al
tijd op pad om leden te winnen.
Als mijn ouders in een andere
buurt gingen wonen waren de
nieuwe buren binnen de kort
ste keren lid van de Coöpera
tie. En produkten van andere
winkels, die kwamen bij ons de
deur niet in." Van der Lee
werd aangenomen en zou uit
eindelijk, via allerlei admini
stratieve :baantjes, in 1956 di
recteur worden.
Maar wat moet ik mij, als
jonge verslaggever, voorstel
len; bij een „coöperatief nest"?
Van der Lee: „Beslist niet in de
eerste plaats een socialistisch
gezien, hoewel dat bij mij wel
zo was. De coöperatieve, ge
dachte kende geen iimict voor
overtuiging en richting. Ieder
een kon lid worden van de Co-
operatic. De Coöperatie was
wel nauw verbonden met de
arbeidersbeweging, maar ab
soluut niet met de SDAP. Daar
ging geen cent naartoe."
De Coöperatie had toch be
paald socialistische kenmer;
ken. Het idee achter de oprich
ting in 1902 was dat dé arbei
ders niet langer meer afhanke
lijk zouden zijn van de op
winst beluste winkeliers, die
het met gewicht en kwaliteit
Van hun produkten niet zo
hauw namen. ..Dan kocht men
éen brood in ,een winkel dat
een kilo behoorde te wegen,
maar in feite slechts 800 op 900
gram woog," weet Van der
Lee.
9
De Coöperatie nam de pro-
Jduktle en' distributie 'van leven
smiddelen in- eigen handen.
iWïe bij de Coöperatie kocht
•wérd automatisch lid en aan
deelhouder. Als er winst was
•gemaakt, hielden de arbeiders
',er een aardig dividend aan
•ovtr. „Met dien verstande dat
!de mensen die meer kochten
•bij de Coöperatie, ook meer di
vidend kregen," tekent Van der
;Lee daarbij aan.
-Het V kostte- de - Coöperatie
weinig moeite om het gesjoe-
mel van; de winkeliers aan te
'f~.\ y - y-J"/'„i
tonen. Zo ging men met een
weegschaal langs dc deuren
om het publiek zich ervan te
laten overtuigen dat een brood
echt te licht was voor de prijs.
Ook kwaliteit hield de Coöp
eratie nauwlettend in de gaten,
zoais mag blijken uit een ci
taat uit de prijslijst van de
Voorloper, zoals de Coöperatie
voor de oorlog in Viaardingen
nog heette: -
„Wij willen er uwe aandacht
nogmaals op vestigen, dat het
woord boterletter" U niet den
■minsten waarborg geeft, dat U
werkelijk eerste kwaliteit ont
vangt, daar de Warenwet sich
niet inlaat met datgene waar
mede die zogenaamde Boter
letters worden gevuld, wat, in-
plaats van met zuivere aman
delen, meestal gebeurt met
olienoten, witte boonen, mais-
viokken en dergelijke surroga
ten met een weinig amande
lessence voor den smaak, zo
dat u aan die zogenaamde
goedkope Boterletters nog veel
te duur betaalt."
Van der Lee heeft voor het
wezen van de Coöperatie een
kernachtige zin voor handen:
„Invloed uitoefenen, met je
koopkracht," noemt hij dat.
„Dat is het kardinale verschil
met een BV of een NV. De Co-
op is anti-kapitalistisch. Bij
ons kun je geen aandelen ko
pen." Tijdens ons gesprek zal
hij zich nog enorm kwaad ma
ken over het RSV-deb&cle, dat
hij „het kapitalisme ten voeten
.uit" vindt. Om andermaal zijn
socialistische inslag te onder
strepen.
Als directeur van de Coöp
Nieuwe Waterweg heeft hij een
kantoor aan de Kethelstraat in
Schiedam, waar in 1904 de
Schiedamsc poot van de Coöp
eratie is begonnen (De Schie
dam se „Door Eendracht ster
ker" en de Viaardingse „Voor-
loper" zijn in 1965 gefuseerd).
Het kantoortje is eenvoudig in
gericht met een bureau en en
kele kasten. Wat opvalt is de
fel blauwe kleur van de vloer
bedekking, ooit een eigen keu
ze, aldus Van der Lee.
„Ik ben wel directeur, maar
ik sta onder toezicht van het
bestuur dat door de leden is
aangesteld," zo vertelt hij.
„Nog steeds hebben de mensen
die bij ons kopen Invloed op de
gang van zaken. Datis over
eind gebleven, almaakt het
publiek niet zoveel meer ge
bruik van dat recht als vroe-
Van een onzer verslaggevers
SCHIEDAM VLAARDlN-i
GEN Directeur H. van der
Lee van de Coöp Nieuw Wa
terweg hééft felle kritiek op-
de voorgenomen uitbreiding
van het Viaardingse winkel
centrum De Loper. Hij vindt
dat het Vlaardings PvdA/
WD-college in strijd handelt
met zijn eigen beleidspro-,
gramma. Daarin staat dat
„nieuwe distributieve vesti
gingen van enige omvang
worden getoetst op hun effec
ten voor de bestaande bedrij
vigheid."
Uit een rapport van het Ne
derlands Economisch Insti
tuut blijkt evenwel dat een
uitbreiding van de Loper ern
stige geyolgen heeft voor de
overige winkelcentra in
Vlaardingen-Holy, de Holiër-
hoek en de Winkelhoeve. De
Holiërhdék, waar de Coöp
een vestiging heeft, zou zelfs
in de gevarenzone komen.
.Als het college het algemeen
belang wil dienen, wat zijn
plicht-ia,' dan begrijp ik.'dié
plannen niet," aldus Van" der
Lggt
Van der Lee betwijfelt bo
vendien of veel publiek, dat
nu naar Rotterdam gaat om
te winkelen, in' Viaardingen
zal blijven als De Loper gro
ter is. Dat is één van de argu
menten van het college. Van
der Lee: „De mensen die naar
Rotterdam gaan hebben daar
speciale redenen 'voor. Ze
gaan ecrit niet omdat er in
Viaardingen te weinig ver
scheidenheid van winkels is,
want ér is hier genoeg."
ger. Er is natuurlijk veel ver-
anderd."
De belangrijkste verande
ring is na de oorlog gekomen.
De band tussen de Coöperatie
ende vakbeweging kwam op
losse schroeven te staan. De
vakbeweging had haar handen
vol aan het streven naar een
eerlijke verdeling van de wel
vaart en goede arbeidsvoor
waarden. „Ze liet de Coöpera
tie eigenlijk vallen,", meent
Van der Lee. Hij betreurt dat,
want „met de vakbeweging
was de Coöperatie nu een veel
sterkere organisatie geweest."
Bovendien voelt hij de Coöp
eratie door de vakbeweging
miskend. „De mensen die bij
de Coöperatie werkten hadden
altijd al goede arbeidsvoor
waarden. Bij de bouw van een
bakkerij in 1904 kregen de be-,
trokken bouwvakkers gunstige
contracten aangeboden. Zelfs
in 1951 hebben wij bij de minis
ter toestemming gevraagd en
gekregen om ons personeel
meer te betalen dan binnen de
geleide loonpolitiek werd toe
gestaan." -•
Anno 1984 staan de zaken er
vanzelfsprekend anders voor.
De Coöp Nieuwe Waterweg is
uitgegroeid tot een winkelke
ten met 20 vestigen in Schie
dam (9), Viaardingen (8),
Maassluis (2)en Spijkenisse
(1). De tijd dat leden dividend
kregen lijkt definitief voorbij.
De grote concurrentie' dwingt
de Coöp haar prijzen zo scherp
mogelijk te stellen. En het per
soneel verdient nu evenveel als
eiders.
Hoe het de Coöp verder in de
toekomst zal vergaan is niet
langer Van der Lee's verant
woordelijkheid. Hij gaat.nu
mey pensioen en wordt op 1 ju
li opgevolgd door C. M, Jung..
Maar het verleden van de Co-
operatie zal Van der Lee niet
loslaten. Hij wil een deel van
zijn vrije tijd gaan steken in
het Coöp-Museum, dat sinds
i977 aan de Schiedamse Ke
thelstraat is gevetigd, ,A1 stop
ik met werken, ik kan me ge
woon nog niet voorstellen dat
mijn betrokkenheid bij de Co-
op ophoudt."
Een scheur van een meter In -X
een buitenmuur bleef over na
een „aanvaring" op de Nietfje
Haven In Schiedam. Door no^
onbekende oorzaak liep het
motorschip i.Henhy" uit Rot
terdam uit haar roer. Schipper
N. R. van der V. kon het schip
niet meer. op koers houden en
ramde de buitenmuur van een
bedrijf aan de Hoolkade. De
gemotoriseerde rijnaak liep
geen schade op. Naast'de
scheur in de muur begaf ook
een regenpijp het. Niet bekend
is hoe hoog het schadebedrag
is. "I.
De PvdA, afdeling Viaardingen
houdt dinsdag 3 juli een leden
vergadering in de Lijndraaier,
Baanstraat 4. Belangrijkste
agendapunt: diaserie en dis
cussie over socialistische ge
meentepolitiek. Aanvang 20
uur.
De spoorwegovergang Westh.
venkade is maandag 2, dins
dag 3 eri woensdag 4 juli tel
kens van 7.30 tot 16 uur voor
alle verkeer afgesloten. Dat
zelfde geldt voor de spoorweg
overgang Wagnerstraat op
I Westha-
donderdag 5 en vrijdag 6 juli.
De afsluitingen houden ver-
band met onderhoudswerk aan
het spoor.
De 17-jarige Rozenburger O.
Broere heeft bij een aanrijding
op de Deltaweg zijn been op
twee plaatsen gebroken. Hij
werd er op de bromfie? aan-
gereden door een auto,, be-
stuurd door de Viaardingse C.
J. N. (21). Het ongeval ont-
stond toen de vrouw wegreed
en zij de weg niet geheel kon
overzien. Hierdoor had zij de
naderende bromfietser niet in
de gaten:
Volkstuinder L. A. v.d. K. (44) -
heeft van onbekenden'hulp' -•
gekregen bij het rooien van de,
aardappelen die hij gepoot
had. Toen hij op zijn tuintje -
kwam, trof hij een leeggehaald
akkertje ter grootte van 5 vier-
kante meter aan.
Voor de tweede maal binnen
korte tijd is ingebroken bij het --
Jongeren Advies Centrum aan'
de P.K. Drossaartstraat. Dit-
maal werd een bedrag van 150
gulden ontvreemd uit een geld-
kistje.
VLAARDINGEN/
SCHIEDAM Het
politieonderzoek,
•naar de vermeende
diefstal van 170Ó li
ter benzine bij de
GGD Nieuwe Wa-
.terweg Noord heeft
geen strafbare fél-
ten aan hét licht.:
gebracht. Het be
stuur van de stich
ting houdt het dan
ook in tegen-
stelling tot drie
maanden geleden
op een adminis
tratieve (out. Tot
woede van het per
soneel, dat aan een
intern onderzoek
werd onderworpen,
ging het bestuur er
begin april van uit,
dat de zoekgeraak-
té benzine wellicht
gestolen'was door
.het Viaardingse
ambulance-perso
neel.
Waarnemend voor-
zitter L. A. Haf
kamp wil nog geen
conclusies verbin
den aan dat onder
zoek, waarbij de
werknemers ge
vraagd werd schrif
telijk te verklaren
dat ze onschuldig
waren. "Toen we
zen de feiten in een
bepaalde richting",
zegt hij. "Wij heb
ben het zekere
voor het onzekere
genomen. Wij heb
ben niemand be
schuldigd. Achteraf
kan ik alleen maar
blij zijn, dat het
personeel geen en
kele blaam treft."
Hafkamp (wethou-
dèr van volksge-
zondheid in Schie
dam) zegt, dat er
nog een gesprék
met de politie zai
volgen over de ad
ministratie. "Die
moet zodanig wor- w
den opgesteld, dat...,,'
dit soort zaken niet"1'
meer voorkomt:, -
Met de benzinepas--"
jes kunnen gemak-
kelijke vergissingen;
gemaakt worden;': .4»
Overigens heeft
de politie, die 200
manuren in het on- ',i:
derzoek heeft ge- -
stoken, "positieve:
kritiek" op hef
stichtingsbestuur.:-,
"De GGD had wat-
meer voorwerk --"
kunnen verrichten.
Dan had het onder-/
zoek oris niet zo-
veel tijd gekost";
zegt hoofdinspëé-
teur Bierling. "Dat1-"
is'ook onze les Vöo?°
de toekomst." -
VLAARDINGEN
De staf van de
Viaardingse ge
meentepolitie is
weer compleet. Met
ingang van 1.juli
wordt de heer G.
Laurens (30) be
noemd tot inspec
teur. Na een in-
werkperiode zal hij
dienst gaan doen
als chet van de af
deling algemene
surveillance. Hij
volgt hiermede in
specteur Meijer op,
die sinds 1 juni is
belast met alle
werkzaamheden
van de geünifor
meerde dienst. Met
de benoeming van
de heer Laurens is
de staf van de poli
tie weer compleet,
die sterk was uitge
dund na het vertrek
van enkele (hoofd)-
inspecteurs.
De heer Laurens
woont thans nog in
Ede. Hij is werk
zaam geweest bij
de politie van
Utrecht en Ede,
resp. in de rang.. X'
van agent en
hoofdagent, in
augustus 1981 be
gon hij zijn inspec-C
teursopleidingaan
de Nederlandse
Politie Academie in
Apeldoorn. In juni
van dit jaar degd^
hij er met goed ge
volg eindexamen.
De nieuwe VIaar-"
dingse inspecteur:
is gehuwd en heeft—
twee kinderen: een
jongen en een-
meisje.
SCHIEDAM/
VLAARDINGEN
De 16-jarlge brom
fietser D.A. uit
Viaardingen is don
derdagmiddag in
het Holyziekenhuïs
behandeld aan
ademhalingsmdei-
lijkhéde" nadat hij
een insect In z'ri
mond had gekre
gen. Hij reed met
open mond op de
Vlaardingerdijk
toen een groot in
sect zijn mond én
keel Inschoot.
Voorbijgangers, die
de onfortuinlijke
bromfietser naar
adem zagen hap
pen, alarmeerden '-
vervolgens de GGD"
die de jongen naar -"
het Holyziekenhüis"
bracht. De arts,kon
geen'Insect vinden.";
De aderrihalingè/;""'
moeilijkheden wa
ren' echter na kórte"
tijd wei verdwenen:-5
SCHIEDAM Een
77-jarige Inwoon-
ster van het Zwa
luwflat aan de Zwa-
luwlaan is .het
slachtoffer gewor
den van een over
val. Een ongeveer
25-Jarlge man viel
haar, even voordat
zij haar woning wil
de binnenlopen,
aari.en griste haar
handtasje weg:'In
het tasje zat onge
veer 1000 gulden.
een paspoort en
enkele persoonlijke
bescheiden.:
De man bleek de
bejaarde vrouw al
een tijdje te heb
ben achtervolgd.
Hij had op weg
naar de Zwaluw
laan dezelfde metre
en bus genomen
als zijn latere -
slachtoffer. De
overval vond rond
twaalf uur plaats in
de nacht van don
derdag op vrijdag.
Een uitgebreid-on-
derzoek door de -
politie bracht geen
duidelijke aanwij-
zingen omtrent de -'1
dader boven water?
Mensen die een
aanwijzing denken
te hebben kunnen
zich telefonisch in
-verbinding stellen
met de afdeling re
cherche van dé ge-'
meentepolitie, tel.1»'
260760. >v
SCHIEDAM
Wethouder Luub
Hafkamp (sportza
ken) schiet komen
de maandagmid
dag om zes uur de
deelnemers aan de
jaarlijkse zwemvier
daagse weg. De
vierdaagse wordt
gehouden in Bad
Groenoord. De
deelnemers zullen
elke avond een af
stand van vijfhon
derd meter moeten
afleggen om aan
het eind van de
week in aanmer
king té komen voor
een medaille. Kin
deren kunnen het
op 250 meter hou
den. Zwemlustigen
kunnen zich aan
melden bij Bad
Groenoord en het
VW-kantoor.
Naast de opening
van de zwemvier
daagse is er maan
dagavond ook een
motortrail. Deze
begint om half ze-
ven en wordt bege
leid door het mu-
ziekkorps Harpe
Davids.
