Zomer zaterdag
op het plein
deel 1
Verdwenen molens
via stenen ter ug
Nieuwe kracht voor
buitenlanders moet:
van buitenaf komen"
Bibliotheek: basis
Poetry-archief
yblkstuiiivérenigiiig
op nippertje gered
Tekst:
Bart van
Leeuwen
Foto's:
Ed Eggermont
De onthulling van de „molenmonumenten
Hema-plein.
Jongeren op
het Mendels-
sohnplein:
het plein als
ontmoetings
punt.
Ondergronds
Hammed
11)„Ik vis
liever al
leen, dan is
het niet zo'n
herrie voor
de vissen";
het plein als
recreatie
plaats.
Hongerplein
Buschauf
feurs pauze
ren op het
Stations
plein titssen
twee ritten
door; het
plein als
rustpunt.
Bloemist
Cor Blewa
nus verkoopt
een bloeme
tje aan een
vrouw die
met de trein
mee gaat;
het plein als
markt.
HET VRIJE VOLK
MAANDAG 16 JULI 1984
5? I
Ook; staan cr aan het Sta-
tionsplein enkele huizen, maar
hoe het wonen aan een plein is
laat zich beter onderzoeken
"aan het Mendelssohnpleinin
Viaardlngen, waar immers
honderden - woningen bijeen
zijn te vinden. Het Mendels-
sohnplein. In de jaren vijftig
heette dit in de volksmond het
"hongerplein", vanwege dé ho
ge huren. Voor de oorlog droeg
het plein de naam Mengelberg-
plein, maar deze componist
was fout in de oorlog en ih één
van dé eerste raadsvergade
ringen na de bevrijding werd
zijn naam geschrapt.
Mendelssohn was beslist een
veiliger componist in dat op
zicht, want zijn leven was' te
kortom zich ernstig te mis
dragen. Slechts 39 Jaar oud
werd de man, die "leefde van
1809 tot 1847.Maar' muzikaal
was hij productief geweest. Hij
schreef vijfsymfonieën en
tientallen overtures en piano
concerten. Jacob Ludwig Felix
Mendeissohn-Barthóldy was
ook vroeg begonnen: op' zijn
vijftiende leidde hij al een
eigen concert (hij had een rij
ke vader!)
Het Mendelssohnplein ligt in
het midden van de wijk Vet-
tenoordsepolder. Een groot
plantsoen met wilde, groene
bomen en een vijver en een
speeltuin. Daaromheen de hui
zen in vijf dikke blokken van
vier etages. Het straatbeeld
wordt beheerst door gépar-
keerde auto's en, deze zaterdag;
in juli, opvallend veel cara-
vans. -V.vA
Het pleinheeft volgens be
woonster mevrouw Van de
Vrede een sociale, functie,'
maar in hoofdzaak voor jonge,
moeders die in het plantsoen
hun kinderen uitlaten."' Het
plantsoen is overigens ook niet
meer wat het is geweest. Vroe
ger waren er nog twee vijvérs
met houten bruggen erover.
Nu nog maar één en zonder
brug. En sinds twee hoge bo
men door de bliksem zijn ge
troffen is er een nieuwe boom
soort aangeplant. „Maar 'die
geven méér zuurstof, dat merk
je," aldus de bewoonster.
Het is. zaterdagmiddag en de
zon komt voorzichtig door. We
maken een wandelingetje door
het plantsoen. Bij een bankje
staat een groep jongeren van
uiteenlopende leeftijden. Hila
riteit als wij ons voorstellen.
Komen jullie vaak op het plein,
zo vragen wij. „Elke avond," is
het antwoord in tienvoud. Wat
doen jullie hier dan? „Noou,
gewoon, een beetje ouwehoeren
en zo." Aarzelend stellen wij
hardop vast: veel jongens en
weinig meisjes, hè? De beer is
los. „Zóóóó, dan moet je van
avond maar eens komen, dan
zal je '8 zien,"
Bij de vijver staat de 11-jari-
ge Hammed te vissen. Het
ventje vist graag in zijn eentje
„want dan is het niet zo'n her
rie en dan bijten'de vissen be
ter." Hij weet te vertellen dat
de vijver ondergronds in ver
binding staat met de haven.
„De vissen zwemmen door die
buis hierheen." Hij begint met
vissen 's ochtends om acht uur
en jaagt in principe op kar
pers. „Die zitten meestal
daAr," wijst hij.
SCHIEDAM Zés
grote kubussen van
zwart natuursteen
staan heren der
verspreid langs de
tramrails op de
Broersvest. In een
grijs verleden liep
hier de Broersvest
gracht, op de: plaat
sen waar nu, sinds
kort, die zwarte ku
bussen staan, ston
den in die tijd reus
achtige molens.
Dankzij de Stich
ting de Schledamse
Molens kunnen be
langstellenden de
standplaatsen te
rugvinden van De
Witte, De.Oost, De
Washington, De
Eendragt, De Bata
vieren De MeiJ-
boom. De plaatsen
zijn gemarkeerd
door cirkels in de
bestrating en zwar-
te kubussen waar
op, op een bronzen
plaatje, beknopt de
geschiedenis van
de desbetreffende
molen is gegra
veerd. In samen
werking met ver
schillende andere
instanties heeft de
Stichting ook ge
zórgd voor twee in
formatieborden
over de molens aan
de Broersvest.
Eén van de borden
staat op het plein
voor de Hema,
waar de Stichting
het zaterdagoch
tend In de stromen
de regen heeft ont
huld tijdens de offi
ciële presentatie
van de markerin-i
gen van verdwenen
molens. Het is een
doorzichtig plastie
ken, bord waarop v
een recohs'fjuctré'*
getekens is van dë
Broersvest "Sm-0 °7-
streeks 1860. HéV
boord geeft-dok**
nog meer-informal
tie over de molens;
Hét tweede bord is
te viriden achter - -
eenetalagévenst'ér
van de kiosk van-
boekhandèl. Me'rcü-
rius op de'Koe-";;'
markt.
Met de markerin-"
gen van deze zes
verdwenen'moléns
heeft de Stichting"
nog maar een deel
van haar plannen,
gerealiseerd/Zij wil
de standplaatsen,
van de ongeveer*,,
twintig verdwene.tj
SchiedamÈjd mpj*.
lens in hetdjraat-
beeid terugbren
gen.
w BV* n i tyt»
Plein: dat is dit jaar de
rode draad in onze serie
"Zomer zaterdag", die ai
weer haar derde Jaar 'In
gaat. De redactie van HVV
zal de komende zaterdagen
een aantal pleinen in Schie
dam, Viaardlngen, Maas
sluis en Hoek van Holland
onder deloep' nemen. Is
een plein "een stad in een
stad" ofis het niet meer
dan een "open, onbebouwde
ruimte bij of tussen bouw
werken" (aldus het Woor
denboek der Nederland-
sche Taal, 's-Gravenhage/
Leiden, 1931)?
Heeft een plein een eigen
karakter dat het ónder-
scheidt van .een "straat", of
een "laan", of een "dreef"?
Hoe gevoelig dat verschil
kan liggen bewezen In 1935
de bewoners van de Narcis
straat In Viaardlngen. De
naam Narcisstraat bestaat
niet meer. De bewoners
vonden die naam vernede
rend voor hun woningen,
die in een kleine driehoek
rond een grasveldje ston-
den. Op hun aandringen
doopte de gemeenteraad
hun straat om tot: Narcis-
plein..'-,
Er is dus Iets mee, met
die pleinen. In"Zomer za
terdag op het plein deel
1" bezoeken verslaggever
BART VAN LEEUWEN en
fotograaf KD EGGER*
MONT het Stationsplein in
Schiedam en het Mendels
sohnplein In Viaardlngen.
VLAARDINGEN
Onder de Vlaar- j
dingse beroeps- j
krachten voor so
ciaal-cultureel werk
is niemand te vin-;
den die de buiten
landers 20 uur per
week wil "onder
steunen".
Het gemeentebe
stuur heeft onlangs
geld opzij gelegd
om de gezochte,
hulp te betalen. Hot
Stedelijk Instituut
voor Samenlevings
opbouw, waar de
kracht zou moeten
werken, kan echter
niemand vinden.
Het gemeentebe
stuur heeft het SI
SO toestemming-
gegeven iemand te
werven van buiten
de Vlaardingse
kring van sociaal-
culturele wèrke'cs.
het accent^van cf$,
viering dan niet op
maandagavond 6
mei kan geschied
den, verwijst het--,
college de politici-
door naar-de orga
nisator van.de
Vlaardingse beyrij-
dingsdag,.,de Stich
ting Nationale Ge->
denkdagepo
VLAARDINGEN
Het verzoek van de
SGP/RPF/GPV óm
volgend jaar bevrij
dingsdag niet op
zondag maar op
maandag te vieren
Is met een hard
"nee" beantwoord.
Het college van B
en W in Vlaardin-
gen wil een derge
lijk verzoek niet
overbrengen aan
de Tweede Kamer.
Bevrijdingsdag, 5
mei, valt in 1985 op
een zondag. De
tweemansfractie in
de Vlaardingse
raad ziet de viering
liever op maandag,
6 mei.
Op de vraag van
fractieleden Lens-
velt en De Jonge of
zou er wel een boek over kun
nen volschrijven." Noem eens
wat? „Van alles gebeurt hier."
We blijven geïnteresseerd
aan zijn lippen hangen. Maar
het duurt wel even eer hij met
echte j verhalen komt. Na elke
vraag staart hij tevreden over
het plein. Dan geeft hij ons
toch nog een indruk, na enig
aandringen. Politiewagens die
ten tonele verschijnen om
zwartrijders uit dé bussen te
plukken. Vechtpartijtjes.
Spookrijders die voor ver
keerschaos zorgen. Het onder
linge klantjes pikken van ta
xi's. En tientallen mensen die
aan Henk de weg komen vra
gen „want er staat hier niet
eens een behoorlijke platte
grond van de stad."
Van pompbediende Henk
naar bloemist Cor Blewanus.
De zaak waarin hij werkt lijkt
strategisch te zijn gesitueerd,
zo aan de ingang van de voet
gangerstunnel naar het sta
tion. Maar als een echte mid
denstander heeft Blewanus zo
zijn klachten. Met de bussta
king in oktober vorig jaar was
de zaak nergens. Het plein leek
uitgestorven. En sinds de Sin
gel' (die op het plein uitkomt);
door de gemeente is afgesloten
is de bloemenzaak ook niet
meer wat zij is geweest.
door afslager mr.
Manuel Kneepkens
bekendgemaakt,
voordat de collectie
in veiling kwam.
Tegelijk met deze
aankoop heeft de
directie van de
Centrale Biblio- -
theek een Intentie
verklaring toege
zonden aan Poetry-
organisator Martin
Mooij. "Wij zijn van
mening dat een
Poetry Internatlö-
nalarchief in Rot
terdam thuishoort
en dat de biblio
theek daarvoor de
aangewezen plaats
is," aldus de ver
klaring.
Martin Mooij heeft
laten weten met
deze intentie ak
koord te gaan. Hij
zal in de toekomst
zijn teksten; affi
ches. geluids- en
videobandenen
correspondentie
ten behoeve van dit
op te richten ar
chief afstaan aan
de Centrale Biblio
theek. Hij stelde
echter als voor
waarde dat er nauw
ROTTERDAM
De Centrale Biblio
theek wil met de
aankoop van de
collectie van 34 te
keningen van Hélè-
ne Zieistra en Gljs
Voskuyl van de
dichters op Poetry
lnternational-1983
de basis leggen
voor een in Rotter
dam te vestigen
Poetry-archief.
De tekeningen wer
den In veiling ge
bracht tijdens de
actie "Kunstenaars
achter Poetry" in
Hotel Centraal aan
de Rotterdamse
Kruiskade. De
kunstenaars Ziei
stra en Voskuyl
stonden de teke
ningen af onder
voorwaarde dat zij
in hun geheel bij el
kaar zouden blij
ven. Zij hoopten
dat de collectie in
het Letterkundig
Museum in Den
Haag of In de Cen
trale Bibliotheek in
Rotterdam terecht
zou komen. Deze
voorwaarden voor
verkoop werden
samengewerkt zal
worden met dr* An
ton Kortev/eg.-dlj
recteur varühm
Letterkundig l^ife
seum in Den fjaag
die tot nu"fse veel
van het Poéti^na-
teriaal intféwarlnjj
kreeg. Hët LetfèrJ
kundig MöSeum is
onder andere de
beheerden van.dei
collectie foto's van
Poetry-diohters v§n
fotograaf Pietec,
Vandermeer, ge-
maakt gedurende;
vijftien jaar Poetry
International, j.-;*'.-
Martin Mooij: jfk
vind het Letterkun
dig Museum van
groot belang omdat
Poetry natuurlijk I
zijn waarde heeft
voor ons hele land
en niet slechts voor
Rotterdam. Maar
dat de zetel van het
Poetry-archief Rot
terdam zal worden,
ligt voorjde hand.;
Warit dé.Rotter-
dammers hebben'
tenslotte dit festival
groot gemaakt." i
gerealiseerd.
Het planTdat op 28
augustus aan
deelgemeenteraad
wordt voorgelegd,
omvat ook. een-
schadeloosstelling
voor de negen tuin
ders die wélwegi
moeten." Nog een
voorwaarde Is dat
de.verhuizing bin
nen het,compléxin
het plantseizoen,-
dus in hét najaar,
plaatsvindt.
ROTTERDAM
De volkstuinen van
Ommoord hoeven
niet naar Zeven-
kamp te verkassen.
Op het terrein van
de volkstuinvereni
ging ATV-Om-
moord aan het Ko
perpad blijkt ge
noeg plaats te zijn
om een interne ver
huizing van negen
volkstuinen, die „in
de weg" liggen,
mogelijk te maken.
Aanvankelijk zou
den, ten koste van
Alle 24 volkstuinen,
500 parkeer- en
reisgelegenheids-
plaatsen bij het
NS-station Alexan
der worden aange
legd. Na een on
derzoek door enke
le gemeentelijke
diensten ligt er nu
een plan op tafei
waarbij de 500
plaatsen in twee
gedeelten worden
