,12 I Ghana: vri k maar vol corruptie IB!' RW 19 moet 'passen in Midden Delfland Sport in museum Molen in brand Avondfietsvierdaagse Geldzakken weg Kortaf zmwmêm Verzonken 18§i8èiï |Sn;; '1 WS S£ MMm - Van onite ^verslaggever BM-IT VAN LEEUWEN SCHIEDAM Ver- wcjgdering. Frits Hen- desjpkx (65) staat, met de panden in de broek- j zakken, van een af- st^pdje peinzend naar eerg: wasmannetje van' De Brandersknecht té kijken. Kennelijk voor het eerst vraagt hij;;; zich verbaasd af hoe" hij, als. glazenier van oorsprong, ertoe is ge komen een standbeeld, te maken. Terwijl hij er nu twee jaar mee bezig- is geweest. Misschien werkte hij zo intensièf dat hij niet eerder aan overdenking is toegeko men; Ook In het voorjaar van 1983 was er een moment dat Frlts- Hendrickx aan het peinzen sloeg. Hij stond In zijn atelier aan de Oude Sluis voor een raam zo groot als een wand en keek naar buiten. Hij bedacht zich dat hij al dertien jaar In dezelfde ruimte werkte en daar ooit eens een eind aan zou komen. HIJ telde de jaren sinds zijn geboorte. En toen nam hij een besluit: „Ik ga een bran-, dersknecht maken". Persoonlijke motleven zetten de kunstenaar in beweging. „Voordat ik ermee stop wil ik mijn naam een beetje ver eeuwigd zien. Een beeldje; voor mezelf, voor de stad waar- ik zo aan verknocht ben. Ach, ik ben 65 en een half jaar oud en gelukkig nog gezond, maar- toch, dertig Jaar extra zou gek zijn. Dan moet je geen plannen maken voor over een jaar of twintig." Het was ook een avontuur: een nieuwe kunst vorm, onbekende technieken- en materialen, Andere motieven. Nergens in de jeneverstad, die ooit hori-, derden branderijen telde, is nog een brandersknecht te vin den. "Maar weinig Schiedam mers, waaronder Henderickx, hebben brandersknechten aan het werk gezien. Ze zijn in de Jaren twintig overbodig gewor den. „Dus als ik er niet één zou maken, zou er wellicht nooit meer één zijn gemaakt.". En: „Deze stad" heeft nog nooit', door middel van een beeld la ten blijken waarmee zij we reldberoemd is geworden." Hein Als^er nou in Brussel een mariftètje staat dat niks heeft gepresteerd, waarom dan nletr in Schiedam een nuttige vent gezet Frits "Henderickx zit op een'kruk, in een hoekje vr/n zijn grote en volle atelier, en vertelt over het leven van de mannen wier werk uitsluitend Frits Henderickx toont'een wasmannetje van de Brandersknecht: „Een afgestomp te, gedoemde man...." bestond uit het' heen en weer slepen van kitten vol heet wa- terv'C dat mèt' mout, roggé en maf3'hét" "beslag" voor jenever moest vormen. Zijn branders- knecht heet Hein. „Een brandersknecht werkte keihard. Al om twee uur *s nachts riepen ze hem: Hein, ben je wakker? Dan schoof hij uit de bedstee en kwam pas 's avonds om zeven uur weer thuis. Stel je voor, hij ging het hele Jaar door, inclusief de zo mer, in het pikkedonker naar zijn werk. Nooit tijd voor ont spanning. Dan stomp je af. Kijk, zo'n man had vaak niet meer dan twee klassen lagere school achter de rug. Hij wat in alle opzichten de mindere. En dan de drank. Branders knechten begonnen op hun der tiende te werken en als ze twintig waren dronken ze een halve liter jenever weg. De glazen hadden geen voetje, dus ze moesten die jenever In één keer achterover slaan. Horigen Het waren horigen, volledig afhankelijk van anderen. Een brandersknecht, kreeg, ik noem maar wat, 400 gulden per jaar en moest daar dan vijftien pro cent belasting over betalen. Maar iemand die 5.000 per jaar ving werd maar voor vijf pro cent belast. Maar ze berustten. Ze moesten niets hebben van een vakbond, zo gewend als ze waren om in het gareel te lo pen. Begrijp me goed, met het beeldje wil ik mij niet zozeer afzetten tegen de manier waarop de brandersknechten werden behanc'Md... Het is een document, dat je zegt dat je blij moet zijn dat je in deze tijd leeft. Ik heb er ook geen kruisdragende Christus van willen maken, niets drama tisch, maar puur wat een bran dersknecht was: een afge- stompte, gedoemde man. Sociaal Waar ik vanuit gegaan ben is dat het n'nt een beeld voor de artistieke upper-ten moest worden. Het moet ook de gewo ne mens Iets doen,-warmbloe dige herinneringen losmaken. In-die zin ben ik eigenlijk so ciaal bezig." Glas en klei Frlts Henderickxs ging twee jaar geleden zelf met zijn Idee voor een brandersknechtstand- beeld de boer op. Hij vond het produktschap van distillateurs bereid om er geld in te steken. Een "Comité Brandersknecht" werd gevormd om alle zaken naast de vervaardiging van het beeld te regelen.. Eén van die zaken was de locatie. De keuze viel op de Daim naast het pand van de Korenbeurs. En Henderickx maakte zijn eerste beeld,.tevens "het eerste beeld in Schiedam waar geen oorlog voor nodig is". Een avontuur voor een man die tot- dan toe hoofdzakelijk (samen met zijn broer) meterslange en hoge wanden in bedrijfs panden met glas en klei tot gi gantische kunstwerken had omgetoverd. Soms in Schie dam, zie zijn reliëf in het ge bouw van de Spaarbank, meestal elders in het land, zoals In het hoofdkantoor van Bols in Nieuw Vennep. De Brandersknecht kreeg", voor het eerst vorm in was- mannetjes, die Henderickx "schetsen" noemt. De tweede stap was het lassen van een ijzeren geraamte. Dat vulde hij op met polystyreen, een materiaal dat hem "modern en interessant" leek. „Het was wel een hele klus om daar de goe de vorm in te brengen. En rommelig. Mijn hele huis, tot in de slaapkamer, iag vol met piepschuim." Henderickx bracht de vorm omgekeerd over in gips en toen ging het beeld naar de bronsgieterij. Mijlpaal De Brandersknecht Is klaar. Frits Henderickx is kort gele den gaan kijken in de gieterij in Rumpt. „Ik heb een mijlpaal bereikt, dacht ik toen ik *m zag staan. Het is een heel fijn ding geworden. Het beeld meet één meter negentig, van kop tot klomp." Verwondering. „Eigenlijk houd je het niet voor mogelijk dat er na al dat getob Ineens een mooi beeld voor je neus staat." Hij is tevreden over de plek die het beeld krijgt. „Ik hoop alleen dat hij daar heel blijft. Hij heeft al genoeg geleden, - wees 'n beetje goed voor hem." Maar wat Frits Henderickx het meest deugd doet, bij de of ficiële onthulling, zegt hij glimlachend:JDat een man die nik3 betekende, dat die nou in brons wordt vereeuwigd, in al zijn simpelheid. Terwijl de brandersknecht weer eens zwoegend in de weer was, riep één van zijn makkers: 2e mos ten voor jou een standbeeld op richten, Hein!" Vandaag, ruim een halve eeuw later, is het zo ver. Vandaag publiceren wij het tweede deel van het reisverslag "Afrika van de andére kant be zien" van Hanny Hen nen en Tom de Geus; Deze twee Schiedam mers hebben hun erva ringen op hun trektocht door Afrika op papier gezet. In het verhaal hieronder gaat het duo in op de gewoonten en levensomstandigheden in Ghana, een" van ~dïe kleihere staten aan de Weétafrikaanse kust. Hariny en Tom zijn nu ruim een half jaar on- derjveg. Hun trektocht zal;ongeveer een jaar gaaji duren. GHana, dat vroeger In de ko-- ioniale tijd "Goudkust" heette, is het mooiste en vriendelijk-^ ste land waar we tot nu toe' zijn geweest. Als Engelsspre kend land ligt het geheel Inge- sloten door voormalige Franse kolonies: Ivoorkust, Mali, Bur kina,Faso (vroeger Opper Vol ta) en Togo. Na het rommelige van fle Franstalige landen valt. ons eelljk.de invloed van de. Engelse keurigheid op. Voör' het éérst zien we hekjes, heg gen ,en grasvelden. De vele grote koloniale hulzen met veranda's en namaak Griekse pilaren zijn ook talrijker en anders. Het Engels, dat sommige mensen /uitslaan, Isvoorona.- heel j grappig. Soms absoluut- niet te verstaan. Het Engels op,, z'n Afrikaans. Het Is dan wel de officiële voertaal, maar het Is eep taal die van geen enkele Ghanees de moedertaai is'/ Naai; schatting gaat dertig procent van de Ghanezen naar school. Een hele hoop mensen- in dit land kunnen dus niet met elkaar communiceren want el- ke stam heeft'zo zijn eigen- taakt - Mentaliteit In Togo en Benin, vodral aan" de kuststreek, hadden wij heel Hanny Remien vaak? het ..ge voel door Afrika nen Zanders-behandeld te wor gden "dan Afrikanen zelf. We voelden oris "'systematisch als rijke blanken bekeken. Van die mentaliteit merken we in Gha na echter niets. In het begin stonden we verbaasd dat men-., sen hief diets' doen zonder er r-eenoadeaisof geld voor te vra- -gen, -We waren al hélemaal in-- gesteld, bp hethónderd keer pet ""dag "horen van "donriez. mol un cadeau" (geef me eën'. cadeau). - - -- Een minder aardige kant van Ghana-is dé'corruptie on-~ -der vooral -""de- - ambtenaren. - Misschienün corruptie wél het grootste probleem van heel ,West-A£rika/Orö dit'.uit te ban-" BCELzgieiet simpel zijn ."Eenmaal, in, -dienst van de - 'staat, tref jé cTe corruptie in al-, - te lagen' aari'/Tn bet" groot en in het" kléin. Vete -Afrikanen zien dit probleem maar accepteren- het en/dóejtmee,"mét het spel van relaties hebben en er voor- deeLult halen;-f» .Ghana wor den we geconfronteerd met po litie en douanemensen die "ge- - dashed".-.wijlen-worden. "Dasb "mé" fietekerit gewoon dat je 'hengeld'rii'oet geVen. -Palmstranden Van Ghana hebben we alleen nog maar het zuidelijke deel gezien. Hele fraaie en exoti sche- palmstranden en iets meer- landinwaarts prachtig oerwoud. De'natuur is er wer kelijk-" fantastisch, hier en daar echt" paradijselijk. Bloemen, planten, alles" in het wlid wat je bij ons als kamerplantjes in de winkel koopt. Er is'één duidelijk verschil: alles is tien keer zo groot. En daarbovenuit toornen de hele grotë mahoniebomen en bao babs.' Tussendoor cacao- en rubberplantages, bananen, ananas, cocos, koffie, suiker riet,-"papaya's, manlok en ayariië, i In de stad Kukurantumi ont moeten - we - Bob, een Ghanese architect die- vijftien jaar in WesfeDuttsland heeft gewerkt en nu sinds twee jaar terug is. We drinken wat in het CRIG (Cacao Recheurch Institute of Ghana) en trekken daarna een paasdagen met hem op. Droogte Bob vertelt dat het twee Jaar geleden afschuwelijk was in Ghana. Het land werd geteis terd :door langdurige droogte en grote bosbranden. Vaak aangestoken om dieren op te jagen, maar met katastrofale gevolgen als het droog Is. Oogsten waren mislukt, er was nauwelijks iets te eten. Het was ook in die tijd dat Nigeria in één klap alle Ghanezen,'die als' een soort gastarbeiders dat land waren ingetrokken, over de gren3 zette. Vorig jaar heeft het tien maanden geregend. De oog sten zijn goed geweest dus gaat het weer beter. Alhoewel we merken dat veel mensen met enthousiasme spreken over betere tijden die aange broken zijn, is de armoe hier nog steeds troef. Er is beslist een veel betere tijd geweest. Dat is goed te zien aan de vele fabrieken, gebouwen en huizen. In heel Niger, Burkina Fasox, Benin en Togo wasr dit alle maal veel minder. Goedkoop Voor ons is het land heel goedkoop. Niet te vergelijken met de, ook voor ons, dure Franstalige landen, waar over al de CFA (gekoppeld aan de Franse Franc) gebruikt wordt. De inflatie is de afgelopen drie jaar in Chana gigantisch ge weest, met als gevolg dat er een beloeiende zwarte markt is ontstaan. Dat schiet dus niet erg op. (l cedi Is een kwart cent). Een biertje, als dit al te krij gen is, kost 70 cedi, drie jaar geleden nog zeveneneenhalf cedi. Bob wijst ons huizen aan die toen voor 15.000 cedi van de hand gingen en nu 500.000 cedi kosten. Op dit moment probeert Ghana uit de economische ma laise te komen. Men wil graag buitenlandse investeerders aantrekken. De vele coups in de jaren zeventig maakten het land echter instabiel en ver jaagden vele buitenlandse in vesteerders. Een hoop goodwill is toen verspeeld. Stabiel Veei mensen, praten tegen ons met enthousiasme en ver trouwen in hun leider, Jerry Rawlings. Een jonge luitenant die nu al voor de tweede keer een paar jaar aan de macht is. „Jerry is helping us" (Jerry helpt - ons). We kunnen echt merken dat deze revolutionair uitziende Jerry populair is, al hoewel we van sommigen ook Impressie van het bezoek aan Ghana. Foto's: Hanny Rennen en Tom de Geus. bedenkingen horen tegen zijn economische beleid. Iedereen is het er over eens dat de toe stand nu stabieler is sinds tij den. Het lijkt erop alsof de Gha- nezen er toch collectief spijt van hebben dat ze In 1966 hun toenmalige leider Nkrumah hebben verdreven. Iedereen heeft het over hem. In de jaren zestig was Nkrumah de meest- belovende leider van heel Afri ka. Met zijn strijd, voor onaf-, hankelijkheid en zijn ideeën over de Afrikaanse eenheid wist hij vele anderen te inspi reren. De hele wereld keek hoopvol uit naar de Afrikaanse ontwikkeling. Hij wist Afrika goed te "promoten" in het bui tenland en slaagde erin veel investeerders te interresseren. Voltameer Hij pakte grootse zaken aan. Met hulp van de Verenigde Staten begon hij aan het Ako- sombo-project: een immens grote dam in de Volta-rivier. We zijn er met Bob gaan kij ken. Imposant om te zien. Het kunstmatig gecreëerde Volta- meer is een van de grootste ter wereld. De" aanhoudende droogte van de laatste jaren in de Sahel heeft ervoor gezorgd dat het waterpeil in feite "be neden peil" is gezakt. Als dit zo doorgaat valt de dam droog. Behalve Ghana worden ook Togo en Benin van electriciteit voorzien door deze dam. Met Ivoorkust is een vriendschapa- deal: als Ghana te weinig stroom heeft, krijgt ze dat van Ivoorkust geleverd en anders om. Hoog op een heuvel, met een" ongetwijfeld prachtig uitzicht, ligt een grote villa. Alleen per helicopter is deze bereikbaar.- Het huis staat nu leeg. Het was indertijd de woning van Nkwa- me Nkrumah. Ik kan me zo voorstellen dat hij vandaaruit met trots de bouw van zijn project heeft gevolgd. (Al jarenlang ligt er het zandlichaam als stille getui- ge-van de nog steeds voortdurende' discussie over \w wel of geen aanleg van rijksweg 19. - Kelderbox Planten tff *•-» ■Jill ipiV A. 1 HET VRIJE VOLK Hf ZATERDAG 18 ME11985 mosten voor jou r**fSfco js *4&. r f -V' SCHIEDAM/VLAARDINGEN Er komt een nieuw onderzoek naar de eventuele geluidsover last door de aan te leggen Rijksweg 19. Tweede Kamerle- .den.zegden dit toe bij een be zoek onlangs aan Midden Delf land. Ondermeer het effect van geluidarm asfalt zal bekeken worden. De rijksweg, die tus sen de gemeenten Schiedam en Vlaardingen moet komen, is al jaren omstreden. Natuurlief hebbers maken zich vooral zorgen over de gevolgen voor het natuurgebied Midden Delf-, land. De leden van de Tweede Ka mer, allen behorend bij de vas te Kamercommissie voor Ver keer en Waterstaat, konden bij hun bezoek geen antwoord ge ven op de vraag of de rijksweg er nu wel of niet komt. Al jaren ligt een zandlichaam als stille getuige van de nog steeds voortdurende discussie. De weg moet een doorgaande ver binding vormen tussen Den Haag en de Beneluxtunnel. Hierdoor wordt een omweg via het Kleinpolderplein voor het verkeer bespaard. - Tijdens het bezoek van de ka merleden demonstreerde een medewerker van de Neder- landse Stichting Geluidhinder bij het zandlichaam bij Schip luiden wat het effect zou zijn van voortrazend verkeer. De stichting heeft aan de hand van door haar gemaakte bere keningen al vastgesteld dat er op z'n minst geiuidwerende wallen aan beide zijden van de weg moeten komen. Zonder de'/'v wallen is het lawaai pas op een afstand van drie kilometer.. "aanvaardbaar." Met wallen is dat overigens nog altijd zo'n kilometer. Pas wanneer de weg tweeën halve meter in de grond ver zonken zou liggen, tussen ge- - bogen schermen van vier me- Z ter hoogte met daarnaast aar- den wallen van twee meter, zou het geluidniveau op 250 meter aan de gestelde.eisen voldoen. - Halverwegè de jaren zeventig - is het zandlichaam aangelegd. Toen de zandverhogingeri tus sen Schiedam en het water de Gaag bij Schipluiden er een maal lagen; kwamen de eerste - protesten op gang. Een beton nen lint met langsjakkerend autoverkeer zou het natuurge- bied Midden Delfland zeker geen goed doen. „In feite willen we die weg he lemaal niet," zegt Riet Kou- wenhoven'van de werkgroep Stop Rijkswég 19 waarin vér- ontruste burgers zich hebben verenigd. „We willen ons ech- ter ook niet buiten de discussie laten houden en blijven daar- om meepraten over de manier waarop de weg ai dan niet in te passen is." SCHIEDAM Het Schiedam- se stèdelijk museum bereidt een expositie voor van oude en meer.recentere sportevene- menten In Schiedam. Het ligt In de bedoeling om in september de sportieve prestaties van de Schiedammers in de afgelopen veertig jaar in kaart te brengen aan de hand van allerhande materialen en vooral foto's. Het museum Is op zoek naar mensen die spullen in hun be-, zit hebben die herinneren aan bekende sportpersoonlijkhe- den of evenementen vanaf 1945 tot nu. Deze kunnen schriftelijk of telefonisch wor den aangemeld voor de ten toonstelling die naast een ex- positie over sport in de beel dende kunst zal worden ge houden. SCHIEDAM Veie toeschou wers waren óp Hemelvaarts dag getuige van een uitslaande brand in een'voormallge molen aan de Kandelaarweg, ten noorden van Kethel. De brand ,ls vermoedelijk ontstaan in een schuur naast het pand. Een grote hoop riet, dat werd'ge- bruikt voor de vernieuwing van het dak, vatte meteen daarna „ook vlam waarop het vuur zich uitspreidde tot de molen. Zo wel dé Schiedamse als de Rot terdamse'brandweer rukten uit. De twee korpsen hadden het vuur zeer snel'onder con trole. Het nablussen nam enke le uren in beslag. Volgens een schatting van de brandweer bedraagt de schade ongeveer 50.000 gulden. Om het pubiiek op een afstand te houden zette de Schiedamse politie de weg af. Er déden zich geen per soonlijke ongelukken voor. .SCHIEDAM Fietsliefhebbers l kunnen zich vanaf komende maandag inschrijven voor de jaarlijkse avondfietsvierdaagse die in de week van 3 tot en met 7 juni wordt gehouden. Tegen betaling van ƒ3,50 kan men zich opgeven bij het VVV- i kantoor ën dé filialen van de Bondsspaarbank in Schiedam. De deelnemers zullen minstens. vier avonden mee moeten doen aan de ritten die telkens 25 kilometer lang zijn. De Mo tor Toerclub Schiedam zorgt traditioneel voor de begelei-„ ding onderweg. Op vrijdag is er een prijsuitreiking en kun- - nen supporters de fietsers op twee plaatsen in de bloemetjes zetten. j avnf K SCHIEDAM De dagop brengsten van vier filialen van het schoenenconcern Silhouet zijn gestolen uit een gepar keerde auto op dë Schiedamse Hoogstraat. Het gaat om een bedrag van vele duizenden gul dens. Een medewerker van het bedrijf had de wagen in de na bijheid van een van de filialen geparkeerd om daar ook de dagopbrengst op te halen. Uit een kelderbox aan het Schiedamse Bachpiein zijn di verse stukken' gereedschap ontvreemd. Ondermeer een cirkelzaag, decoupeerzaag en een vlakschuurmachine vorm den de buit die een waarde van zo'n negenhonderd gulden had. Vanaf het terrein van de Hollandse Constructlegroep verdween voor ruim 3500 gul den aan gereedschap als slijp tollen, waterpassen, diverse boren en stootbollen. De ;,p1antenschu!t" in de Nieu we Haven is doelwit van inbre kers geworden. Onbekenden Toen hij even tater terugkwam bleek zijn wagen met een valse sleutel te zijn geopend. Het geld zat in vier zakjes. Uit een geparkeerde personen auto aan de Lange Haven ver dween bij een inbraak de ra dio-cassetterecorder. De da ders hadden een ruitje ingesla-. gen. De buit had een waarde van negenhonderd gulden. 7 ;i\ r», stalen voor ongeveer 120 gul den aan planten. Ook werden planten ter waarde.van zo'n dertig gulden in het Water ge gooid.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1985 | | pagina 1