Stichter bibliotheek probeerde
alle gezindten samen te brengen
6000 Handtekeningen
tegen kruisraketten 1
Subtropisch sfeertje
Vlaardingen houdt
4 min over in 'Ó4
Twee toppers In
't Koetshuys
Verzuiling: nog een raadselachtig verschijnsel
«ÉÉËIÉÉÉiM
wm
Van een onzer verslaggevers
SCHIEDAM —- Ondanks vier daverende knallen
's ochtends op de Koemarkt zijn de Brandersfees
ten zaterdag rustig van start gegaan. De binnen
stad gaf niet bepaald het vrolijke beeld van een
feestende gemeente, hoewel vrijwel de gehele dag
een drumband en een looporkest voor muziek
zorgden. De grotere activiteiten lagen voorname
lijk net even buiten het centrum zoals het roeien
in de Voorhaven waar honderden mensen op af
kwamen en het touwtrekken op een terrein aan
het Spinhuispad.
Alcohol
Sera presta
tieloop op de
Koemarkt
(zie de
start) bleek
niet al te po
pulair. De
organisatie
besloot alle
deelnemers
in de diverse
afstanden
tegelijk van
start te la
ten gaan.
Motor
Honderden mensen keken
vanaf de kade aan de
Voorhaven hoe 32 teams
meededen aan "Schiedam
Roeit '85" van de Zeeka-
detten
Roeien
Sleutelbegrip
Met verbeten gezichten
laten de Bikers zich niet
kennen. De motorjongens
kwamen uit voor café De.
Kuil dat net naast de prij
zen greep.
Krachtpatserij
Keramiek van Paulien Ploeger: "{gebakken in een
zelfgebouwde zoutglazuuroven, waardoor de klei
zichtbaar blijft.
HET VRIJE VOLK
MAANDAG 23 SEPTEMBER 1935
Brandersfeesten erg rustig
beg
onnen
Het was even schrikken voor
de naar schatting honderdvijf.
tig mensen die de officiële ope
ning bijwoonden. Medewerkers
van een vuurwerkfabrikant
ontstaken vier „bommen" die
een enorm geluid voortbrach
ten. De bommen, die per stuk
enkele honderden guldens kos
ten, vlogen in de lucht uit el
kaar waarna er een soort pa
rachute met opdruk naar bene
den kwam dwarrelen. Meteen
na dit luidruchtige begin kre
gen de toeschouwers een
Schiedams borreltje in handen
gedrukt voor dé massale toast
op de feesten.
Het mag geen verrassing he
ten dat nog voor het middag
uur de alcohol rijkelijk vloeide
op de Koemarkt. De jenever
vormt tenslotte, misschien niet
direct de aanleiding, maar
toch de vlag waaronder het
Brandersfeest acht dagen lang
duurt.
Behalve de ochtendactivitei
ten, met burgemeester R.
Scheeres als stralend middel
punt. ging de eerste dag van
het feest volledig voorbij aan
het winkelende publiek in het
Schiedamse centrum. „Een
feest, waar dan?" aldus winke
lende mensen op de Hoog
straat. Wellicht had het orga
nisatiecomité niet gerekend op
de zuigkracht van bijvoorbeeld
de roeiwedstrijden van de zee-
kadetten in de Voorhaven
(Zuid) waarbij de kade uitpuil
de van de toeschouwers.
„We hadden de roeiwedstrij
den ook niet kunnen noemen in
het programma, maar dat had
onsportief geweest. Je kan niet
een hele week constant voor
attracties zorgen," vond amb
tenaar G. Schramm, de voor-
zitter van het organisatiecomi
té. Hij toonde zich trouwens
meer dan tevreden met de
start van de festiviteiten.
Zoals gezegd, vooral 's och
tends hielden de Brandersfees
ten het centrum bezig. Grote
hilariteit ontstond toen burge
meester R. Scheeres met een
„Willempie"-helm op het hoofd
achterop ging zitten op een
cros-motor. Op de Grote Markt
was een parcours uitgezet door
het crossteam The Weelie dat
bijna de hele dag demonstra
ties gaf. Scheeres had van te
voren al voorspeld een ritje te
zullen maken. Met een toch
wat van angst vertrokken ge
zicht reed hij zodoende over de
wip-wap en een ander, moeilij
ker aan te duiden obstakel.
De. opening van de kermis
even:later ging de burgerva
der heel wat gemakkelijker af.
Een bezoekje aan het spook
huis en enkele minuten in de
botsautootjes werden gerouti
neerd afgewerkt.
Intussenwas in het Stede
lijk Museum via een telexver
binding de schaakstrijd losge
barsten tussen een delegatie
uit Schiedam en de Franse
zusterstad Vienne. Een partij
die ruim zeven uur zou gaan
duren en uiteindelijk door de
Schiedamse "grootmeesters"
werd gewonnen. De match
was een Initiatief van Henny
Maliankay wiens broer op dit
moment exposeert met schil
derijen waarin het schaakspel
een belangrijke rol speelt.
Dat de wedstrijd door de
Schiedammers soms serieuzer
werd genomen dan door de
Fransen, bleek uit de schrifte
lijke dialogen die via de telex
kabel ontstonden. Rond het
etensuur lieten de Fransen
doorschemeren zich te goed te
doen aan een uitgebreid diner
voorzien van een Beaujolais
1980. Wellicht was dat de oor
zaak van het dame-verlies
waarna de Schiedammers ze
gevierden. Terwijl de telex-
wedstrijd vorderde, speelde
artiest Gerard Cos een simul-
taanwedstrijd tegen Schie
dammers. Deze wedstrijden
waren via uitzendingen van
Radio Rijnmond te volgen.
In tegenstelling tot een pres
tatieloop op de Koemarkt,
waar weinig deelnemers op af
kwamen, bleek het roeien in
de Voorhaven zowel bij het
publiek als bij de deelnemen
de ploegen ongekend populair.
Tweeëndertig teams, waaron
der het college van burge-
SCHIEDAM ,;Hct is na
tuurlijk puur toeval, maar ik
vind het toch aardig dat het
verschijnen van ons boek pre
cies samenvalt met het vijfen
zestigjarig jubileum van de
Schiedamse Gemeentebiblio
theek", aldus Han van der
Horst, terwijl zijn linkerhand
liefkozend glijdt over zijn laat
ste geesteskind. Of liever ge
zegd over het geesteskind van
hem en een aantal medehisto
rici.
Vrijdagmiddag werd in Am
sterdam het eerste 'exemplaar
van het kloeke boekwerk
„Broeders sluit U aan, aspec
ten van verzuiling in zeven
Hollandse Gemeenten" aange
boden aan de Noordhollandse
commissaris van de koningin
Roel de Wit, die mede namens
zijn verhinderde collega Pa-
tijn uit Zuid-Holland bij deze
feestelijkheid tegenwoordig
was. /..v.. -
Van der Horst, medewerker
aan deze krant. en. zoals hij
zelf graag zegt „van zijn vak
gediplomeerd geschiedschrij-
.ver", heeft :het hoofdstuk over
Schiedam voor zijn rekening
genomen.-
v „En"., verduidelijkt hij, „de
- hoofdpersoon daarvan is M. C.
C,M, de Groot,, die je kunt be
schouwen .als de eigenlijke
stichter van de Schiedamse ge-
méèntebibliothcek. Dus hebben
wij met ons boek onbewust een
eerbewijs gebracht aan die bi
bliotheek in het kader van dat
jubileum. We klagen vaak en
graag over onze stad en ik
doe daar met verve aan mee
- maar. die stadsboekerij van
ons, dat is ook landelijk gezien
een juweel. Het is hoogstens
jammer, dat ze zo krapjes zijn
ondergebracht.- Die boeken
verdienen een beter gebouw".
Jij hoopt natuurlijk dat ge
jouw boek kopen.
„Ja, hoor eens. Ik heb daar
zelf aan meegeschreven. Ik
ken mijn collega's als heel
zorgvuldige geschiedschrij
vers die op basis van gedegen
onderzoek toch een lekker ver
haal op papier krijgen. Ik sta
erachter. Ik ben er trots op. IX
wou, eigenlijk, dat een hoop
Schiedammers ons boek koch
ten".
„Broeders sluit U aan" is on
derdeel van een groot nog ja
ren durend, historisch project
dat onder leiding staat van de
Amsterdamse hoogleraar dr.
Hans Blom. Tot in de jaren ne
gentig zijn in het kader daar
van een aantal, historici vaak
full time bezig met onderzoek
naar. verzuiling-
Van der Horst: „Dat is heel
belangrijk voor het begrip van
de Nederlandse geschiedenis.
Nergens in de wereld is het
voorgekomen, dat bevolkings
groepen katholieken, protes
tanten, socialisten - zich zo
isoleerden in hun eigen clubs'
en verenigingen. En dat dan
ook nog, zonder dat ze een bur
geroorlog tegen elkaar begon
nen. Verzuiling is hèt sleutel
begrip van de Nederlandse, ge
schiedenis van pakweg 188Ó tot
diep in de jaren zestig. Ik héb
zelf, toen ik een jaar of twintig
was, de ondergang van de ka
tholieke zuil meegemaakt
en dus van mijn geloof en mijn
aanvankelijk hoogst pauselijke
instelling Het leven van ont
zettend veel Nederlanders is
door die verzuiling bepaald.
Tot op de huidige dag".
Zou je toch zeggen, dat er ge
noeg over bekend was.
„Veel wel, maar. niet genoeg.
Je zou kunnen zeggen: histori
ci weten er nu zoveel van, dat
het verschijnsel cr alleen
maar raadselachtiger op
wordt.
Wat denkt professor Blom
overigens een van mijn leer
meesters in dat mooie vak van
mij wat denkt die nu? Dat je
door bestudering van het ont
staan van de verzuiling op
plaatselijk niveau tot groter
inzicht kunt komen. En hij
heeft zijn vrienden, bekenden
en leerlingen aan het werk ge
zet.
In "Broeders, sluit U aan"
staan zeven artikelen over het
ontstaan van verzuiling in ze
ven Nederlandse gemeenten..
Gróte en kleine. Er staat een
stuk in over Diemen, maar ook
over Den Haag. En over Delft
en Zaandam. Ik heb dus Schie
dam genomen en daarin die
merkwaardige figuur M. C. M.
De Groot centraal gesteld, om
dat hij helemaal niet in het
hokje protestant, katholiek of
socialist past. Om dat hoofd
stuk zó aan te pakken, is overi
gens een idee van Blom, De
Groot probeerde met zijn orga
nisaties juist alle gezindten sa
men te brengen en ze niet te
scheiden.
Dat streven is mislukt en zo
komen we weer terug bij de
gemeentebibliotheek, want die
komt voort uit het Volkshuis,
een ontmoetingscentrum voor
alle gezindten en op den
duur wilden die gezindten er
niet meer komen, omdat ze lie
ver onder de vleugels van me
neer pastoor of het bestuur
van de SDAP zaten. Toen heeft
De Groot de inventaris aan de
gemeente geschonken, onder
de voorwaarde dat Schiedam
een gemeentebibliotheek zou
openen."
Ga je nog verder meedoen
aan het project?
„Ik denk het eigenlijk niet. Ik
heb een behoorlijk drukke
baan die niets met geschiede
nis te maken heeft, maar met
voorlichting over onderwijs
kundige ontwikkelingssamen
werking. Eh bovendien, als je
moet kiezen: een dik jaar gele
den zat ik in een restaurant op
palen lekker vis te eten, terwijl
de Tapajóz dat is een zijri
vier van de Amazone - lang
zaam, buiten zijn oevers trad.
Bang hoefden we niet te zijn,
want het water zou de start
baan van het streekvliegveld1
toch niet bereiken. Kijk, zulke
ervaringen zijn toch spectacu
lairder en avontuurlijker dan
je leven doorbrengen op een
archief. Misschien heb ik toch
te weinig zitvlees voor dit
mooie vak.
In november ga ik voor de
Schiedamse Gemeenschap een
paar openbare lezingen houden
over de sociale geschiedenis
van Schiedam. En verder heb
ik momentcel geen historische
plannen."
„Broeders, sluit li aan",
Aspecten van Verzuiling in ze
ven Hollandse Gemeenten on
der redactie van J. C. H. Blom
en C. J. Misset is deel drie In
de Hollandse Historische
Reeks, uitgegeven door De Ba-
taafsche Leeuw.
meester en wethouders van
Schiedam, probeerden de on
geveer 250 meter zo snel mo
gelijk af te leggen. „Het is
nooit begonnen om leden te
winnen. Nu moeten we een
stop voor de teams in voeren
anders gaat het festijn te lang
duren," meende de onlangs be
noemde commandant van de
Zeekadettcn, Rob Gijtenbeek.
Vorig jaar deden er achttien
ploegen mee terwijl in '83 23
ploegen aan de start versche
nen.
Het fanatisme waarmee de
ploegen elkaar te lijf gingen
was soms ongekend. Een van
de twee boten moest na één
van de races zelfs door de ka
detten worden gerepareerd.
Er was zo krachtig aan de rie
men getrokken dat één uit z'n
voegen was gescheurd. De
deelnemers werden luid toege
schreeuwd door de enkele hon
derden supporters. Er werd
gevaren met B2 sloepen dé
Zeemeeuw en de Aasmeeuw,
die elk ruim twee ton wegen.
Ware krachtpatserij kwam
er ook aan te pas bij de touw
trekwedstrijden die voor de
deur van café de Goudsbloem
aan de St. Annazusterstraat
werden gehouden. De wed
strijden werden geleid door de
man die het touwtrekken drie
jaar geleden als evenement
voor de horeca introduceerde,
Henk van Vessem. Zijn vroe
gere café The Pub aan de Rot-
terdamsedijk mag dan failliet
zijn gegaan,- het touwtrekken
bleek nog niet aan populariteit
te hebben ingeboet.
Na een titanenstrijd kwam
café De Pul uit de bus als win
naar. Er deden zes teams
mee. Als dank voor hun pres
tatie kregen de touwtrekkers
van de Pul later in hun stam
kroeg een "gratis vat" van de
baas.
Het schuchtere begin van de
Brandersfeesten zal waar
schijnlijk de komende week
nog doorwerken. Verwacht
wordt dat de jazznight zater
dag en de zondagsmarkt op
zondag de hoogtepunten van
het Brandersfeest zullen vor
men. Ook in Schiedam kan het
tenslotte niet alle dagen feest
zijn.
Vla het werk leert men de
kunstenaar kennen. Eeri l<un-
stenaar„die al over de gehele
wereld erkenning heeft gevon
den-
Paulien!,Ploeger maakt kera
miek dat ook voor het gébruik
geschikt is. Haar potten, vazef
en schalen zijn gebakkeri'ifi
een zelfgebouwde zoutglazuur
oven. Bij dit unieke procédé
smelt het zout samen metoe
buitenste laag klei en vorrnt
daarmée het glazuur. Oejcjei
blijft dus zichtbaar.
Het keramiek van Paulien,-
Ploeger is ingedeeld in kleur
vlakken. Dit is gedaan door
middel van een uitsparings-
techniék. De kleurvlakken zijn
niet bedoeld als decoratief,
maar als een voortzettingvan
de vorm of een onderdeel-
daarvan.
Door MARJO PEPPELAAR
SCHIEDAM Met de kleuret
sen van Jan Montijn en kera
miek van Paulien Ploeger heeft
galerie 't Koetshuys aan de
Lange Haven twee toppers in
huis gehaald, die qua kleurge
bruik zeer goed bij elkaar aan
sluiten. Bovendien is het werk
voor opmerkelijk schappelijke
prijsjes te koop. Twee argu
menten voor kunstminnend
Schiedam om zich voor 20 ok
tober naar de Lange Haven te
haasten.
Jan Montijn is zelf uiterst
zwijgzaam over zijn werk. Zijn
kleurenetsen zullen vele men
sen aanspreken door het
mooie kleurgebruik en het tere
lijnenspel.. Er zit echter meer in
de etsen van Jan Montijn dan
zo'n puur esthetische benade
ring laat zien. Zijn vaak op
landschappen gebaseerde et
sen gaan ais het ware een dia
loog aan met de toeschouwer.
Ze spreken tot de verbeelding.
Galerie 't Koetshuys, Lange
Haven 78. Openingstijden:
donderdag 18.00-21.00 uur,
vrijdag en zondag 13.0O-T/A*
uur, zaterdag 11.00-17.00 wsi.
MAASSLUIS De ophaalactie
in het kader van het Volkspeti
tionnement heeft in Maassluis
zesduizend handtekeningen
opgeleverd. Ruim honderd vrij
willigers gingen vorige week
langs alle deuren van Maas
sluis om de protesthandteke
ningen tegen de plaatsing van
kruisraketten te verzamelen.
Vooral in de Vogelwijk en bij
de duurdere huizen in de
SteendijkpoSder vingen zejbot,
maar elders in de stad wefd de
handtekeningenkaart grif afge
geven j De IKV-kerngroep iirj
Maassluis besteedt tijdens dé
vredesweek uitgebreid aan
dacht «an het volkspetitionne-
ment. Hoogtepunt is een activi
teiten/informatieavond op 26
september in de Koningshof.
VLAARDINGEN—Waar liggen
Turkije, Marokko, Suriname en
de Nederlandse Antillen? Za
terdagmiddag lagen deze verre
landen even voor Buurthuis De
Haven, waar een open-lucht
manifestatie van het Stedeiijk
Overleg Migranten werd ge
houden. Prikkelende etens-
luchtjes, thee lurkende Turkse
mannen, een broeierige tem
peratuur, een programma
waarin niets op tijd begon en
de stroom die uitviel/ zorgden
tezamen voor die ontspannen
atmosfeer dié zo kenmerkend
is voor het leven in de subtro
pische en tropische landen van
herkomst van onze buitenland
se Viaardingers.
Aan talloze kraampjes konden
de bezoekers zich te goed
doen aan allerlei exotische lek
kernijen als köfte uit Turkije,
faliafe! (gemalen erwten met
kruiden), B.B. met R. oftewel
bruine bonen met rijst en rijst
met pom uit Suriname enz.
Voorwerpen, foto's, affiches en
stoffen riepen verder een beeld
op van,de verschillende lanV
den, waaruit de migranten
zoals ze tegenwoordig ge-'''"
noemd worden afkomstig
zijn.
Dit alles werd omlijst met mu
ziek en dans. De volksdanéfc
groep van de Turkse verenP
ging Folkjor uit Gorincherrfgaf
een fraaie demonstratie.
Twee Marokkaanse jongerfefi
uit Parijs, opererend onder de
naam Kamal Najib, gaven.hgt
publiek, een staaltje van hui»
muzikale kunnen, met als b)§-
geieidingsintrumenteen^
12-snarige gitaar met geknl.Kte
hals. Suranti Vlaardingen,!-,'-
stichting voor Surinamers en
Antililanén in Vlaardingen, be
sloot de culturele manifestafie'
met een .optreden van de Sii-
rantl-muziekgroep. Warme ka-
seko en merengue in p!aat§,
van koele pop en disco, dip'
één middag taboe waren ingiet
buurthuis.
r Van een onzer verslaggevers
VLAARDINGEN De ge
meente Vlaardingen heeft in
1984 4 miljoen gulden overge
houden. Dit bedrag is toege-
voegd aan de saldi-reserve,
het gemeentelijk spaarpotje,
waarin aan het eind van het
jaar bijna 11 miljoen gulden zal
zitten. Een en ander blijkt uit
de begroting 1986, die van
daag op een persconferentie
wordt gepresenteerd.
Ondanks alle sombere uitspra
ken over „bomen, die niet
meer tot de hemel groeien" of
„de franje is eraf, we moeten
nu in het bot gaan snijden",
^blijkt die begroting vrij pro
bleemloos sluitend te zijn ge
maakt; Een belangrijke mee
valler is een andere manier van
financiering van het onderwijs,
waardoor het nadelig saldo van
het basisonderwijs daalt van
3,3 miljoen gulden in .1985 tot
1,2 miljoen gulden in 1986.
Door een verdere inkrimping
van het personeelsbestand op
de secretarie en bezuinigingen
bij Onderwijsbëgeleidings-
dienst, Streekmuziekschool en
Holy-ziekenhuis is het aanvan
kelijk geraamde tekort tot nul
teruggebracht.
Voor 1986 zitten geen tariefs- j
verhogingen in de pen. Alleen
het havengeld zal omhoog
gaan. Het watertarief en de af
valstoffenheffing/reinigings
recht gaan omlaag. Het reini
gingsrecht, omdat de N.V. Af
valverwerking Rijnmond zijn -
prijs heeft laten zakken en het
watertarief door een gunstiger
inkoopprijs. Maar voordeeltjes
over 1984 worden niet terug
gegeven* aan de VlaardingSë
bevolking. Zo gaf de AVR öVer
dat jaar ruim acht ton teriigen
Vlaardingen verdiende op'ffët
drinkwater ruim zeven ton.
Voor het zoveelste achtereen
volgende jaar sluit VlaaYdiiftjen
weer een boekhoudkundig^aar
af met een voordelig saldojpe
nutsbedrijven namen hét be
langrijkste deel van dit'vocGÉ
deel voor hun rekening mèP
een overschot van 6,7 miljSën
gulden, jterwijl voor 1984 q^re-
kend was óp 4,5 miljoen gul
den. Hef verschil is deels een
gevolg van een herzieningen
het elektriciteitscontract rifél
■Rotterdam.
In de ontwerp-begroting stellen
B en W yoor om uit de saldi-
reserve een bedrag van 5,<T
miljoen gulden te halen emdit
te storten in het grondbedrijf.
Het grondbedrijf is een géj=
meentelijk bedrijf dat alleé^-
meentegrond beheert. He!-
kampt, vooral in de stadsver
nieuwingsgebieden, met zeer
grote tekorten, hoewel dëJqe-
serves eind 1984 nog altijd—
18,4 miljoen gulden bedroë;
gen. De storting van 5,2 mil
joen gulden komt bovenoprBe
2,5 miljoen gulden, die al jaar
lijks in fjet grondbedrijf geC
pompt wordt, '■!■--5r
In totaal geeft Vlaardingérijin
1986 266,4 miljoen gulden'uit:
21,8 miljoen gulden minded
dan in 1985. -i-