Lente laat
't afweten
van
y«jjn
CDA praat
over Wilton-
Fijenoord
Hermes DVS wii bij
dé tUd blijven
Camping helft kleiner
Monnikenwerk
Orkestrale '86
in Margriethal
Zuiver goud
Nuttig
Eenhoorn
Kleine werken uit de Ba
rok in de aula van het Ste
delijke Museum. V.l.n.r.
Martha van Wegem, Rob
van der Wel en Jan Dege-
naar. (Foto's: Ed Egger
mont)
De muzikale lente wandelaars verlaten via de consis
torie de Grote Kerk, op weg naar het Stedelijk Mu
seum. v.::://.;.
rrd 5712 33Ü 9169
Turkse boeken
Eurotax
FNV-gebouw
Utile Dulce
RET infobus
'Anders valt
door onze médewerker
HAN VAN DER HORST
SCHIEDAM Het le
ven is wél veranderd voor
ir. J. P. Timmer. Voor zijn
pensionering gaf hij als
technisch directeur mede
leiding aan de Verenigde
Glasfabrieken. Tegen
woordig bestudeert hij op
de Leidse Universiteitsbi
bliotheek middeleeuwse
handschriften. Op naar
Leiden dus.
„Als je een werkzaam
leven hebt gehad, wil je
niet, dat er ineens een gat
valt," zegt Timmer er zelf
van. Dus ging hij na zijn
pensionering kunstge
schiedenis studeren. Twee
jaar geleden haalde Tim
mer, thans 74, zijn docto
raal. Nog steeds is hij da
gelijks met wetenschap
pelijk onderzoek bezig.
Dat vereist zorgvuldigheid,
grote voorzichtigheid en eer
bied: Middeleeuwse boeken
zijn zo kostbaar dat ze in klui
zen worden bewaard. Ze ko
men alleen te voorschijn voor
wetenschappers. Je moet er
mee om kunnen gaan en we
ten, dat je iets in handen hebt.'
waar op veilingen wel eens
miljoenen voor wordt geboden.
„Het kostbaarste handschrift
is onlangs voor zes en dertig
miljoen van de hand gedaan,
het hoogste bedrag dat ooit
werd betaald," weet Timmer.
Het handschrift waar Tim
mer nu mee bezig is, ligt dan
ook niet zomaar op tafel. Het
staat op een soort lezenaar
zoals je ze wel op spreekge
stoelten aantreft. En als je he
lemaal voorzichtig bent, plaats
je ook nog eens een plaat glas
over de pagina's die je wilt be
studeren.
Timmers huidige studieob
ject stamt ongeveer uit 1400.
Het is een dikke foliant met
talloze gekleurde afbeeldingen
erin. De makers hebben daar
bij niet alleen verf gebruikt,
maar ook zuiver goud en zil
ver.-,Timmer:„Zo'n ,boekwas
natuurlijk ook in de' middel
eeuwen ontzettend duur. Het is
geschreven op perkament en
voor vier pagina's in een groot
boek is een schapenhuid nodig.
Je moest voor drie tot vierhon
derd bladzijden wel zo'n twee
honderd schapen slachten.
Dan volgde het preparen tot
perkament een zeer arbeidsin
tensieve bezigheid. En dan
was er ook nog eenschrijver
en een tekenaar, een illumina
tor; een jaar aan bezig. Zo'n
boek was dus een statussym
bool. Dat kon hoogstens een
vorst betalen. Die liet dat nie
mand zomaar even zien. Je
moest echt wel een goede
vriend van de koning zijn, voor
je zijn boeken mocht bekij
ken."
Timmers handschrift is een
kopie van een middeleeuwse
bestseller. Geschreven door
Meister Hugo von Trimberg,
later kreeg het de titel „Der
Renner". Het hoort thuis bij
wat de geleerden noemen het
hoofs-didaktische genre. Want
het was de bedoeling, dat de
geachte lezer er iets van zou
leren.
Meister Hugo schreef zijn
boek rond 1300, toen de burge
rij uit de steden naast de adel
en de geestelijkheid echt veel
invloed hadden gekregen. In
tegenstelling tot de priesters
en de ridders werkten de ste
delingen voor hun 'brood: zij
waren ambachtsman of dreven
handel. Zij ontleenden hun sta
tus niet aan grondbezit of hoge
kerkëlijke wijdingen, maar
aan ijver en arbeid. Dingen
moesten niet alleen mooi zijn,
maar ook nuttig. En dat nutti
ge misten zij in de ridderver
halen van hun tijd. Er kwam
dan ook een hele school van
dichters op dit in versvorm al
lerlei wetenswaardige en inte
ressante dingen op perkament
konden zetten. En dat com
pleet met vrome levenswijshe
den en enig geklaag over de
boosheid der tijden. Meister
Hugo was daar met zijn ver
langen naar de „goede oude
tijd" een meester in. Timmer:
„Hij was al op leeftijd, toen hij
dit werk schreef een jaar of
zeventig. En het had vandaag
geschreven kunnen zijn.
Timmer: „Hij was al op leef
tijd, toen hij dit werk schreef
en het had vandaag gemaakt
kunnen zijn. Der Renner is een
satire op de deugden en de on
deugden van de mens. En het
beeld is niet'zo 'positief: vroe
ger was alles beter. De wereld
wordt wilder, de zeden ook. De
ontkerkelijking, is groot.-Dief
stal en roverij nemen toe. De
mensen zijn uit op genot en al
lerlei wereldse zaken. Hugo
von Trimberg was een der eer
sten die zijn lezers op zulke
dingen attent maakte: juist
vanwege zijn vroomheid had
hij namelijk kritiek op de mis
dragingen van priesters en
monniken. Hij was een refor
mator avant la lettre.
y fitgr in
li n&ptnfyiem'fhn jytö|
fltïvr fdlmnr&e hm
C.runtlt hh.n&m
9 iax im 'dmainfu ytufhu
Deze afbeelding stamt uit de Weltchronik van Rudolf von Ems, een soort wereldge
schiedenis. De bijbelse koning David is met zijn leger aan het vechten. Middel
eeuwers beeldden historische gebeurtenissen af, alsof ze in hun eigen tijd waren
gebeurd. Vandaar al die ridders. (Reproduktie: Ed Eggermont).
Zijn boodschap brengt Hugo
von Trimberg aan de hand van
voorheelden, spreekwoorden,
fabels en zinnebeelden. Daar
zeurt hij dan lang over door.",
Een van de eerste afbeeldin
gen in het boek laat zien,hoe
•Meister Hugo over zijn mede
mensen denkt. Uit een boom
vallen peren, de meesten in
doornstruik, put of plas. Maar
een gedeelte komt in het gras
terecht. „Die peren verbeelden
.de mensen legt Timmer uit.
:„Alleen als ze in het gras val
len en berouw tonen is
redding mogelijk.
Het handschrift bevat veel
illustraties en vaak zijn die
leerzaam bedoeld. Die slaan op
de tekst, maar we komen ook
leeuwen tegen, panters en oli
fanten, beesten dié voor de
middeleeuwer; even legenda
risch en tegelijk reëel waren
als de ook afgebeelde eenhoorn
en de griffioen. De panter is
trouwens voorzien van ade-
laarsklauwen en de olifanten
slurf doet denken aan een stof
zuigerslang: de tekenaar
moest het hebben van horen
zeggen en andere plaatjes.
.Overigens: de middeleeuwse
kunstenaar had nooit alléén
dierkundige bedoelingen met
het opnemen van zulke illus
traties. Beesten waren symbo
len van geloofswaarheden en
al dan niet nvolgenswaardige
eigenschappen.
Timmer vermoedt, dat
"zijn" handschrift is vervaar
digd in opdracht van het voor
name adelsgeslacht Habsburg.
Uiteindelijk belandde het als
oorlogsbuit bij de Zweedse ko
ningin Christina, die het ten
geschenkegaf aan haar biblio
thecaris, de beroemdste Ne
derlandse geleerde uit de Gou
den Eeuw, Isaac Vossius. De
Leidse bibliotheek nam later
al diens boeken over. Voor drie
en dertig duizend gulden, toen
een immens bedrag.
De Leidse kopie van Hugo
von Trimbergs Der Renner
is één van de ongeveer zes
tig die er nog over zijn.
Tien a twintig daarvan be
vatten afbeeldingen.
Het vervaardigen van
zo'n handschrift- was écht
monnikenwerk, vaak in de
letterlijke zin des woords,
want tot de twaalfde eeuw
werden zulke boeken uit
sluitend in kloosters ge
maakt. Pas daarna kwa
men ook buiten geestelijke
kringen handschriftateliers.
Der Renner is een ge
dicht van zesentwintig dui
zend verzen. Daar was een
kopiist meer dan een jaar
aan bezig, want de midde
leeuwers hielden van sier
lijk schoonschrift. Ook het
maken van miniaturen, af
beeldingen (ondanks de
naam vaak helemaal niet
klein)kostte zeeën van tijd.
Tenslotte moesten er nog
echte specialisten worden
ingeschakeld voor de begin
letters van de hoofdstuk
ken, die vaak knappe staal
tjes van tekenkunst vor
men.
Ir. Timmer is nog maar net
begonnen met zijn onderzoek.
Hij wil er achter komen, hoe
de tekenaar en de schrijver ar
tistiek beïnvloed zijn, wat bete
kent, dat hij ook nog de andere
handschriften zal moeten be
studeren. Ook probeert hij
erachter te komen, wie alle
maal eigenaar zijn geweest
van het exemplaar in de Leid
se bibliotheek.
Timmer kent het klappen
van die zweep. Inhet kader
van zijn afstudeeronderzoek
analyseerde hij drie andere
handschriften uit de verzame
ling van de Leidse universi
teitsbibliotheek. Het zijn
prachtige exemplaren die eind
vijftiende eeuw voor, de koning
'van Napels zijn gemaakt. -
Mist ir. Timmer de techniek
niet? Ik heb er geen moment
meer aan gedacht." zegt hij.
„Mijn zoon vraagt wel eens:",
had je dit niet jé hele leven
willen doen? Daar is iets' van
waar. Maar ik heb toch altijd
met veel plezier in de techniek
gewerkt. Het is wél een ander
soort niveau. Maar in mijn
jeugd kwam je er natuurlijk
niet aan toe om zoiets als
kunstgeschiedenis te gaan stu
deren.
Door Dick van der Lugt
SCHIEDAM Wat een leuk
initiatief, zo'n muzikale lente
wandeling. Drie concertjes van
een half uur op drie verschil
lende, op loopafstand van el
kaar gelegen plaatsen. Enkele
tientallen Schiedammers be
zochten zaterdagmiddag dit
hink-stap-sprong concert, dat
begon in de Imposante Grote
Kerk, 'voortgezet werd in de
sfeervolle aula van het Stede
lijk Museum en eindigde In het
Passage Theater: ooit één van
de fraaiste Tuchinski-theaters
in Nederland, maar bij de ver
bouwing in 1974 ontdaan van
alle glans.
^Muzikale lentewandeling.
Muzikaal: ja, wandeling: ja,
maar lente: nee. Ondanks de
later in de middag doorbreken-
de zon joeg de venijnige wind
de bezoekers van de ene con
certzaal naar de andere,
waardoor de stadswandeling
langs historische gebouwen
maar matig uit de verf kwam.
;André Verwoerd, sinds 1967
hoofddocent orgel aan het Rot
terdams Conservatorium en
sinds 1981 organist van de Gro
te of - Sintkerk te Schiedam,
nam het eerste concert voor
zijn, rekening met orgelwerken
van J.S. Bach, Walond en Kell-
nèr.; Een risicoloos program
ma-, met vrij bekende werken,
Waarbij vooral het Preludium
in C van Kellner (1736-1803)
opviel door zijn sprankelend
karakter.
SCHIEDAM Er komt
weereen 5Orkestrale. Vijf
Schiedarnsè harmonieorkesten
presentéren zich' zaterdag 26
april In sporthal Margriet aan
het publiek. Vorig jaar werd
Orkestrale .'85; georganiseerd
door ;het bestuur van de afde
ling muziekvan de Sehiedam
se Gemeenschap, .een .groot
succes. Het is nog niet bekend
welke orkesten er dit jaar
meewerkenaan het 'evene
ment^
Bach opende ook het pro
gramma in de aula van het
Stedelijk Museum waar Kees
Passchier, organist van de Ge
reformeerde Kerk van Schie
dam, het Preludium en Fuga
in F op het fraaie Hess orgel
speelde. Na deze verbindende
introductie speelden Bob van
der Wel (viool, quinton). Jan
Degenaar (blokfluit) en Mar
tha van Wechem (dwarsfluit),
werken van Mattheson, Pe-
pusch en een anonieme compo
nist.
De finale bestond uit een
voorproefje van de uitvoering
van Der Bettelstudent op 4, 5
en 6 april door het Rotterdams
Operette Gezelschap. Een deel
van het gezelschap met een
volledig orkest bewees in het
Passage Theater, dat de op
erette er goed inzit. De ver
waaide lentèwandelaars wer
den In de foyer van het theater
getracteerd op een kopje koffie
met paaseitjes, nadat zij in de
Hoogstraat een muzikaal ex-:
traatje hadden gekregen van
het draaiorgel Carpe Dièm.
De eerste Sehiedamse muzi
kale lente wandeling werd; ge
organiseerd door het Passage
Theater,' de vereniging: Vrien
den van het Stedelijk Museum
eh de Grote Kerk.
SCHIEDAM/VLAARDIN-
GEN/MAASSLUIS De da
ling van de werkloosheid komt
voornamelijk ten goede aan de
jeugdigen. Dit concludeert di
recteur J. A. van Lent van het
Gewestelijk Arbeidsbureau
Nieuwe Waterweg Noord uit
de werkloosheidscijfers van fe
bruari. In zijn maandoverzicht
signaleert hij de gezondheids
zorg als nieuw knelpunt. Ver
der stipt hij aan dat vacatures
voor administratief personeel
steeds moeilijker vervulbaar
zijn door de combinatie van
eisen, die gesteld worden.
In de maand februari liep de
werkloosheid in de gemeenten
Schiedam, Vlaardingen, Maas
sluis, Maasland, Rozenburg en
Hoek van Holland terug van
9220 tot 9169: een daling met 51
personen. De jeugdwerkloos
heid (jonger dan 23 jaar) daal
de met 96 personen en be
draagt nu 27,9 percent van de
totale werkloosheid (januari:
28,8 percent). Er lieteAzlch 587
mensen, als werkloos Inschrij
ven en 638 uitschrijven. De
openstaande vraag steeg met
62 vacatures tot 326. In februa
ri werden 213 vacatures inge
diend tegen 176 een maand
eerder.
Het relatief gunstigste beeld
leverde dejeugdwerkloosheid
op. Deze daalde bij de mannen
van 1322 tot 1277 en bij de
vrouwen van 1331 tot 1278. Ook
In de bouwnijverheid en bij het
handels- en kantoorpersoneel
daalde werkloosheid Iets,
maar in de metaal steeg zij.
Bij de bouw daalde het aan
tal ingeschreven personen van
586 naar 579. Het aantal gemel
de vacatures bedroeg 12: 3
meer dan vorige maand. In de
metaal steeg de werkloosheid
van 1093 tot 1101. Het aantal
gemelde vacatures bedroeg 42:
18 meer dan vorige maand.
Bij het handelspersoneel
daalde het aantal ingeschre
ven personen van 1129 naar
1112. Het aantal gemelde vaca
tures bedroeg 25. Tenslotte ook
een kleine deding bij het kan
toorpersoneel: van 1738 naar
1690. Het aantal gemelde vaca
tures bedroeg 38.
Volgens GAB-dlrecteur Van
Lent heeft de gezondheidszorg
(verpleegkundigen en verzor
genden) zich naast de alge
meen bekende knelpunten op
de arbeidsmarkt als probleem
aangediend. Hij verwacht, dat
de instellingen zullen gaan sa
menwerken, waarbij volgens
hem ook een rol is weggelegd
voor het GAB.
Ook steeds duidelijker
wordt, aldus de directeur, de
moeilijke vervulbaarheid van
vacatures voor administratief
personeel.
De werkloosheidscijfers per
gemeente.
mannen vrouwen totaal
Schiedam 2425 13*10 3735
VlaaxQtooen 2038 1315 3353
Maassluis 809 404 1213
HMkvan^lolland 33 f
SCHIEDAM'— Wilton Fije-
noord moet zich vrij kunnen
bewegen op de exportmarkt
voor marineschepen voor ty
pen die niet voor of door de
Koninklijke Marine zijn ont
wikkeld. Aan deze oude af
spraak, waarvan regeringsad
viseur Goudswaard recent is
afgeweken, moet worden vast
gehouden. Dit pleidooi hebben
de Sehiedamse en Vlaardingse
CDA-lijsttrekkers Siem Ros-
man en Aart Kool, de Sehie
damse CDA-fractlevoorzitter
Plet Roosen en de CNV-fractle
van de ondernemingsraad van
WF gehouden voor. een deputa
tie van de CD A-Tweede Ka
merfractie.
De bibliotheek leent vanaf vori
ge week ook Turkse boeken
uit. Iedere donderdag zit een
medewerker van de biblio
theek in het migratiecentrum 't
Parkweg met Turkse kranten, i
Turkse romans, verhaten en in
formatieve boeken klaar. De
bibliotheek gaat in de loop van
het jaar samen met dé Turkse
vereniging activiteiten organi
seren. Het doel van de acties is
meer Turkse Schiedammers de
bibliotheken in te krijgen. De
uitleen vindt iedere donderdag
plaats van 19.30 tot 20.30 uur
in het Turkse lokaal in het mi
grantencentrum, Parkweg 195.
De verenigde taxibedrijven
Schiedam-Vlaardingen Eurotax
vieren vandaag 1 april het
25-jarig bestaan van de taxi
centrale. Door samenwerking
tussen een elftal Sehiedamse
en Vlaardingse taxi-bedrijven
ontstond Eurotax met een tele
fooncentrale, dag- en nachtbe-
zètting in wisseidiénst, piek-
opvang beter verzorgd, een
centrale administratie en auto
matisering. De taxichauffeurs
van Eurotax behoorden tot de
eersten, die gebruik konden
maken van mobilofoons. Naast
het 'gewone' taxivervoer ver
zorgt Eurotax ook schoolreis
jes, tröuwritten, rolstoelvervoer
en rijden zij 'belangrijke' men
sen.
Burgemeester drs. R. Scheeres
ónthuit zaterdag 12 april een
nieuw gevelbord aan de bui
tenmuur van het FNV-gebouw
aan de Stadhouderslaan. Het
pand heeft een grondige op
knapbeurt gehad. De burge
meester her-opent het gebouw
tussen 14 en 15 uur. Van 15
tot 17 uur staat het bestuur
klaar om felicitaties in ont
vangst te nemen. Het bestuur
van de stichting Het Volksge
bouw, eigenaar van het FNV-
pand, wii geen bloemen of ca
deaus. Zij hebben alle geno
digden gevraagd het geld, be-
stemd voor een een presentje,
in een enveloppe te doen. De
stichting Het Volksgebouw s: ft
stelt het geld beschikbaar aan
twee Sehiedamse instellingen.
De stichting de Ooievaars en
de vereniging Ex-hartpatiënten
krijgen elk de helft van het be
drag.
":'S
De toneelgroep Utile Dulce
speelt zondag 13 april het blij- ïr
spel Boeing Boeing in het Pas-"
sagetheater. Passage 9-13.
Mare Camoletti schreef het
stuk over een piloot die een
liefdes-relatie onderhoudt met
drie stewardessen. Nadat er
een vriend is gearriveerd lopen
de vliegschema's en de relaties
van de piloot in het honderd.
De hoofdrollen in het toneels
tuk worden gespeeld door Ca-
rel van Lynden en Tom Recter.
Pauline Rooseboom, Karin 'x
Klijnsmlt en Renée Rijken zijn R.
de stewardessen en Lex Horst
is de panische huisknecht.
Aanvang 20 uur. Toegang tien
gulden.
De infobus van de RET staat
woensdag 16 april van 12 tot
15 uur op het stationsplein bij
NS station Schiedam/Rotter
dam West. Vrijdag 18 apri!
staat de bus met informatie
over de nieuwste bus-, tram-
en metrolijnen op de Schie-
damse centrummarkt van 10
tot 15 uur.
Wethouder Luub Hafkamp -(sport) slaat de vier
nieuwe tennisbanen open. (Foto Ed Eggermont)
SCHIEDAM De Sehiedamse
voetbal- en cricketvereniging
Hermes DVS wil bij de tijd blij
ven. Dit is volgens secretaris
Bert Haan één van de redenen
waarom „één van de grootste
én de oudste" sportvereniging
van Schiedam vier tennisbanen
op haar complex heeft aange
legd.
Wethouder Luub Hafkamp
stelde dé banen, die al sinds
mei vorig jaar bespeeld wor
den, zaterdag officieel in ge
bruik. Hij speelde een oefen-
partSjtje tegen voorzitter G. van
Vuuren van de tennisafdeling -
en sloeg tennisballetjes door
drie met papier bespannen
hoepels, die werden opgehou
den door pupillen.
Met de tennisbanen (kosten
120.000 gulden) wil de vereni
ging proberen de eigen leden
meer aan de vereniging te bin
den en de gezinsleden bij het
verenigingsleven te betrekken.
„We moeten echt naar een
stuk gezinsrecreatie toe. De
tijd dat pa ging voetballen en
ma thuisbleef is voorbij", zeg
gen Haan en Van V'uuren.
„Daarom proberen wij als ver- j::
eniging een groot scala aan t
sportmogelijkheden te bie-
den."
Dit scala biedt bij Hermes be- r
halve veldvoetbal en cricket
ook zaalvoetbal. Hierdoor kun- v
nen de leden het gehele jaar
blijven sporten. De uitbreiding .?j
met een tennisafdeling, die in- V;
middels 173 leden telt, stelt de
gezinsleden in de gelegenheid
om ook bij de vereniging te ko-
men sporten. Een derde cate-
gorie waarop Hermes mikt, zijn
de leden die een leeftijd berel-f
ken, waarop zij uitgevoetbald
zijn. „Maar die willen wel blij- '.y
ven sporten. Daar bieden wij -
nu ook een mogelijkheid voor",
aldus Haan.
De tennisbanen zijn aangelegd v
op een deel van het trainings
veld. Eén van de plannen dier-
op het verlanglijstje van de
nieuwe afdeling staan, is een;: r
24-uurs toernooi. Als tennislé-
rares is Ada de Mol aangetrok-
ken.
HOEK VAN HOLLAND De
nieuwe Hoekse camping, die in
het najaar wordt ingericht op
een terrein bij de Kaapweg zal
de helft kleiner worden dan de
bestaande camping aan de
Tasmanweg. Deze camping,
die vlak bij de dorpskern ligt,
moet verdwijnen omdat de
deelgemeente de grond nodig
heeft voor woningbouw.
Het huidige terrein is 10 hecta
re groot, het nieuwe 5, maar
door een efficiënte indeling zal
het verlies aan standplaatsen
niet groot zijn. Er zijn 200 vas
te standplaatsen voor caravans
(was 240) en voor toercaravans
zijn er 86 plaatsen (was 110).
De grote verliezers op de nieu
we camping zijn de trekkers,
want voor een tententerrein is
geen plaats meer. Er is welis
waar naast de nieuwe camping
nog een terrein vrij maar het
grondbedrijf van de gemeente
Rotterdam wil daar ongeveer
een ton voor hebben en dat is
teveel om rendabel te kunnen
werken. Bovendien is de boek
waarde van het terrein volgens
deelraadsvoorzitter P. de Ling
maar vijftienduizend gulden.
De deelraadscommissfe voor
sport en recreatie heeft de glo-
bale inrichting van het nieuwe
terrein goedgekeurd onder
voorwaarde dat er binnen kor-
te tijd een goede exploitatie-
rekening op tafel komt.