schiedartrvlaardingen
Schiëdamse gehandicapten halen
eerste prijzen onder de Spaanse zon
VISSEN IN DE STAD
WILLEM DREES SR.
Met Het Vrije Volk/Metropool weet |e overal van
Energie Anders ^èéft
windmolens duwtje
Aanrijding
SPECIAAL VOOR ONZE LEZERS
Deel van de maquette-
van de te bouwen elek
triciteitscentrale in Se:t-
bierum, die - door wind
molens zal worden aan
gedreven. (Foto: Ed Eg-
germont)
100 miljoen
Door JOLY VAN DER SPEK
VLAARDINGEN „Er zijn strij
ders en er zijn schrijvers. Strijders
vechten op de barricade; schrijvers
vechten op papier. Zo levert een ieder
op zijn eigen manier een bijdrage aan
de verbetering van de maatschappij.".
De Vlaardinger Daniël Kandou (64)
van wie deze woorden afkomstig zijn,
dóet het op zijn eigen manier; schrij
vend. Op vriendelijke toon. Onlangs
verscheen de proefdruk van zijn ver
halenbundel Goena-Goena, wat vrij
vertaald zwarte magie betekent.
Jeanne d'Arc
Daniël Kan
dou (64)„Ik
ben niet uit
op effect. Ik
'schrijf,
spontaan
wat in mijn
hart op
welt." (Foto
Ed Egger-
mgnt)
Wijsheid
Spontaan
Wonderkinderen
Aandacht
5 juli 1986 - HONDERD JAAR! r
Ter gelegenheid van de 100e verjaardag van deze in - v
Nederland zo beroemde politicus heeft onze
.politieke tekenaar Teo Gootjes de hiernaast BvJ
afgebeelde tekening gemaakt.
Formaat 42 x 32 cm. geschept papier. Wg
De prijs hiervan bedraagt..5,-
U kunt deze tekening kopen aan de receptie van ons
Hoofdkantoor aan de Witte de Withstraat 25,
Rotterdam, kunt deze tekening ook schriftelijk
bestellen. U dient dan ƒ3,-extra aan verzendkosten N
over te maken, dus in totaal 8,-. V
Dit bedrag kunt u overmaken op:
girorekening nr. 28 333 of
A.B.N. rek.nr. 50.03.11.897 t.a.v.
Avondbladen Combinatie Rotterdam C.V. te Rotterdam.
Vermeid op uw overschrijving: tekening W. Drees Sr. en uw juiste
adres. Na ontvangst van uw betaling krijgt u het bestelde per om
gaande.";, '^'V.
Zelfstandiger
DeGJVW-
zwemploeg
met begeleid
sters en coa
ches bijeen in
het Schiedam
se Zwembad
Zuid. Marian
ne draagt de
in Madrid ge
wonnen be
ker. (Foto:
Ed Egger-
mont
Het Vrije Volk organiseert i.s.m. Hengelsportver. Neptunus en de Dienst voor
Sport en Recreatie Rotterdam f - rf"
maandagavond 7 juli 1986 aan de Sophiakade te Rotterdam. Aanvang 19.00 uur.
Inschrijving vanaf 18.00 uur aan de Jurywagen van Het Vrije Volk op de plaat^yèn
de wedstrijd. Voor inlichtingen: tel. 010-4159900.
Stapelbedden
ORANJEBOOM
verenigde
spaarbank
NDHUI'
HET VRIJE VOLK
HOEK VAN HOLLAND On
derzoek naar verder toepas
sing van wind- en zonne-ener-
gie kan nog best eert duwtje f
gebruiken, zo vindt coördinator
R. de Bruijne van de Stichting
Energie Anders in Hoek van
Holland. "De daling van de
olieprijzen heeft ontwikkelin
gen van alternatieve energie
vormen de laatste jaren afge
remd. Stimuleren is hard no
dig," aldus De Bruijne. Hij
hoopt donderdag "hoog be
zoek" te ontvangen bij de ope
ning van de expositie 'Grenze
loze Energie in Europa' over de
toepassingen van bijvoorbeeld
waterkracht-energie. De ten
toonstelling moet Nederlanders
overtuigen van het belang van
windmolens en dergelijke.
"Een waterrijk land als Neder
land zou toch meer gebruik,
van waterkracht moeten ma
ken," zegt De Bruijne. "In Bel
gië, Frankrijk en Zwitserland
wordt al jaren energie uit stro
mend water gehaaid." Om de
situatie in de verschillende lan
den te belichten is directeur-
generaal Michael Davis van het
Europees Energiedepartement
uitgenodigd bij de opening van
de expositie. Verder zullen on
der meer minister G. van Aar-'
denné (Economische zaken) en
W.K. Wiegers namens de Ver
enigde Exploitanten Elektrici-
teits bedrijven Nederland
(VEEN) aanwezig zijn.
t verspreiden
gedachten'
ven is
van
mooie
molens op elkaar gaan hebben
op zo'n veld."
De centrale is één van de alter
natieve energieprojecten waar
voor het kabinet in het verle-,
den geld heeft uitgetrokken.
Het ministerie van Economi-
sche Zaken heeft voor het ko
mend jaar ook nog eens 100
miljoen gulden extra uitgetrok
ken voor experimenten met
nieuwe vormen van energie.
Energie Anders heeft vooruitlo
pend daarop ideeën voor pro
jecten verzameld, die op de
expositie te vinden zijn. Ook
'wordt aandacht besteed aan
1000 „proefprojecten" waar
aan de komende zes jaar in de
EG-landen wordt gewerkt.
De Stichting Energie Anders
heeft sinds 1980 een perma
nente tentoonstelling, waarin
een overzicht wordt gegeven
van de nieuwste vormen van
'schone energie', leder jaar
richt de stichting een kortlo
pende expositie In die de 'na-.
druk legt op een specifiek on-
derdeel ervan. Dit jaar is de
aandacht gericht op de Euro
pese landen. Bedrijven krijgen
gelegenheid er hun produkten
te presenteren en hun werk toe:
te lichten. Zo zijn bedrijven
druk geweest met het bouwen i
van windmolens voor water
pompen in de Derde Wereld.
Twee van die molens staan ter
bezichtiging op de expositie.
Na de opening van de ten-
toonstelling, donderdag 10 ju
li 11.00 uur, houdt Energie
Anders een maand lang open
huis.
Energie Anders, Stationsweg
91, Hoek van Holland.
dat het veranderingen teweeg
brengt, maar voor mij moet
het vanuit een positief stand
punt gebeuren."
Harmonie, optimisme, goed
en positief, zijn begrippen die
Kandou veel gebruikt. Hij
praat gedreven en uit alles
blijkt dat hij zeer betrokken is
bij wat er om hem heen ge
beurt. En hoewel hij al 64 is,
gelooft hij er rotsvast in dat de
maatschappij ooit de vorm zal
aannemen van een harmonieu
ze samenleving.
„De maatschappij is een or
ganisme, geen machine", zegt
hij. „Het is niet star, het groeit.
Oude ideeën worden opgege
ven, nieuwe komen er voor in
de plaats. Het is een cyclus als
in de natuur, de seizoenen wis
selen steeds. Het leven veran
dert en daar is een lijn in te
ontdekken."
Kandou denkt dat het Oos
terse denken, dat steeds meer
zijn ingang vindt in het Wes
terse denkpatroon, bij zal dra
gen aan het oplossen van de
problemen van deze tijd. „In
een harmonieuze samenleving
zijn verstand en gcvoel in
evenwicht. Nu nog wordt het
Westerse denken door het ver
stand beheerst."
Eerder gaf de schrijver twee
boekjes in éigen beheer uit:
Naïeve Notities (gedichten) en
de novelle Bucephales Won
derpaard. Een nieuwe uitgeve
rij in Roermond merkte het
werk van de auteur op en
stuurde hem een brief met het
verzoek een. bundel verhalen
samen te stéllen. Het werd een
glanzend groen boekje met
magische en andere verhalen.
Kandou zelf typeert de klank
,van zijn verhalen als "optimis
tisch".
In Goena-Goena schetst
kandou de dingen niet "zoals
ze zijn', maar 'zoals hij ze
graag zou willen zien'. Dat
"gesjoemel" met de werkelijk
heid; levert soms grappige si
tuaties op.
Zó "zién we Marx plóf seiing
in de twintigste eeuw rondhup
pelen; met - Jeanne d'Arc aan
2ijn zijde. De wereldeconomie
wordt" bepaald; door een Cu-
lemborgse Aardappelverkoop;
maatschappij (C.LA.). De tijd
wordt met het grootste gemak
teruggedraaid, zodat Colum
bus met atoomgéweren aan
boord Amerika ontdekt. Kan
dou spiegelt de dingen absurd
voor. Hij zet de dingen - waar
gewenst - naar zijn hand om
een wereld van goedheid te
creëren.
Op de achterflap van Goena-
Goena noemt de uitgever Da
niël Kandou een veelzijdig
schrijver. Kandou schrijft
over liefde. Je natuur,; maar
ook over politiek, wetenschap
en mensenrechten. Magie
Wie de expositie bezoekt
ziet bijvoorbeeld de door een
windmolen voortgestuwde boot
van de Rotterdammer Albert
Goudriaan.. Het betreft een
constructie, waarbij de molen
op drie windsurfplanken rust.
Goudriaan heeft ruim drié jaar
aan het schip gewerkt. In 1984
heeft hij een proefvaart ge
maakt op de Kralingse plas.
"Bij windkracht 2 ging ik al
ruim zes kilomeier per uur (3,5
mijl, vertelt hij." Ik weet dat
het heel hard kan gaan. Maar
eigenlijk is het schip te gevaar
lijk o.n mee te varen. De tip
van de wieken van de molen
gaan met een snelheid die ze
ven keer zo hoog ligt als de
windsnelheid in het rond. De
klap die zo'n tip kan geven als
die ergens tegen aan komt is
reusachtig."
Goudriaan (37) is oud-stuur
man, heeft het diploma HTS op
zak en houdt zich bezig mét
studies naar maritieme tech
nieken. Met name is hij ge
boeid door ontwikkelingen In
het gebruik van alternatieve
énergie op het water. Vorig
jaar reisde hij af naar de expo
sitie High Tech '85 in Londen.
Al sinds enige jaren is Gou
driaan betrokken bij de werk
zaamheden van Energie An
ders.
Een ander object van de ten
toonstelling is een maquette
van de toekomstige door win
denergie aangedreven elektri
citeitscentrale van de plaatsen
Sexbierum en Oostbierum. het
betreft een complex van 18
molens die per stuk 30 Kw
kunnen leveren. Volgens voor
lichter Jetze Janssen van Ener
gie Anders wordt de centrale
een "uniek project". "We wis
ten wat er kan gebeuren als
één molen draait. Maar Inte
ressant is wat voor invloed de
„Er is me voorspeld dat ik 83
zal worden. Ik hoop dat het uit
komt, want ik wil nog heel veel
zien Ik voel me jong, ook al
begmt mijn leven tegen het
einde te lopen. Ik ben er nog
niet achter wat ik liever heb:
de jeugd of de ouderdom. De
jeugd geeft vreugde en schoon
heid, de ouderdom geeft wijs
heid. Het is allebei mooi."
Plannen voor de toekomst
heeft Kandou genoeg. Een aan
tal jaren geleden is hij een stu
die wiskunde en economie be
gonnen. Eerst wil hij die stu
dies afronden, daarna is hij
van plan zijn belangstelling
voor cijfers en taal te combine
ren. Dat plan heet, een tikkie
ironisch: 'wiskunde voor femi
nisten'. Een boek d"t inzicht
moet verschaffen in het princi
pe van de wiskunde.
Volgens Kandou is wiskunde
zeer moeilijk te begrijpen voor
veel mensen. „Wiskunde ver
eist het soort logica dat moei
lijk te hanteren is als je er niet
in bent getraind. Dat geldt
voor een heleboel vrouwen,
maar ook voor mannen. 'Wis
kunde voor feministen' moet
een boek worden dat met be
hulp van taal, zonder sommen,
toegang verschaft tot de logica
die wiskunde heet. Eerst dat
en wie weet: daarna misschien
een boek over mijn leven."
is voor mij het verspreiden
van mooie gedachten."
Een boodschap of diepere be
tekenis aan de lezers meege-
/en, is niet de bedoeling van
Kandou. „Dat eist veel verant
woordelijkheid,!' meent hij. „Ik
hen niet uit op effect. Ik schrijf
spontaan wat in mijn ha t op
welt. Dan leg ik het opzij en
laat het als wijn rijpen. Soms
ben ik getroffen als ik iets te
ruglees. Dan weet ik:' dit is
goed."
Over het publiek: „Je móet
het publiek niet beschouwen
ais een speelinstrunient vqor
je eigen ijdelheid. Ik vind dat
het een over-en-weer-reiatie
moet zijn. Altijd kritisch blij
ven. Ik hou niet van afkraken,
hoewel dat soms nodig is om-
prachtig hoort spelen. „Tech
nisch zijn ze perfect, maar het
ontbreekt hei. vaak a'fanta
sie: ze kunnen nig g ravoel
in hun muziek legge
Kleine gedachten - xleine
gebeurtenissen zijn voor Dani
el Kandou aanleiding genoeg
om zijn notitieboekje te pak
ken en aantekeningen te ma-
kén. Om te voorkomen dat iets
hem ontgaat, draagt hij overal
pen en papier bij zich. Veel
ideeën voor gedichten en ver
halen ontstaan in de bus of me
tro.
De schrijver: „Dagelijkse
dingen boeien me, in aiies zit
wel bekoring om over te
schrijven. Ik zie veel: als ik er
gens op bezoek ben of in de
metro zit. Dan heb ik soms
mooie gedachten, en schrijven
drukthet belangrijkste stem
pel op zijn werk.
Het vermengen van werke
lijkheid er, fantasie heeft voor
de schrijver dan ook niet al
leen te maken met een vorm,
maar ookmet zijn achter
grond. Kandou is geboren in
Indonesië en houdt zich veel
bezig met Oosterse filosofie en
mystiek." Reïncarnatie bijvoor-
beeld.
„Over reïncarnatie kan ik
üren praten, maarik kom er
nooit uit; Het is een kwestie
van verwoorden. Bij dood kun
nen we ons niets .voorstellen en
bij eeuwig.leven ook niet. Niets
en oneindigheid: béide begrip
pen zijn ongrijpbaar."
Kandou is pas op latere leef
tijd gaan schrijven. Het begon
tien-jaar geleden toen hij een
gedichtinzond voor een po
ëziewedstrijd.- Het werd aange
nomen. Daarna, is hij lessen
gaan volgen bij Paula Gomes,
die een schrijversworkshop in
Rotterdam leidt.
„In de workshop heb ik voor
al de techniek, leren beheer
sen,vertelt, Kandou. „Invallen
krijgen is heel mooi, maar je
creativiteit wordt makkelijk
gedempt in je omgeving
daardoor komt het moeilijk tot
uiting. Dan is techniek belang
rijk.",
Relativerend: :,Tè «technisch
is ook niet goed, de fantasie
mag nooit ontbreken. Zonder
fantasie wordt het koud." En
hij haalt het voorbeeld aan
van de muziekwereld, waarin
je wonderkinderen soms
VLAARDINGEN Bij het
oversteken van de Kethelweg
is een vierjarige jongen door
een auto aangereden. Het
knaapje, dat op de fiets zat,
reed vanuit een uitrit abrupt de
rijbaan op, waardoor het de
automobilist niet lukte hem te
ontwijken. De jongen is voor
nader onderzoek naar het Ho-
lyziekenhuis gebracht. Hij heeft
vermoedelijk een hersenschud
ding.
maakte. Beiden behaalden een-
eerste prijs. Zij zwommen te:
gen deelnemers uit China, Ita
lië, Magao, Spanje en andere
ploegen uit Nederland.
Eric Prien bezocht met ver
tegenwoordigers van de ande
re GJVW-ploegen uit Oss, Hen
gelo, Amsterdam én Den Haag
de burgemeester van Madrid.
Eric: "Wij overhandigden hem
een os uit Oss. Wij wisten niet
dat wij die eerste burger een
bezoekje zouden brengen, an
ders hadden we wel een fles
Schiedams vocht meegenomen
natuurlijk".
Pim van Noortwijk, met zijn
gouden medailles op de borst,
geniet nog na van het zwemge
beuren. "Hij kan reusachtig
sporten. Hij zwemt iedereen
eruit", legt Piet Kop, uit'. Pim
knikt enthousiast, maar blijft
bescheiden. Het sporten z';i in
de familie. Pims broer is Bas
van Noortwijk, keeper van ere
divisieclub Sparta.
In Spanjè defileerde Pim
met ploegleden John, José,
Eric, Wilma Sparreboom en
Johanna Olthof en begeleidster
Heieen langs de Spaanse ko
ningin en koning. i i
Jósé legt uit: Vin Nederland
is het prima geregeld voor
mensen met een verstandelijke
handicap. In Spanje niet. Er
moeten clubs en verenigingen
worden opgericht. Door middel
van dit zogenoemde Ande-toër-
nooi wilde men het onder de
aandacht brengen".
De Schiedamse zwemploeg'
van de GJVW,bestaat uit ver
standelijk gehandicapten in al
lerlei gradaties: een mongool
tje maakt deel uit de de sport
ploeg, evenals jongelui die uit
stekend voor zichzelf kunnen
zorgen, maar wat langzamer
zijn. -■
De GJVW is ontstaan uit de
twee Schiedamse oudervereni
gingen: Philadelphia (christe
lijk) en de Vereniging Ouders
Geestelijk Gehandicapten (al
gemeen en rooms -katholiek).
De GJVW is landelijk opge
richt en georganiseerd. De
verstandelijk gehandicapten
kunnen badmintonnen, zaal
voetballen, volleyballen, ten
nissen, judo-en, volksdansen en
fotograferen.
Van onze verslaggeefster
MARJAN MEIJER
SCHIEDAM "Grandioos",
"Fantastisch". Tiéntallen ke
ren klinken deze woorden op
uit de monden van acht wed
strijdzwemmers van de Schie
damse «afdeling van de stich
ting voor gespecialiseerd
jeugd- en volwassenenwerk
(GJVW). De ploeg van ver
standelijk gehandicapten nam
vorige week deel aan wedstrij
den tussen geestelijk gehandi
capten en "gewone" sporters in
Madrid.
"Ook zij hebben recht op
wedstrijdsport. Niet apart, nee,
ben je helemaal. Gewoon ge
mengd", vindt de Schiedamse
coach Piet Kop. De GJVW-
groep vloog er heen, kwam,
zag en overwon onder de zin
derend héte Spaanse zon. Bela
den met gouden, zilveren,
bronzen medailles, een grote
beker én meer zelfvertrouwen,
streek de sportgroep woens
dagavond weer neer op de
thuisbasis: het Schiedamse
Zwembad Zuid.
'i "Onze leden -Vzijn sportmen
sen als ieder ander. Temidden
van die, schrik niet, 13.000
deelnemers hebben zij zich
duidelijk gemanifesteerd. Man,
ze hebben succes geoogst voor,
eén: 25:000 koppig publiek,-
waaronder leden van het;
Spaanse koningshuis", aldus
Piet Kop, die sinds tien jaar
samen met de Maassluise Ans
Kanis de GJVW-zweniploeg
leidt.. Beiden kómen uit de
wedstrijd-wereld.
"Sommige leden staan hun
mannetje of vrouwtje ais reas-
echte topsporters", aldus Piet,
Kop over zijn zwem-protégés'
in de leeftijd van één tot 70
jaar.
Voor moeder Annie Ooms uit:
het Schiedamse Tuindorp/Ke-
thel bracht de deelname van
haar dóchter Marianne, eén
mongooltje van achttien, jaar'
'heel wat leeuwen en beren op
de weg'. "Kijk, ken mijn
dochter door en domMaar de
leiders Heieen Dekker, Robert
Sio eri de coaches maken .Ma
rianne drie kwartier per week
mee. Het was een grote gok. Ik
heb in angst gezeten. Met tra
nen in de ogèn Het ik haar los
Mark, een disco-fan en new
wave-liefhebber is vol lof over
de zwemreis naar Spanje: "Al
leen zou ik de volgende keer in
een hotel willen slapen. Wij
waren ondergebracht in grote
tenten. Wij sliepen in stapel
bedden. Het etén was niet best,
hoor. Net of je in dienst zat.
Eén avond zijn we in Madrid
uit dineren geweest met de
hele groep. Dat was klasse".
José en John Scholten,
Schiedammers, maakten een
geweldige tijd door. Voor Jos','
sinds vorig jaar juni getrouwd
niet John, was het de eerste
keer dat zij een vliegreis
op'Schiphol. Het was net de
mascotte van de ploeg. Ze is de
kleinste! van het stel", aldus
Annie Ooms, die tot haar ver
bazing merkte dat Marianne
veel zelfstandiger was na te
rugkomst.
"Het is fantastisch geweest.
Ik had briefjes meegegeven:
Denk hier aan, denk daaraan,
een gebedje voor het slapen
gaan. Want dat zijn voor het
bind zaken die haar dag bepa
len. Die haar zekerheid geven.
Maar het is fantastisch ge
weest. En Marianne is slanker
geworden", vertelt Annie
Ooms blij. De coachesvan de
zwemploeg Piet én Ans hebben
haar bestraffend toegesproken.
"Ik mag haar niet meer zo be
tuttelen", geeft Annie toe.
Maria Mutsaers uit Vlaar-
dingen is de moeder van Mark.
Zij vertrouwde de waterrat ge
makkelijk toe aan de zorgen
van de GJVW. "Mark is vier
entwintig, hij heeft een vaste
baan bij Albert Heijn in Ke-
thel. Hij kan uitstekend voor
zichzelf zorgen. Nee, ik heb me
geen zorgen gemaakt. Het was
wel erg stil in huis. Ik miste
zijn muziek", aldus Maria
Mutsaers.
M IV. *1 APBIL t»W
CimNDSTFUxr sa.
TEL 010 434 IS 22
MAT MEN ESSER LAAN 324 010 478 21 M