4
WNaËÊiÊÊt-
enda
w
Hans Duif er op
Plantagefestlval
Spark Zeskampbeker
Bromfietser In
elkaar geslagen
Bedreigd met mes
■J-M.
sm
Tekst: Ron de Groot
Foto's: Ed Eggermont
ws
mm?.
(0
V"
If;
v... „Ik woon in de. Hen-
drik Georg Graaf de
„Perponcher Sedlinsky
straat." Oh ja? Ik in de
Jean Victor Baron de
Constant Rebecque-
Iaan." Het had echt'niet
.veel - gescheeld "of een
"dergelijke - uitwisseling
van gegevens was moge
lijk geweest in de ge-
ineente Vlaardingen. De
twee onuitspreekbare
namen stonden in het
advies dat een gemeen
te-archivaris aan het ge
meentebestuur gaf als
mogelijke namen voor
twee straten. Het ge-"
meentebestuur trapte er
begrijpelijk niet in. Het
is maar een voorbeeldje
van wat er allemaal
achter de schermen ge
beurt bij het benoemen
van straatnamen.
De afgelopen weken
(Van een onzer verslaggevers)
VLAARDINGEN Het mag typisch worden ge
noemd voor de straatnaamgeving in Vlaardingen
dat juist het raadslid Wil van Rijn vorige week
voorstelde een nieuwe straat in de Oostwijk "Rijn
straat" te r. oemen.
Anecdotes -- 1
Film
fwiwi n
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIEDAM Wim Rook koestert de Schie
damse straten in twee schoenendozen. Als lid van
de plaatselijke Historische Vereniging is hij al ze
ven jaar bezig met het inventariseren en verkla
ren van de Schiedamse straatnamen.
Rietkraag
Speurtocht
Gemeentewei
Belang
Wim Book:
"Er moet
plein of
straat ach
ter."
- ii ill in n
1/ Jii-A'"
'értr.hï -
ffê'fSjSf -mm
De meest bijzondere straatnaam, in Nederland, het
Burgemeester Scheeresplein op het terrein van Wilton
Fijenoord. Scheeres 'is waarschijnlijk de enige burger
vader die al tijdens zijn ambtsperiode een plein op zijn
naam heeft weten te brengen.
V rouwenge vangenis
De finale van de Hoogvlietse zeskamp werd een
heus spektakel. Het touwtrekken besloot de sportie
ve strijd. (Foto Ed Oudenaarden)
if vV*'
fj i-k'AL/^ï-v *- V -
r#Ol j/w
.'/y
HET VRIJE VOLK
A*,
A
MAANDAG 18 AUGUSTUS 1986
1
"'A';
hebben wij in onze Zo-
mer-Zaterdag-serie stra
ten met dezelfde namen
in Schiedam, Vlaardin
gen en Maassluis met
elkaar vergeleken. De
Stationsstraat, Ooster
straat, Van Limburg Sti-
rumstraat, Nicolaa*
Beetsstraat, Rozenlaan
en de Schiedamseweg
passeerden op die ma
nier de revue. Vandaag
publiceren wij als af
sluiting gesprekken met
twee "stratenzoekers".
Wim Rook en Matthijs
Struijs hebben de afgelo
pen jaren respectieve
lijk Schiedamse en
Vlaardingse straten on
derzocht op hun naam.
Het is de bedoeling dat
hun werk wordt uitgege
ven in een straatnaam
boekje.
bepalen
Vlaardingse namen
In de geschiedenis van de
Vlaardingse straatnamen zijn
al meermalen pogingen ge
daan door raadsleden hun
naam (bijna) onsterfelijk te
maken door hem te hinden aan
een stuk weg. Matthijs Struijs
(47), medewerker van het ge
meentelijk archief, kan er over
meepraten. Drie jaar geleden
al rondde de Vlaardinger zijn
lijst met Vlaardingse straatna
am en en de verklaringen daar
voor at Het wachten is op de
..eerste druk van een straatna
menboek.
Het "klusje voor de zondag
middag" kreeg voor Struijs en
kele jaren geleden grotere be
tekenis toen burgemeester Van
Lier hem officieel verzocht een
gedegen straatnamenlijst te
maken. De Haagse uitgever
Kruseman was bezig met een
serie boeken met straatnamen.
Alle ge-meenten met meer dan
twintigduizend inwoners zou-
deu een aflevering krijgen. "Ik
hei ds lijst drie jaar geleden
ingeleverd. Sindsdien is er
niets meer mee gebeurd. Tij
dens mijn vakantie is er geloof
ik een telefoontje van de uitge-
,ver,geweest. Ik hoor wel hoe
;.£Éet ermeostkat", zegt Struijs.
i-«"'We w" -f - t
V
Geheel uit «'gen initiatief is
Struijs .begonnen aan het in-
ventariserep yahl verklaringen
van de Vlaardingse straatna
men. "Ik deed het om te vol
doen aan de vraag van bezoe
kers", zegt hij. "Meermalen
klopten mensen bij het archief
aan met de vraag waar de na
men van de straten nu precies
vandaan komen. Mensen die
bijvoorbeeld pas in de gemeen
te zijn komen wonen of op zoek
zijn naar een-huis". Tot aan
het verzoek van Van Lier bleef
het speurwerk van Struijs be
perkt tot de vrije uurtjes.
Daarna kon hij tijdens zijn
werk in het archief de namen
zoeken. De informatie is in
middels bruikbaar voor het pu
bliek. De namenlijst en de ver
haaltjes daarachter zijn ge
bundeld in drie mappen.
De geschiedenis van de
Vlaardingse straatnamen
wordt gekenmerkt door anec
dotes en misverstanden. In de
gemeenteraad is in de afgelo
pen decennia herhaaldelijk ge
discussieerd over de namen.
Vorige week nog werden twee
aanbevelingen van tafel ge
veegd in de commissie alge
mene zaken omdat de namen
Aletta Jacobsstraat en Calvijn-
hof in de Oostwijk voor ver
warring zouden zorgen. "Er
zijn discussies geweest die lan
ger dan drie kwartier duur
den", aldvwe-fttEUija^e-V-En dat
wordt in deriotfllen vartde ver
gadering ook duidelijk"
Eén van de meest bijzondere
verhalen over naamgeving is
het ontstaan van de Prins
Bemhardlaan. Het gemeente
bestuur van "het "toenmalige
Vlaardingen Ambacht was er
in 1936 als de kippen bij om di
rect na het bekend worden van
de verloving tussen prinses Ju
liana en prins Bernhard, een
straat naar hem te noemen.
Ambacht was zelfs zo snel met
haar eerbetoon voor de nieuwe
telg van het Koninklijk Huis,
dat het als eerste gemeente in
Nederland met een dergelijke
straat op de proppen kwam.
De moeilijkheid was echter
dat er helemaal geen straat
voorhanden was!
Het incident kreeg ongeken-
jde omvang toen de vaderland
se pers lucht kreeg van de
naamgeving en een filmmaat
schappij de laan op het celu-
loid wilde vastleggen. In een
spoedbijeenkomst besloot de
raad om dan maar de Holy-
laan om te dopen in Prins
Bemhardlaan. Echter, deze
straat was een week daarvoor
al omgedoopt in Willem de
Zwijgerlaan. Een dorpsfeuille
ton dat zijn weerga in die tijd
niet kende. Medewerkers van
het stadsarchief troffen enige
tijd geleden onder de be
groeiing tegen de buitenmuur
nog een bordje met de naam
Holylaan aan. Het archief ligt
op de hoek Plein Emaus/Prins
Bemhardlaan.
Het officieel vastleggen van
straatnamen dateert uit 1851.
In dat jaar werd de gemeente
wet van kracht en kreeg de ge
meenteraad de,beyoegdheid
om namen uit ie ."delen. Voor
die tijd zorgden de*"heWoners*
van de straten zelf voor de na
men. Een voorbeeld in het hui
dige Vlaardingen is de Een-
drachtstraat. Gek genoeg ont
stond* de naam' na" jaren van"
onderlinge spanningen en on
enigheid. Kennelijk om het ein
de van de ruzies te bekrachti-
Matthijs
Struijs:
"Mensen
realiseren
zich niet hoe
een naam
tot stand is
gekomen."
gen, kreeg de straat uiteinde
lijk haar naam.
"Tegenwoordigis het in
"Vlaardingen zo dat de archiva
ris van tevoren om advies ge
vraagd wordt", zegt Matthijs
Struijs. "En dan kom je wel
eens rare dingen tegen. On
langs wilde de gemeenteraad
een Straat achter het Visserij
museum benoemen naar
iemand die volgens de beden
kers* jarenlang de Lijnbaan in
zijn bezit had geHad.J3e raads
leden bleken niet* goed op de
hoogte met de geschiedenis.
De man had de Lijnbaan maar
één jaartje gehad. Dat soort
dingeh'kömjenogal eens te-
gen'V - v-
Een volgende anecdote met
wederom het gemeentebestuur
In de hoofdrol. Een van de
raadsleden kwam 'in 1916 op
het idee een straat naar de
zeeheld "Zoutman" te benoe
men- Een ander raadslid ver
stond echter "Houtman""en al
dus werd de naam in de analen
opgenomen. Ook de Sonoy-
atraat kent 'haar geheimen.
Aanvankelijk zou deze straat
worden vernoemd naar de Wa
tergeus Lumey van der Mark.
Omdat ïdezenegentienRooms
Katholieken in" De'n Briel" had"
laten uitmoorden kwam het
gelovige deel van de raad
daartegen in bezwaar.
Eén van '""de" raadsleden"
sprak zijn tevredenheid uit
over de naam Sonoystraat,
vernoemd naar Diederik
Snoey, eveneens een strijder
onder Willem van Oranje, Het
raadslid stond er niet bij stil
dat ook deze Watergeus be
paald niet brands n was en
de nodige lijken o, Jjn naam
moet hebben staar*. Deze ver
handelingen vonden plaats in
1956.
Struijs noemt zichzelf be
paald geen stratenfreak maar
kijkt toch met een wat andere
blik naar de naambordjes, op
de-gevels.' "Niemand realiseert
zich eigenlijk hoe een naaïn'tot'
stand gekomen is", zegt hij.
"Ik soms wel. Ik woon zelf aan
de.,.Grpeneiaan.,,Die -naam is
duidelijk. Een weg. die vanuit
hetland, het groen, maar de
stad liep. Dat is - een -verkla
ring".
Schiedamse straten
S - >9-
in 2 schoenendozen
LsJPr*
In de twee dozen staan op zo'n
tweeduizend kaartjes in alfa
betische volgorde de "toponie
men" van de stad- Niet alleen
de namen van de straten maar
ook andere gegevens die op
vallen. Bijzondere gebouwen
en gebeurtenissen;
"Helemaal compleet krijg je
het natuurlijk nooit meer",
zegt Rook. "Een hoop is niet
meer na te trekken. Neem nu
de Koemarkt. Uit de naam "kun -
je opmaken dat hetplein is ge
noemd naar een markt die
"daar moet zijn gehouden. Ik
kan echter nergens gegevens
over. die markt vinden. Je
hoort mij niet zeggen dat daar
nooit een koemarkt is gehou
den maar het is wel vreemd
dat er totaal niets over op pa
pier staat".
-i Rook is vanaf 1979 bezig met
zijn inventarisatie. In dat jaar
werd hij lid van de Historische
Vereniging. Tk wilde iets voor
mezelf hebben. Dat ia uiteinde
lijk het zoeken naar de straten
geworden", zegt hij. Het is de
bedoeling dal de toponiemen
worden opgenomen in de serie
straatnaamboeken van de
Haagse uitgever Kruseman. In
totaal heeft Rook zo'n 650 stra-
ten in het huidige Schiedam
geteld. Hij heeft bij elkaar 'n
dikke duizend namen opgete
kend. - A
"De mensen gaven vroeger
de naam aan een plaats. Dat is
tegenwoordig helemaal weg",
zegt ,de Schiedammer. "Nu heb
je nieuwe namen,, als Riet
kraag. Zo van, ik wopn in de
Rietkraag nummer/vijf. Per-
Böonlijk yjnd-ik dat er dan ook
straat -of pfein bij moet,. Niet
cj-" Zoiets als "Smaragd zeven". In
'j-r
het verleden gaven de mensen
- straten namen als Over de
,'Dam of op de-Groenelaan te-.
x genover de Ijskelder. Dat laat
ste beet tegenwoordig Som-
nv-A 4{ v r"'
melsdijksestraat. Het was
meer een plaatsaanduiding".
Rook ontdekte in zijn speur
tocht naar de straatnamen dat
de Schiedammers niet erg
standvastig waren. Straten
veranderden snel van naam.
Een treffend voorbeeld daar
van is de huidige Kethelstraat
die door de eeuwen heen bijna
tien keer van naam is veran
derd. Een kleine opsomming:
Beneden de heul van de dam,
Overdam, Beneden de heul
over 't zustershuis, Beneden de
dijkstraat, Beneden de heul en
bij de Kethelpoort, Aan de af
rol naar de kethelpoort en uit
eindelijk Kethelstraat. "Er
kleeft een heel verleden aan
zo'n straat", zegt Rook. "En zo
heb je er in Schiedam nog veel
meer. De Hoogstraat heette
vroeger hijvoorbeeld Gey-
straat. Ik weet niet waar dat
vandaan komt. Ook de Koe
markt heeft andere namen ge
had. Op 't eind en Rotterdam-
aeveer."
Evenals in de rest van ons
land, werden de straatnamen
in Schiedam vanaf 1851, het
jaar dat de gemeentewet van
kracht werd, officieel vastge--
legd door de gemeenteraad.
"Toch ontstonden er daarna
nog spontane namen", zegt
Rook. De steeg Achter de
Teerstoof is er bijvoorbeeld zo
eentje".
Veel discussies worden en
werden er in Schiedam over de
straatnaamgeving niet ge
voerd. In de gemeenteraads
vergaderingen wordt de naam
geving veelal als h?:aerstuk
afgedaan. Onlangs was er 'n
discussie over de naam Mlena
Drukker. Ze zou in Woudhoek
een straat krijgen, evenals en
kele andere feministen. De
naam werd uiteindelijk afge
keurd omdat Drukker volgens
de overleveringen liëringen
zou hebben gehad met fascisti
sche bewegingen.
De vrouwen zijn trouwens
onderbedeeld wat beteft het
aantal straatnamen. Rook:
"Behalve namen van het ko
ningshuis, kom je niet veel
vrouwennamen tegen. Het is
ook wel te verklaren. Als je
kijkt naar de schilders en
schrijvers, er waren nu een
maal niet veel bekende vrou
wen".
Een uitzondering vormt
Schiedam Zuid. Door toedoen
van aannemer Gabel, die een
belangrijk deel van de Gorzen
bouwde, kregen veel straten
een vrouwennaam. Hij ver
noemde de door hem aangeleg
de straten eenvoudigweg naar
zijn dochters. Op die memier
ontstonden ondermeer de Be-
rendinestraat en de Jacoba-
straat. Beide namen komen nu
niet meer voor, Schiedam
West dankt haar Mariastraat
aan de moeder van een aanne
mer die daar actief was.
"Een echt belang heeft de
naam van een straat volgens
mij niet voor de bewoners",.
denkt Rook. "De mensen zoe
ken het heus niet op. Ik heb
nog nooit gehoord van iemand
III M* I
-li i -
fy]
-ïfay,
■éP'
die persee in een bepaalde
straat wilde wonen vanwege
de naam".
Het is in het verleden van
Schiedam al diverse malen
voorgekomen dat bewoners
van straten tegen de namen in
het geweer kwamen. Een be
kend voorbeeld is de Konijnen-
buurt. Deze buurt had "slechte
naam" en bewoners vroegen
het gemeentebestuur om een
nieuwe. Dit bleek vatbaar voor
de argumenten en doopte de
Konijnenbuurt om in Noord-
vestsingel.
Bewoners van het Spinhuis
pad, vernoemd naar de vrou
wengevangenis die aan deze
weg heeft gestaan, waren tot
twee keer toe minder gelukkig
met hun verzoek tot naams
verandering. De bewoners von
den dat de naam een kwalijke
bijklank had. In 1866 en 1906
wérden verzoeken ingediend. -
In beide gevallen zag het ge
meentebestuur geen aanlei
ding voor de veranderingen.
"Bij het zoeken naar straten
en namen komt er een onge
looflijke hoeveelheid informa
tie op je af', weet Wim Rook
inmiddels. "Aan de hand van
de namen kun je de geschiede
nis van een stad uittekenen. De
naam Keetsteeg bijvoorbeeld
wijst op visserij of handel in
vlees. Keet komt van zoutkeet.
En in Schiedam heb je natuur
lijk de stegen vernoemd naar
molens. De Walvischsteeg, de
Westmolensteeg, de Branders-
steeg. In de buurt van 't Raam
moet ooit een Oostmolen heb
ben gestaan. Dat kun" je zien
aan dé naam Oostmolenstocg.
Maar ja, zoiets wordt pas vast
gelegd als er sprake is van
verkoop of iets dergelijks. Dat
vind je niet meer terug Dat is
een speld in een hooiberg".
SCHIEDAM De organisato
ren van het popfestival in de
Schiedamse Plantage Schelp
hebben de saxofonist Hans
Dulfer gestrikt. De 'meester
van de trashrock' komt met
zijn bajid Reflüd rond het mid
daguur spelen op het festival
dat op zaterdag 20 september
gaat plaatsvinden.
De Vlaardinger Arnold Wulster
en de Rotterdammer Frank in
't Veer namen in mei van dit
jaar het initiatief om een ver
waterde traditie nieuw leven in
te blazen. Het festival In de
Schelp was een jaariijkö terug
kerend feestje voor Schiedam
se jongeren met plaatselijke en
landelijk bekende groepen. Het
programma van het festival dat
een onderdeel is van de Schie
damse Brandersfeesten, die
van 20 tot en met 27 septem
ber worden gehouden, is nu
bekend.
Alle aantredende popgroepen
speien anderhalf uur. „Wij vin
den vaak dat een 'toffe' groep
te kort speelt tijdens festivals.
Wij willen de bands een com
pleet programma laten presen
teren"., aldus de organisatoren,
die de Vlaardinger Leo IJdo
gevraagd hebben de bands bij
het publiek te presenteren. Op
het terrein voor de Schelp ko
men kraampjes te staan. Er
wordt eten verkocht, drank en
grammofoonplaten.
Het festival begint om half
twaalf. De volgende groepen
treden aan: No Holding Back/
een soulband uit Amsterdam;
Hans Dulfer met Reflud, jazz/
trashrock; Jukebox Jive, één
rock and roll-groep met vijfti
ger en zestiger jaren muziek uit
Spijkenisse; Goats Palace,
bluesrock-formatie van de
Schiedamse zanger/gitarist
Rob Boer, eens leider en op
richter van de 'jongste bandl v
van Schiedam; Fun Depart- t
ment, een funkband uit Viaar-'
dingen; Blow Beat, fusion-
groep uit Nijmegen.
ROTTERDAM De Atletiek
vereniging Spark uit Spijkenis
se heeft zaterdag besiag ge
legd op de wisselbaker van de
Sportzeskamp Hoogvliet.
„Daarmee is de wisselbeker
voor het eerst buiten de deel
gemeente," iiet mede-organi
sator J. van der Hor zaterdag
avond tijdens het slotfeest we
ten.
Zaterdagmiddag, bij de laatste
van de acht etappedagen, was
het trouwens ook compleet
feest. In de Hoogvlietse sport
hal werd een pure "Zeskamp-
zonder-grenzen" strijd uiige;
vochten. Leuke decors, aankfe-
ding en doordachte spelletjes?
amuseerden de deelnemers-
van de tien ploegen én de hon
derden toeschouwers.
De laatste wedstrijd van de
vierde Sportzeskamp kwam op
naam van de Trlmvereniging
Poortugaaf. Van alle deelne
mers leverde René Bekker de
beste individuele prestatie: hij
kreeg de titel "Super-Zeskam
per" aangemeten. Zanger Mar
tin Eden zette tot slot de sport
hal muzikaal op zijn kop.
MAASSLUIS Een 18-jarige
jongen uit Maassluis is het af
gelopen weekeinde door twee
plaatsgenoten op straat in el
kaar geslagen. De twee vech
tersbazen, 21 en 22 jaar oud,
zijn door de politie aangehou
den. Volgens een politiewoord
voerder hadden de mannen al
ledrie de nodige alcoholhou-_
"dende dranken genuttigd.* Het
slachtoffer werd door de twee
belagers van z'n brommer ge
trokken toen hij hen passeer
de. Hij kreeg enkele rake klap
pen maar raakte niet ernstig
gewond. Hij hoefde niet te wor
den behandeld in het zieken
huis.
MAASSLUIS Een 30-jarige
inwoner van Maassluis, die na
cafébezoek met een 45-jarige
stadgenoot mee naar huis ging
voor een afzakkertje, kreeg za
terdagnacht opeens een dolk
mes op zich gericht. Onder be
dreiging van het mes gaf de
jonge man 150 gulden af aan
3e oudere cafémaat. De jonge
man ontkwam en deed aangif
te bij de politie van de diefstal
onder bedreiging. De bedrei
ger werd door de politie later
die nacht uit zijn bed gehaald.
De man kreeg een proces wei-
baaL-
Z -
BIOSCOPEN
ALHAMBRA 1, tel. 4330293: A
passage to India (a.l.), 2 en 8
uur
ALHAMBRA 2, tel. 4330293:
Op hoop van zegen (a.l.)l 2,
6.45,9.30 uur
CALYPSO 1, tel. 4131855: Po
lice Academy 3 (a.l.), 2, 7,9.30
uur
CALYPSO 2, tel. 4131855: Ka
rate Kid 2 (a.l.), 1.45, 6.45, 9.15
uur
CALYPSO 3, tel. 4131855: The
jewel of the nile (a.1.), 2,7, 9.30
uur
CENTRAAL, tel. 4138210:
Meisjes die op de baas vallen
(18), t/m doorl. van 12.15 tot
ca. 21.30 uur; Passions (18), di.
doorl. van 12.15 tot ca. 21.30
uur
CINEMA NRC, tel. 4330293:
The hitcher (16), 2, 6.45,9.30
uur
CINEMA OSCAR, tel. 4330293:
Highlander (16), 2, 7,9.30 uur
CINERAMA 1, tel. 4115300:
Top gun (a.l.)t 2, 7, 9.30 uur
CINERAMA 2, tel. 4115300:
Karate kid 2 (a.L), 2, 7, 9.30
uur
CINERAMA 3, tel. 4115300:
Out of Africa (ai.), 2 en 8 uur
CINERAMA 4, tel. 4115300: De
nacht draagt jarretelles (16), 2,
7,9.30 uur
CINERAMA 5, tel. 4115300:
Pretty in pink (al.), 2, 7,9.30
uur
CORSO, tel. 4121110: Cobra
(16), 2, 7, 9.30 uur
LUMIERE 1, tel. 411755: Op
hoop van zegen (al.), 2,7,9.30
uur
LUMIERE 2, tel. 4117755:
Short circuit (al.), 2, 7, 9.30
uur
LUMIERE 3, tel. 4117755: Heil
camp (16), 1.45, 6.45, 9.15 uur
LUMIERE 4, tel. 4332013: Tha
Corsican brothers (16) 1.45«s
6.45, 9.15 uur -:*<
REX, tel. 4772793: Vrolijk sex:
pension (18), doorl. van 10.00,
tot 24.00 uur
THALIA, tel. 4111555: Ttje mo
ney pit (al.), 2, 7, 9.30 uur
't VENSTER 1, tei. 4364998: -
Filmzomer '86, diverse fllms^
(16), 9.30 uur, beh. ma.
't VENSTER 2, tel. 4364998:
Dance with a stranger (16), 10
uur, beh. ma.
't VENSTER 3, tel. 4364998:
Padre nuestro (16), 9.30 uur,
beh. ma."
LANTAREN, tel. 4364998:
Sans toit ni loi (16), 10 uur,
beh. ma.
EURO (Spijkenisse), tel.
01880-24144: Op hoop van ze
gen (a.l.), 6.45, 9.15 uur; Police,
academy 3 (a.!.), 6.45,9.15 uur;
American Ninja (16), 6.45,9.15
uur; Cobra (16), 6.45,9.15 uur
TiVOL! (Hellevoetsiuis), tel.
01883-12608: Op hoop van ze
gen (al.) ma 7.30,10 uur, di.
7.30 uur; Out of Africa (al.), 8
uur; Cobra (16), dl. 10 uur
LAURENSKERK: orgelconcert
door Gijsbert Lekkerkerk, ma
20.15 uur
BAS GROENOORD, Schiedam:
avondzwemvlerdaagse, ma.
18.00 uur
LUSTHOFSTRAAT: wielerron
de Kralingen, dl. 17.30 uur
