rre
'In collectie Coöpmuseum zitten slechts pronkstukken'
Waar rook Is,
iegezeur
Misverstand' bij GEB,
rouw in problemen
'Rotterdam 1990'
WK>r> %a x"~ tf .w*
$H2?'> k^¥<i i >„:•- l
wv ws
JScJione asbakken en nooit meer zeuren over het
^éntxlatiesysteem? (Foto Arie Wapenaar)
3
^Excuses
r r iT - v - - - - «-yr
Door HAN VAN DER HORST i
VLAARDINGEN Maarten Jan Leppink is in
het dagelijks leven voorlichter bij een Delfts high
tech-bedrijf. In de avonduren houdt hij zich ech
ter bezig met een heel ander soort technische
vooruitgang. In Iran gebruiken ze tegenwoordig
electrisch aangedreven mini-guillotines om han
den en vingers af te hakken. Het eerste exem
plaar is alweer een jaar geleden in aanwezigheid
van de media met succes beproefd.
Processen
Verzamelingen
in Crimpenerhof
Wraak
Maarten Jan Lepping:
„We willen aan de lande
lijke actie wat uitbreiding
geven in Vlaardingen."
(Foto John de Pater)
Een lesje voor de passan
ten: opgehangen tegen
standers van het regime
aan de openbare weg
Sjariah
n
Terughoudend
Nadeel
Presentatie
Documentatie
XXT>9 >H
X1
X,
HET VR!JE VÖLK
vlaardingen. schiedam
ZATERDAG 4 JULI 1987
sluü
.vX schrijven naar
Stukgoed
Het Vrije Vofc
Witte de Wlthstraat 25
v!y 3012 BL Rotterdam
i*»*»*»****!
Pe toon van de eerste zinnen
öfem het artikel over roken in
het maandblad Monitor van
het Academisch Ziekenhuis
Rotterdam is serieus: „Het
staat een beetje gek als je in
een .ziekenhuis een aanslag
doet op de eigen en ander
mans gezondheid."
Weer ernstig gezeur over een
verslaving? Homurioos en het
doei voorbij razende gepreek
over hoe siecht het voor be
trokkene en dus voora) voor
omwonenden is? Nee, het
verhaat gaat over epn be
spreking in de vergadering
van de staf van een voorstel
van de directie voor een
rook-ontmoedingsbeieid.
Klinkt dat laatste woord niet
vriendelijk?
Er is natuurlijk een „breed
draagvlak" in het Dijkzigt
Ziekenhuis en in het Sophia
Kinderziekenhuis voor het
'nieuwe beleid, meldt Monitor.
^Patiënten mochten ai niet
op bed roken, maar nu wordt
het ook niet meer oogluikend
op bed toegestaan. Men mag
wel in bepaaide ruimten en in
de centrale hal een paffertje
maken."
En het personeel? Tja, uit de
berichtgeving blijkt dat er in
het Academisch Ziekenhuis
Rotterdam ook maar gewoon
mensen werken. Ze hebben
afgesproken dat ze in hun ei
gen kantoor mogen roken,
maar dat mocht natuurlijk al
tijd al. Het heikele punt vorm
de natuurlijk hoe te handelen
tijdens vergadering. Net
mensen dus, ze zijn er niet
echt uitgekomen. In principe
wordt er niet gerookt, tenzij
een deel,van de praters om
een uitzondering vraagt én
de vergadering hiermee ak
koord gaat.
De schrijver in Monitor con
cludeert vervolgens dat het
tijdperk dat je blauwgerookt
uit vergadering kwam defini
tief voorbij is. Een dromerige
opmerking over schone as
bakken en nooit meer zeuren
over het ventalitatiesysteem
volgt. De optimist. Stukgoed
weet het dit keer echt beter.
Heus, het kloeke besluit van
de staf deugt van geen kan
ten. Stom, stom. Dit soort
halfzachte maatregelen rek
ken slechts de vergadering
en wel vóór het eerste agen
dapunt. „Voorzitter, mag ik
eerst even een punt van or
de...", hoor zo'n gezondo al
beginnen.
n
.OTTERDAM Een 'misver
stand' bij het Gemeentelijk
•Energiebedrijf (GEB) heeft me
vrouw W.T.H. van Wijngaar-
jden-Van den Berg behoorlijk in
|de problemen gebracht. Door
dat ze ieder moment van
jstroom kon worden afgesloten
'durfde ze haar huis niet meer
'uit en zou een vakantie er bij
inschieten. Ten einde raad hing
"ze de betalingsbewijzen en
.briefwisseling met het GEB
oor het raam om aan de to-
ien dat ze haar energie-reke-
'rsing netjes betaalde.
Lik ben dit gedoe zat," zegt ze.
LDoordat er continu de drei- 1
ging Is dat ze van het GEB
langskomen durf ik m'n huis
bijna'"iet meer uit. Zelfs als ik
boodschappen wil doen ben ik
Verplicht die recutjes en brie
fen voor het raam te hangen
zodat men kan zien dat ik wer
kelijk heb betaald, ik word ge
woon van m'n vrijheid be
roofd."
Vanaf februari bestookt het
^Gemeentelijk Energiebedrijf
(GEB) haar met 'dreigbrieven'
waarin wordt aangedrongen op
.betaling van haar energiereke
ning. En dat terwijl er volgens
baar nooit sprake kan zijn van
een achterstand aangezien zij
de maandelijkse bijdrage plus
honderd gulden vla een beta
lingsregeling netjes heeft be
taald. Diverse malen heeft me-
vrouw Van Wijngaarden een
bezoekje gebracht aan het
GEB-kantoor om met behulp
van betalingsbewijzen het een
en ander duidelijk te maken.
;„ln'apr!l kwamen ze voor de
heerste keer afsluiten," vertelt
ie.XJk kon dat toen ternauwer
nood voorkomen. Die mensen
Rebben bij mij thufs het GEB-
'kantoor opgebeld en kregen te
vd
"horen dat er sprake was van
een computer-fout. Het GEB
heeft toen zijn excuses aange
boden. Vandaag kreeg Ik ech
ter een telefoontje dat ze we
derom onderweg zijn om de
boel af te sluiten. De copieën
van de betalingsbewijzen en
alle andere bewijzen zijn ken
nelijk zoek geraakt."
De achterstand zou volgens
het GEB inmiddels zijn opgelo
pen tot meer dan 2700 gulden.
Mevrouw Wijngaarden heeft In
middels te kennen gegeven in
noodgevallen over te zullen
schakelen op een aggregaat in
de tuin.
„De buren zullen dan ongetwij
feld gaan klagen over de her
rie. Vervolgens komt dan de
politie aan de deur en kan Ik
nogmaals duidelijk laten zien
dat het GEB In dit geval de
fout heeft gemaakt. Dan wordt
het alsnog uitgezocht."
Voorlichter Sander Beringer
van het GEB wist in eerste In
stantie te melden dat mevrouw
Van Wijngaarden inderdaad op
de nominatie staat op zeer kor
te termijn te worden afgeslo
ten. Nadat hij echter navraag
had gedaan bij de betrokken
afdeling bleek dat er sprake
was van een misverstand.
„Die mevrouw heeft gelijk," er
kent Beringer. „Ais zij tenmin
ste inderdaad alles aan de kas
van het GEB heeft geregeld. Er
is dan kennelijk binnen het
GEB het een en ander misge
gaan. We zullen dit hele geval
tot op de bodem uitzoeken en
die mevrouw precies uitleggen
waar het is misgelopen. Zij
krijgt sowieso een brief waarin
wij onze excuses aanbieden en
een bezoekje van een GEB-
medewerker die alles nog eens
netjes uit de doeken doet."
ROTTERDAM Een nieuwe
stichting, Rotterdam 1990,
gaat de viering van het 650-ja-
rig bestaan van de stad voor
bereiden. De stichting heeft tot
•taak de organisatie van evene
menten,de programmering, de
coördinatie en subsidiever
strekking van het particulier
initiatief en gemeentelijke in
stellingen in goede banen te
ieiden.Het stichtingsbestuur
Haat onder voorzitterschap
'antburgeme^terReper.:
"'staat*
v.
Tegelijk met de viering van het
650-jarig bestaan wordt tevens
herdacht dat Rotterdam vijftig
jaar geleden werd gebombar
deerd. De activiteiten zullen
het hele Jaar in beslag nemen
en gelijkmatig worden ver
spreid over heel Rotterdam.
Behalve op het organiseren
van herdenkingen wil Rotter
dam 1990 zich ook richten op
de toekomst van de stad.
W "4
enorme
voor de politieke gevangenen'
Vanwaar Lepplnk's belang
stelling? Leppink is actief in
de afdeling Vlaardingen van
Amnesty International, de in
ternationale organisatie die
overal ter wereld de mishan
deling van gevangenen en het
vervolgen van mensen om po
litieke redenen bestrijdt En
deze maanden besteedt zijn
club speciale aandacht aan de
situatie in Iran.
Ook de Vlaardingse afdeling
onderneemt speciale activitei
ten. Afgelopen zaterdag werd
vanuit een kraam in het cen
trum Informatie verspreid
over de schendingen van de
mensenrechten in Iran. Ko
mende maandag vinden alle
"Vlaardingse juristen op hun
deurmat een keurige model
brief aan de minister van justi
tie in Teheran. Wie die brief
ondertekent, protesteert daar
mee tegen de oneerlijke pro
cesvoering in Iran.
„Meteen wegsturen," ver
zoekt AI met klem. „En liefst
op briefpapier van de eigen fir
ma." Maarten Jan Leppink:
„Dit is een landelijke actie,
waar we in Vlaardingen wat
uitbreiding aan geven. Daarbij
richten we ons nu op de doel
groep der juristen. Die voor
beeldbrief hebben we met zijn
drieen opgesteld en als aan
knopingspunt gebruiken wij
KRIMPEN AAN DEN
IJSSEL Verzamelingen
van bewoners „van de
Krimpenerwaard zijn het
onderwerp van een ten
toonstelling in het streek
museum Crimpenerhof
(ÏJsseldijk 3X2) in Krimpen
aan den IJssel. De exposi
tie die tot en met zaterdag
22 augustus duimt, is inge
richt rond een selectie uit
de verzameling poppen in
orginele klederdracht van
de heer J.B. Jager uit Lek-
kerkerk. Andere objecten
zijn ondermeer spaarvar
kens, vingerhoeden, melk
kannetjes, eierdoppen, lim
onadeblikjes en dierenfigu-
ren. Het museum is van
dinsdag tot en met zater
dag open van 14 tot 17 uur.
het thema 'oneerlijke proces
sen*. Daar hebben juristen na
tuurlijk een speciale belang
stelling voor." j
Meestal zet'Amnesty Inter
national zich in voor afzonder
lijke personen die de toorn van
de dictator in hun eigen land
over zich hebben afgeroepen.
Nu is dat niet het gevaL In de
modelbrief aan de minister
van justitie wordt geen enkele
naam genoemd. Leppink legt
uit waarom: „In onze> vorige
actie - daarin ging het om Chi
li - konden we dat heel anders
doen. Chili is toch wat opener
dan Iran, ondanks Pinochet.
Ondanks alle onderdrukking
zijn er in dat land tóch men
senrechten actief. Op een .be
paalde manier maken acties
voor personen daar indruk op
de machthebbers. In Iran moet
je heel erg op je tellen passen.
Dat land zit sinds 1979 pot
dicht. We kunnen op geen en
kele wijze gebruik maken" van
waarnemers ter plaatse."
„We hebben reden om te vre
zen, dat gevangenen extra
worden aangepakt, als Amnes
ty voor hen persoonlijk actie
voert en dat er ook nog wraak
genomen wordt op hun familie.
Vandaar dat we de Vlaar
dingse juristen vragen niet het
lot van afzonderlijke mensen
aan de orde te stellen, maar
een thema. Iran heeft ooit het
Internationaal Verdrag inzake
Burgerlijke en Politieke Rech
ten ondertekend. Daarin staat
bijvoorbeeld, dat verdachten
het recht hebben op juridische
bijstand. Je kunt de Iraanse
overheid dan vragen dit ver
drag ook te respecteren, want
ze heeft dat nooit opgezegd,"
aldus de Vlaardingse ,Amnes-
ty-man, die hoopt dat deze ar
gumentatie de Iraanse macht
hebbers op zijn minst een on
gemakkelijk gevoel zal bezor
gen.
Dat lijkt op het eerste ge
zicht ijdele hoop. Tenslotte
hebben de meeste mensen in
het westen de indruk, dat Iran
sinds de revolutie van Ayatol
lah Komeiny zo ongeveer alle
internationale normen en
waarden aan zijn laars lapt
En dat zoiets nu eenmaal on
verbrekelijk behoort bij wat
dan heet Tslamfundamentalis-
ten'.
Dat is op zijn minst een kari
katuur van de werkelijke si
tuatie. Komeiny stelde zich
aan het hoofd van een revolu
tie tegen de toenmalige sjah,
Reza Palevi, die zijn land wil-
de dwingen de westerse cul
tuur over te nemen. Belangrij
ke middelen bij de uitvoering
van dat beleid: vervolging,
marteling, moord.
Het getergde volk zag in de
Islam en de oude wetten van
de profeet Mohammed hét ant
woord op deze terreur. Komei
ny. zegde na zijn triomfantelij
ke machtsovername toe, dat
hij die in ere zou herstellen.
Dat blijkt in de, praktijk .neer
te komen op terreur door fana
tieke knokploegen,! 1 de pasda-
rans, dezelfde marteling en
moord, zoals die door de aan
hangers van de Sjah werden
gepraktiseerd en één speciale
toevoeging: dit alles heet geba
seerd te zijn op de Sjariah, de
traditionele Islamitische wet.
Die wet kent barbaarse
straffen: hand afhakken bij
diefstal, geseling, steniging
voor overspelige vrouwen, en
zovoorts. Maar ze eist ook een
buitengewoon overtuigende be
wijsvoering. Zo'n overspelige
vrouw, bijvoorbeeld, mag al
leen maar gestenigd worden,
als ze op heterdaad betrapt is
door twee te goeder naam en
faam bekend staande Islamiti-,
sche mannen. De straffen in de
Shariah zijn zeer streng, maar
At AVTW
<v-?>
VïV g
SA X
-Jt
v}"(»
,1
er moet ook absolute zekerheid"
bestaan over de schuld. In het
algemeen neemt een Neder
landse rechter met veel min
der bewijs genoegen dan een
Islamitische collega die de
Sjariah naar de letter toepast
„Met die bewijsvoering ne
men Komeiny en zijn scherp
rechters het niet zo nauw. Am
nesty bezit een dik dossier met
gegevens over sadistische
martelingen. Waarbij zelfs kin
deren niet ontzien worden. DJ#
krijgen trouwens regelmatig,
de doodstraf. Wel heel aparte
wreedheid: ter dood veroor
deelde vrouwen worden eerst
nog even gedwongen tot een,
schijnhuwelijk met een Pasda-f
ran. Dan heeft hij het recht
haar in de nacht vóór de exe-"
cutle nog even te verkrachten.v
Het is duidelijk, dat in Sjari
ah noch Koran voor dit gedrag
één enkele rechtvaardiging te
vinden is. Er gaapt een diepe
kloof tussen de Islam, ook de
Staphorstversie daarvan, en de
praktijk van de Iranese macht
hebbers. De ervaring leert Am
nesty, dat dictatoriale macht
hebbers op een bepaalde ma
nier toch onder de indruk ra
ken, als je ze wijst op het feit,
dat ze zélf regels schenden die
ze beweren te onderschrijven.
Vandaar dat de brievenactiè
tóch niet zinloos is.
A
In de door Amnesty gesugge
reerde tekst komt echter geen
enkele verwijzing naar de Isla
mitische wet voor. Vanwaar
die terughoudendheid? Maar
ten Jan Leppink: „We hebben
van ons hoofdkantoor in Am
sterdam de opdracht gekregen
daar absoluut niet over te be
ginnen. Wemogen'op'geen en
kele manier, schermen .met 'de
Islam"en de Islamitische'wet
geving. Dat is heel erg voor
stelbaar. Stel je voor, dat Itali
aanse juristen toestanden hier
in Nederland gingen' aankla
gen met Nederlandse wetten in
de hand. Dan staan hier gega
randeerd Nederlandse juristen
op die heweren.de wet beter te
kennen en beter uit te leggen.
Zoiets zou in Iran natuurlijk
ook gebeuren. Vandaar dat we
ons liever .beroepen op een in
ternationaal .verdrag, dat een
groot aantal landen heeft on
dertekend. Dat maakt het een
stuk moeilijker om ons aan te
vallen."
De Iran-actie gaat voorlopig
nog door. En je hoeft geen ju
rist te zijn om mee te doen.
Naast de speciale brief van de
ene jurist aan de ander heeft
Amnesty ook nog modeltek
sten voor andere Vlaardin-
gers. Aanvragen via telefoon
nummer 475]209. Maarten Jan
Leppink: „Het is hoe dan ook
een enorme steun voor politie
ke gevangenen, als ze merken
dat mensen in andere landen
zich voor hen inspannen, dat
ze buiten hun gevangenis niet
vergeten zijn." -
SCHIEDAM Jongeren
kunnen er kennismaken met
het fenomeen coöperatie, oude
ren vinden er een stukje van
hun eigen geschiedenis terug.
Zij kunnen de potjes en blikjes,
de trommeltjes en doosjes be
kijken die ze zelf vroeger op
tafel hadden staan. Maar na
tuurlijk is er nog veel meer ge
weest in de rijke geschiedenis
van de coöperatieve beweging.
Vandaag om 15.00 uur opent
burgemeester drs R. Scheeres
van Schiedam het vernieuwde
en uitgebreide Nationaal Coöp
eratie Museum. Het museum
is gehuisvest in het fraai gere
noveerde pand Lange Haven
84, hoek Appelmarkt.
Bestuurslid H. van der Lee
van de Stichting Nationaal
Coöperatie Museum is in vrij
wel alle-opzichten zeer tevre
den over de nieuwe behuizing.
,Jn ons oude pand in de Ke-
thelstraat zaten we natuurlijk
op historische grond. Daar
werd In 1902 de eerste bakkerij
van de Schiedamse coöperatie
Door Eendracht Sterker geves
tigd, in 1907 gevolgd door een
kruidenierswinkeltje. Maar ge
zien het feit dat we daar sowie
so weg moesten ben ik zeer
verheugd dat we, in het tiende
jaar van ons bestaan, nu op de
ze unieke plaats terecht zijn
gekomen. Het is een van de
mooiste gedeelten van Schie
dam, in het hart van de stad.
We zitten schuin tegenover een
antieke brug, dat sluit prachtig
aan bij de nostalgie die wij be
drijven," zegt hij.
Het enige nadeel dat Van der
Lee kan verzinnen is gebrek
aan opslagruimte. „We kunnen
daar lang niet al onze spullen
kwijt We hebben zo veel, en
we krijgen er ook nog steeds
In het kruidenierswinkeltje anno 1920 zijn weer alle waren uit grootmoeders tijd
te koop. (Foto Ruud Prins)
meer bij. Uit het hele land krij
gen we dingen toegestuurd, uit
het buitenland zelfs. Daar zijn
we uiteraard alleen maar blij
mee, want we willen echt alles
hebben wat er maar is over de
Coöperatie. Alleen hebben we
onderhand een extra pakhuis
nodig," aldus de Vlaardingse
Coopman.
Een kruidenierswinkeltje an
no 1920 vormt net ais vroeger,
de entree van het museum. Al
lerlei kruidenierswaren uit
grootmoeders tijd zijn er nog
te koop: snoepjes, gedroogde
appeltjes, groene erwten, gru
tjes, tutti-frutti, pruimedanten,
zoethout, stroop uit het vat.
Net als vroeger worden deze
waren afgewogen waar de
klant bijstaat. Klompen in alle
maten worden er ook verkocht,
en op veler verzoek zijn ook de
'moderne' coöp-producten weer
in het assortiment opgenomen.
De bezoeker blijft nog even
in nostalgische sferen, want na
het winkeltje betreedt men een
woonkamer die eveneens ge
heel in de stijl van de jaren
twintig is ingericht, met bed
stee en 'stilletje' (handig weg
gewerkt, ouderwets toilet). Het
interieur wordt gecompleteerd
door een trapnaaimachine, een
potkacheltje, een linnenkast,
een buffet en een distributiera
dio.
Verder Is er op de begane
grond nog een algemene, pre
sentatie van wat een coöpera
tie eigenlijk is: een vereniging
van consumenten, die door ge
zamenlijke inkoop en eigen
produktie, vooral van levens
middelen, hun belangen behar
tigen. Op de eerste verdieping
wordt in een tiental panelen de
geschiedenis van de coöpera
tieve beweging in Nederland
van 1860 tot heden beschreven,
verlucht met vele foto's, schil
derijen, vaandels en voorwer
pen.
„Wat het pronkstuk is van
onze collectie? Voor mij zijn
het ailemaal pronkstukken,"
zegt Van der Lee en wijst bij
voorbeeld op het in grauw
bruin karton uitgevoerde 'Cri
sispakket "'voor werklooze
Cooperatoren*. Dat pakket le
vensmiddelen met een waarde
van 207,5 cents kregen coop-
eratieleden die zonder emplooi
waren in de jaren dertig ultge-f
reikt.
Reclame- en propagandama
teriaal is er ook volop. Asbak
ken, kwartetspelletjes, lepel
tjes, legpuzzels, speldjes, affi
ches enzovoort. „Huisvrouwen
denkt na! Co-op is ook uw
zaak", roept een huisvrouw uit
de jaren vijftig de bezoekers
vanaf een grote reclameposter
,toe. En in een brochure uit de
jaren dertig lezen we: ,£)e ver
bruikscoöperatie beteugelt met
sterke hand de ongebreidelde
maatschappelijke krachten en
stelt ze in dienst van het gan-
sche volk".
Op de zolderverdieping be
vindt zich een multifunctioneel
documentatiecentrum, waar
films, dia's en video's vertoond
kunnen worden. Van der Lee:
„Nu staat hier alleen nog maar
een enorme partij boeken en
geschriften die het publiek kan
inkijken, maar in de toekomst
hopen we hier ook de vele oude
films die we nog hebben te ver
tonen. Prachtig oud spul uit de
jaren dertig, heel kwetsbaar,
daar moeten we- eerst nog
nieuwe kopieën van laten ma
ken. Oude ster-spotjes, films
over de produktiebedrijven7
over de bleekneusjea-uitzendig,
alles is er."
De afgelopen drie weken ist
er door zo'n tien vrijwilligerss
met man en macht gewerkt,
om het museum op tijd open te*
krijgen. De verhuizing en uit
breiding van het museum zijn
voor een belangrijk deel moge
lijk gemaakt door de Junior
Kamer Rotterdam, een club
van jonge managers die met
him kennis en ervaring maat
schappelijk waardevolle pro
jecten begeleiden.
De gemeente Schiedam ver
leende financiële steun. De:
professionele inrichting van
het museum komt voor reke
ning van een viertal studenten,
van de Leidse Reinwardt Aca
demie voor Museologie. Via
hen raakten ook twee Leidse
geschiedenisstudenten bij het
project betrokken. Van der
Lee: „Die twee hebben hier,
maandenlang in allerlei oude
stukken zitten vlooien. Zie zijn
zo gegrepen door het onder
werp dat ze hun doctoraal
scriptie erover gaan schrijven.
Fantastisch toch dat jongen
mensen nog op deze manier
met de coöperatie bezig willen
zijn?"
Het museum is op donder
dagmiddagen geopend van
13AO tot 17.00 uur, plus elke
eerste zaterdag van de maand
van 10.00 tot 16.00 uur. De toe
gang is gratis. Op afspraak
kunnen groepen ook op andere
tijden terecht. Belangstellen
den kunnen contact opnemen
met H. van der Lee, telefoon
010 - 4747450. Het winkeltje is
op donderdag en vrijdag van
13.30 tot 17.00 uur geopend, op
koopavond van 19.00 tot 21.00
uur en zaterdags van 10.00 tot
16.00 uur.
J '«Sit a
14"^-
5*~