met Rotterdam
'Wilton- formule
moet deel van
Verolme redden
VW WIL VAN BINNENSTAD
BRUISENDE CITY MAKEN
moest naar sc
U wilt meer profijt
Van uw spaargeld.
Wij geven u 6 jaar lang
een hogere rente.
Steendijkpoïder: Gedeputeerde
v. d. Vlist is geen ja-knikker
Flitstreinbaan maar
tot aan Rotterdam?
fL
Kans op
staking
-ambtenaren
Ontslagen
Holec Tan
de baan
m
DeVerenigde Spaarbank doet meer.
HOGE BELONING VOOR EEN
GOEDE TIP
w
fl
I
11
,1
h
V
tudbuS
WOENSDAG 2 SEPTEMBER 1987,
PAGINA 11
f
2
f
ROTTERDAM Om nog een deel van de repa-
ratiewerf Verolme Bptlek, waar 330 van de bijna
700 werknemers moeten verdwijnen, overeind te
houden moet de gemeente Rotterdam te hulp ko
men. De werf moet op ongeveer dezelfde manier
uit de financiële moeilijkheden worden gehaald
als indertijd Wilton-Fijenoord in Schiedam.
Kredietkraan
James Walt
Succes
Bij een VasteTeimijn-rekemngmet eenlooptijd van 6jaar,kxijgtutijdelijkmaar liefst
6'/:% rente, dit is een meer dan normaal.
Overigens staat bij de Vaste Termijn-rekening uw geld met helemaal vast: bij
overlijden en bij aankoop van een huis voor eigen bewoning kan
over het tegoed zonder opnamekosten worden beschikt De mini-
muminleg voor de Vaste Termijn-rekening bedraagt f. 100,-.
Mocht u in dit zeer aantrekkelijke aanbod geïnteresseerd
zijn, komt u dan snel even langs bij een van onze kantoren, want
deze rente is tijdelijk. Hoe eerder u actie neemt, des te beter.
verenigde
spaarbank
c 1 DE NIEUWE ABONNEE IS:
Als u ons een nieuwe abonnee opgeeft,5 naam
krijgt u - zonder bijbetaling - dit stijlvolle ADRES
buroklokje; een reuze-handig ding, dat POSTCODE*
zowel tijd als datum aangeeft. pj_AATS
De nieuwe abonnee krijgt Het Vrije VolkJEL.NR
emsd'ifsvoortaanSTUUFi HET KL0KJE NAAR:
op de hoogte van i NAAM
fiet (internationale® ADRES
en vooral het
regionale nieuws.
Na de twee gratis
weken betaalt de
nieuwe abonnee
slechts F 22,65
per maand.
POSTCODE:
PLAATS
TEL.NR.
wil
Pst
?l
l
I
Y
t/
h
i f
X
h ROTTERDAM De
ambtenarenbond AbvaKabo
-■dreigt in Rotterdam op-
>nieuw met acties als het
•overleg met de gemeente
„Rotterdam over gelijkscha-
'(keling van gemeente-amb-
tenaren met rijksambtena-
-ren niet bevredigend ver
loopt. Een groot deel van de
ambtenaren kan daardoor
10 tot 20 percent in loon
achteruit gaan.
De Rotterdamse ambte
naren verdienen beter dan
idle in dienst van het rijk.
Rotterdam probeerde begin
dit jaar ook al onder de ai-
spraken uit te komen, maar
vanwege dreigende acties
rolde er een voorlopig ak
koord uit de bus. Volgens
AbvaKabo-bestuurder N.
van Haastert in Rotterdam
leek het naar buiten alsof
,de storm geluwd was.
„Maar binnenskamers gin
gen de gesprekken door,"
•zegt hij.
S, De huidige voorstellen
•van Rotterdam noemt hij
«'onaanvaardbaar' en hij
-zegt niet gerust te zijn op
'een redelijke uitkomst van
het overleg. „We sluiten
daarom niet uit dat er op
een breed terrein acties zul
len volgen," zegt Van Haas
tert.
UTRECHT Onder druk
van de vakbonden heeft de
directie van Holec in Slik
kerveer het ontslag van 168
werknemers ingetrokken.
De directie van de machi
nefabriek Holec in Slikker
veer komt nog deze maand
met een nieuw reorganisa
tieplan. Volgens Holec is
het voornemen tot het ont
slag voorlopig van de baan,
„maar het is nog onduidelijk
of de-nieuwe "plannen- tot'
meer of minder velies van
arbeidsplaatsen zullen lel
den.
De situatie van Holec
Slikkerveer is volgens een
woordvoerder van het be
drijf In de afgelopen maan
den gewijzigd. De directie
ziet er daarom geen brood
in haar oude inkrimpings
plannen, die ze In juni had
gepresenteerd, door te zet
ten.
Volgens de Industrie- en
vc-edlngsbond CNV heeft de
ondernemingsraad van Ho
lec aangetoond dat in het
oude reorganisatieplan ver
keerde,, berekeningen ston
den. Zo zou de directie zijn
uitgegaan van een veel te
lage prijs voor het uitbeste
den van werk.
Een dergelijke formule
houdt in dat de gemeente Rot
terdam de kades en de havens
van Verolme Botlek koopt,
waarna dit alles weer aan de
werf wordt terugverhuurd. Op
deze wijze komt Verolme Bot
lek weer aan een nog onbekend
aantal miljoenen guldens,
waarmee de schulden aan de
banken kunnen worden afge
lost Verolme heeft geen eigen
grond'(zoals destijds wel WF);
de werf is, net als alle bedrij
ven in Botlek en Europoort,
huurder bij het Gemeentelijk
Havenbedrijf.
De bankiers van Verolme
Botlek, ABN en Amro Bank,
geloven niet in het door de di
rectie van Verolme Botlek op
gestelde saneringsplan, zegt
districtsbestuurder Theo Ber
ger van de Industriebond FNV.
Het krediet is twee weken gele
den opgezegd en het bedrijf
heeft een maand de tijd gekre
gen om een andere financier te
vinden. Lukt dat niet, dan
dreigt een faillissement.
Vooral ABN-topbestuurder
Langman, die enkele jaren ge
leden voor minister Van Aar-
denne (Economische Zaken)
nog een rapport over de repa-
ratlewerven in de Rijnmond
heeft gemaakt, zou aan de
wieg hebben gestaan van de
beslissing om de kredietkraan
dicht te draaien.
De gemeente Rotterdam on
derzoekt nu in hoeverre zij aan
de voorgestelde "Wilton-con
structie' kan meewerken. Mor
genavond hebben directie, ge
meente en vakbonden hierover
weer een gesprek. Wethouder
dra. R. den Dunnen (Haven en
Economische Ontwikkeling)
zou wel wat voor deze red
dingsvariant voelen.
Zie verder pagina 13
ROTTERDAM Het Rot
terdamse stadscentrum moet
een bruisende city i*»
een voor dagjesmensen aan
trekkelijk te maken Rijmond-
gebied. Toeristisch stelt de
stad nu nauwelijks iets voor,-
maar door samenwerking tus
sen VWs en bedrijven in om;;
liggende plaatsen én>» maatre
gelen van de overheid kan er
wel wat van worden gemaakt.
Dat is een economische
noodzaak, want op dit moment
kampt het Rotterdamse win
kelapparaat met een onderbe
steding van één miljard gul
den per jaar, berekend naar
het vloeroppervlak. Een en an-
ihr staat in een nota over toe
ristisch beleid van de Rotter
damse VW, die binnenkort zal
verschijnen.
„Rotterdam mist nu een toe
ristisch produkt en een be
schermend stratenpatroon zo
als veel oude Hollandse steden
wel hebben," stelde de Rotter
damse WV-voorziter A. Ze
venbergen gisteren tijdens de
ledenvergadering van de Ka
mer van Koophandel. „Hier is
de city onherbergzaam en
zelfs onvriendelijk, zeker na
sluitingstijd van kantoren en
•winkels. De oude trekpleisteis
•»Hn niet ver"nr.6en eu uit de
tijd. De Lijnbaan is verloederd,
de Spido vaart met oude sche
pen door in onbruik geraakte
havens, de Euromast is niet
ririeer^unïek in Europa en Blij-
cdoriTis de (.vooraanstaande po
sitie ai lang kwijt."
Er zijn echter volgens Ze
venbergen goede mogelijkhe
den^ om werkgelegenheid ,en,,
leefbaarheid van, de stad op te>
peppen door de toch al in de
jaren negentig te verwachten
groei in de commerciële
dienstverlening te stimuleren.
Overheid en bedrijfsleven
moeten dan gezamenlijk de
sterke punten van Rotterdam
aanscherpen.
Zevenbergen: „De stad pour-
seren als centrum van moder
ne technologie, van vernieu
wing en dynamiek. Daarin
paste Fenomena en zijn een
Sciencecentre, Ecoaocentrum,
Imaxtheater en bij meer sa
menhang Waterstad op hun
plaats." Ook noemde hij een
draagvleugelboot, die vanuit
het centrum naar de westelijke
Rotterdamse havens moet
gaan varen.
Verder is een serie maatre
gelen r.odig om de city aan
trekkelijker te maken. Het
winkelapparaat heeft een face
lift nodigt (parkeermogelijkhe-
den in'de nacht zijn gewenst,
evenals uitgaaasmogelijkhe-
jden met internationale attrac
ties binnets het gebied Weena,
Coolsingel, Witte de
Withstraai etrKarel Doorman-
straat.
De onherbergzaamheid van
Rotterdams centrum dient te
verdwijnen. Daarvoor zullen
de ruimten op de begane grond
van grote gebouwen een pu
blieksfunctie moeten krijgen
en moeten pleinen en boule
vards in ieder geval visueel
worden verkleind door ver
smallingen en groenvoorzie
ningen.
De Rotterdamse VW, die de
gemeente wil bewegen om toch
een volwaardig congrescen
trum in de binnenstad neer te
zetten, wil toeristisch aantrek
kelijke elementen in omliggen
de gemeenten ook bekender
maken.
m si-gv.
ROTTERDAM In De Dub
belde Palmboom werken op dit
moment enkele bouwers onder
hoogspanning om over twee
weken 'Het Keezending' kamt
en klaar te hebben. Het is een
model naar oorspronkelijke te
keningen van het stoomge
maal dat in september 1787 in
gebruik kwam. Op 15 septem
ber wordt het ter gelegenheid
van de Rotterdamse manifes
tatie Stoom '87 in het museum
in werking gesteld.
Het Rotterdamse stoomfesti-
val op de Leuvehavenkade was
echter niet de aanleiding om
het model van het BUjdorpse
gemaal op schaal 1:7 na te bou
wen, wel de landelijke herden
king van de Patriottentijd van
200 jaar geleden.
De boeren in de Blijdorp-pol-
der gaven het gloednieuwe en
uiterst effectieve stoomgemaal
zijn scheldwoord: Keezending.
Want 'de Keezen' waren de in
hun ogen verachtelijke lieden
die een einde wilden maken
aan het bestuur van de Oranje
prinsen. Niet alleen vanuit hun
achterdocht tegen de techni
sche vooruitgang, maar ook
omdat het de Patriotten waren
die de uitvinding van James
Watt naar Nederland hadden
gehaald, koesterden zij een
groot wantrouwen in het
stoomgemaal. Vier jaar later
lag het op de schroothoop. Ne
derland bleef het nog maar een
paar jaar met windmolens
doen.
Het was het Bataafsch Ge
nootschap voor Proefondervin
delijke Wijsbegeerte dat de op
dracht had gegeven het stoom
gemaal in Blijdorp te bouwen.
AI in 1775 had het genootschap
aan de rand van Rotterdam
Medewerkers
van het Histo
risch Museum
zijn druk bezig
om in De Dub
belde Palboom
in Delf shaven
het grote model
van het BUj
dorpse stoom
gemaal op tijd
klaar en in
werking te heb
ben. (Foto Tie-
leman van
Rijnberk).
een primitief stoomgemaaltje
laten bouwen, de 'vuurmachi-
ne' van Newcomeril* Jtf"1781
werd op de buifènplaats Groe-
nendaal in Heemstede 'een
tweede stoomgemaaltje met
een Newcomen-machine" ge
bouwd.
In deze tijd was de Schotse
uitvinder James Watt een fa
briek begonnen in Birming
ham, waar hij met zijn com
pagnon Matthew Boulton veel
zuiniger en beter rendement
opleverende stoommachines
bouwde. Twee leden van het
Bataafsch Genootschap ken
den Watt persoonlijk. Dat wa
ren Jan Daniel Huichelbos van
Liender, die al In 1775 met Ja
mes Watt correspondeerde, en
de bejaarde, rijke klokkenma
ker Steven Hoogendijk uit Rot
terdam voor wie de bouw van
het BUjdorpse stoomgemaal
Gravure van
Sophia Evans
naar Joh. Prey
van de stoom
machine van
Blijdorp om
streeks 1788:
een uiterst
doeltreffende
machine die
echter door de
boeren naar de
schroothoop
werd verwezen.
(Foto Atlas van
Stolk.)
de vervulling van een droom
betekende. Hoogendijk had een
voor die tijd "enófïtf kapitaal
ter beschikking gesteld voor
het stoomgemaal van Watt:
25.000 gulden.
Hoogendijk was bijna 90 jaar
toen hij de inwerkingstelling
van het gemaal meemaakte.
Maar dat plechtige moment in
september 1787 werd niet zo
zeer overschaduwd door het
feit dat de Blijdorpse boeren
het gemaal uitscholden voor
"Het Keezending', als wel dat
zij uit hun enorme prinsge
zindheid de voorkeur bleven
geven aan windmolens. De le
den van het Bataafsch Genoot
schap bevonden zich groten
deels in patriottische kringen.
Het stoomgemaal van Watt
voldeed aan alle verwachtin
gen. Toen enkele maanden na
de opening de polder onder wa-
ter dreigde te lopen, bleek het
gemaal met het grootste ge
mak Blijdorp en drie aangren-
zende polders droog te kunnen
houden. Ondanks dit aantoon
bare succes bleven de vooroor
delen bestaan. Vier jaar later
werd Het Keezending gede
monteerd. Het was de bedoe
ling hem ergens anders weer
op te bouwen, maar daar
kwam het niet van. Het ver
dween op de schroothoop. Tot
aan de dood van Van Liender
in 1809 werden er niet meer
dan vier stoompompen van
Watt naar Nederland geïmpor
teerd. Daarbij trad Van Lien
der als vriend van Watt tel
kens als agent op.
Bij het bombardement van
mei 1940 zijn alle In het archief
van het Bataafsch Genoot
schap aanwezige bouwtekenin
gen van hét Blijdorpse stoom
gemaal verbrand. De mede
werkers van het Historisch
Museum slaagden er echter in
onlangs in de Boulton Watt
Collection in Birmingham nog
een compleet stel tekeningen
van de Blijdorpse stoomma
chine op te duiken. Aan de
hand van deze tekeningen
werd het grote model ge
bouwd. Een groot aantal van
deze tekeningen zal straks bij
het werkende model van Het
Keezending In De Dubbelde
Palmboom worden tentoonge
steld.
De tentoonstelling duurt van
16 september tot 29 november.
Na afloop van de tentoonstel
ling blijft het model van de
Blijdorpse James Watt-machi
ne in De Dubbelde Palmboom i
staan, dat hiermee een enorme
attractie rijker is geworden.
DEN HAAG MAASSLUIS
„Wij zijn niet alleen ja-knik
kers, daarom hebben wsj het
voorstel om de hele Steendijk
poïder met 1,75 meter af te
graven gecorrigeerd. Dat plan
was financieel ook nooit haal
baar bij de minister van Volks
huisvesting, Ruimtelijke Orde
ning en Milieubeheer. Het zal
nog een hele klus worden om
ons voorstel, het afgraven van
1,30 meter verontreinigde
grond in de tuinen, bij de mi
nister te verdedigen."
Met deze woorden verklaar
de de Zuidhollandse gedepu
teerde H. van der Vlist (Mi
lieu) het standpunt van het
college van Gedeputeerde Sta
ten over de saneringsvariant
voor de Maassluise Steendijk
poïder. Van der Vlist noemde
het door GS voorgestelde en
gisteren bekend gemaakte
plan 'een wezenlijke sanering'.
Dat de provinciale ambtenaren
samen met de gemeente Maas
sluis en de wijkbewoners op
een grondiger schoonmaak
hoopten, vindt hij wel pijnlijk
maar niet reeel.
Van de Vlist: „Het is alle
maal erg ongelukkig gelopen,
ook doordat in het afgelopen
jaar het openbaar lichaam
Rijnmond is opgeheven. Ik be
grijp dat het voor de wijkbe
woners niet eenvoudig is,
maar ik heb er vertrouwen in
dat ze het toch zullen begrij
pen. De projectgroep die het
voorstel voor het afgraven van
1,75 meter heeft gedaan, had
de blik te weinig naar huiten
gericht."
Het nu door GS voorgelegde
plan behelst het afgraven van
250.000 kubieke meter ernstig
verontreinigd havensiib. Onder
de huizen in de Steendijkpoï
der wordt niet afgegraven,
maar zal een laagje beton op
een folie worden aangebracht.
Het openbaar groen wordt niet
allemaal afgegraven, maar
wel wordt gezorgd voor een
schone afdeklaag van tenmin
ste één meter op de plantsoe
nen die aam de tuinen grenzen.
De in de Steendijkpoïder af
gegraven grond Is niet schoon
te maken en kan vooralsnog
nergens worden opgeslagen.
De provincie Zuid-Holland
streeft ernaar de afgraving
van de Steendijkpoïder vol
gend jaar te beginnen. Volgens
Van der Vlist moet het veront
reinigd havensiib op het land
in Maassluis of in nabije om
geving worden gestort. In de
slufter bij de Maasvlakte is
voor deze soort grond geen
plaats.
Het vervangen van het giftig
havensiib onder de straten in
de Steendijkpoïder is niet
strikt noodzakelijk vindt de
provincie, maar toch zal ze
daar bij de minister van
VROM op aandringen. Van der
Vlist: „Tijdens de sanering
wordt er toch onder en bij de
wegen gewerkt. Ook later zal
de vervuilde grond onder de
wegen een probleem voor de
gemeente Maassluis zijn ais er
ooit iets aan leidingen moet
worden gedaan. Daarom zullen
wij de minister vragen ook
daar het vervuilde slib weg te
halen."
De verontreiniging van de
voormalige gemeentelijke
vuilstortplaats In de Steendijk
poïder wordt door de provincie
nu losgekoppeld van de haven-
slibvervuiling in dezelfde wijk,
hoewel de vuilstort ook Is afge
dekt met hetzelfde havensiib
Op de vuilstort staan flats.
De gemeente Maassluis rea
geert bij monde van wethou
der I. van der Knaap (Milieu)
terughoudend: „Deze hele
kwestie zit voor mij nog vol
vraagtekens. Maassluis zal in
elk geval zeven miljoen gulden
moeten gaan betalen plus naar
ik schat nog drie miljoen gul
den aan extra kosten. Ik vind
het nog steeds niet juist dat de
Maassluise burgers hiervoor
moeten opdraaien- In dat op
zicht ben ik erg strijdlustig en
zal ik er voor pleiten dat deze
kosten niet alleen door Maas
sluis moeten worden opge
hoest Rotterdam heeft ons het
slib geleverd als goede bouw
grond. Volgens mij staat er nu
ook niemand te juichen, de
problemen beginnen net. Ais
het nodig is moet er worden af
gegraven, maar de argumen
tatie voor het afgraven van
1,30 meter vind ik zwak."
ROTTERDAM Tot Rotter
dam en niet verder: zo luidt de
jongste suggestie van de com-
misie voor de Milieu Effecten
rapportage (MER) over de
aanleg van een traject voor
flitstrein TGV naar ons land.
De commissie vindt dat dit al
ternatief moet worden meege
nomen bij het bekijken van de
drie mogelijkheden die al op
tafel liggen.
Het is de bedoeling dat de
supersnelle TGV-treln (250 tot
300 kilometer per uur) gaat
rijden tussen Amsterdam,
Brussel, Parijs en Keulen. Pro
bleem in ons land Is dat tussen
Rotterdam en Amsterdam een
nieuw stuk spoorlijn zal moe
ten worden aangelegd, dat het
zogeheten groene hart van de
Randstad zou doorkruisen. Dit
zou kwalijke gevolgen voor de
natuur kunnen hebben.
Door de trein tot Rotterdam
op volle snelheid te laten rij
den en daarna de snelheid tot
160 kilometer per uur te beper
ken, zou dat voorkomen kun
nen worden. Aanleg van een
nieuw traject tussen beide ste
den is dan niet nodig.
De drie mogelijkheden die al
in studie zijn, gaan uit van een
snelle trein tot in de hoofdstad.
Verwacht wordt dat de rege
ring volgende maand een be
sluit neemt over de snelle
trein-
Stuur da bon In een open envelop,
zonder postzegel naar:
HET VRIJE VOLK, Afd abonnementen
Antwoordnr. 1579
Rotterdam HA
3000 VB
9m hm
t <41
£1
1
I
r
i
1
1
i
l
i
i
i
i
11
1 V
l' i
1
1 t
t
t?
N
