Politieke markt en beeldende kunst op Har ng- en Bierfeest De grootste horeca-baas van Rotterdam' Tentoonstelling over historische bedrijfsreclame iTTERDAM mmsi Kethel 1935: een dagje Rolbrug Het Vrije Volk SCHIEDAM V - ft Af Panda-bar neemt advocaat in 'zaak-Bulva' mm ws PAGINA 14 ZATERDAG 15 JUL11989 Door Bernadette Neelissen VLAARDINGEN Het zeven tiende Haring- en Bierfeest dat dit jaar op zaterdag 2 september in Vlaardingen zal losbarsten komt dit jaar met twee 'primeurs'; voor het eerst in de geschiedenis wordt er op het Haring- en Bierfeest een cultureel evenement gepresenteerd en ook zal er (voor één keer) een politieke markt worden gehouden. Het allereerste culturele evene ment in de geschiedenis van het Haring- en Bierfeest komt in de vorm van een presentatie van beeldende kunst. Tientallen Vlaar- dingse kunstenaars ontvangen van daag een uitgenodiging voor deel name aan een expositie, die aan de eigenlijke presentatie vooraf moet gaan. Voorzitter Rinus van Zanten van het stichtingsbestuur van het Haring-en Bierfeest: „Het Haring en Bierfeest moet een afspiegeling zijn van de interesses van de be volking. Daaronder vallen net zo goed kunst en cultuur als bier drinken en haring eten. Tot nu toe is het onze stichting niet gelukt een cultureel evenement van de grond te krijgen, doordat er al al lerlei andere evenementen waren zoals het Vlaardings Landjuweel. Met het faillissement van het Landjuweel kwam er een hoop po tentie vrij op het gebied van orga nisatie van culturele evenementen. Vier ex-Landjuwelers vormen nu de commissie Kunst en Cultuur van de Haring-en Bierfeestenf'Op de politieke markt kunnen 'stand houders" van alle partijen die mee doen aan de komende Tweede Ka merverkiezingen naar hartelust re clame maken voor hun program ma's, Dat gaat wel op bepaalde voorwaarden: zo moeten ze zich beperken tot dat gedeelte van het parcours dat hen toegewezen wordt, en ook mogen ze het volu me van hun leuzen niet verster ken. Verschillende partijen heb ben al interesse getoond of laten weten mee te zullen doen, waaron der CDA, VVD, D66 en PvdA. Van Zanten: „Er gaan geruchten dat we die politieke markt puur uit commercialisme hebben aang- trokken. Dat is niet waar. In het dagelijks leven ben ik zakenman, dan ben ik commercieel bezig. Maar dit is puur en alleen voor het volk. De reden dat we nu met zo'n politieke markt komen is dus een heel andere. We proberen na melijk ieder jaar een ander, een malig, evenement op het program ma te krijgen om te voorkomen dat het feest er ieder jaar precies het zelfde uitziet. Vandaar." Van Zanten vervolgt: „Boven dien betalen de politieke stand werkers net zoveel als 'gewone' standhouders die anders op him plaats hadden gestaan, dus hoezo verdienen? Met de landelijke ver kiezingen voor de deur konden we gewoon twee vliegen in een klap slaan: de partijen kunnnen hun zegje doen, en, mits op de juiste wijze georganiseerd, is dat ook nog eens een aantrekkelijk stukje volksevenement." Van Zanten denkt daarbij aan de 'Speakerscor ner' in het Londense Hyde-park. „Die trekt toch ook iedere zondag hele drommen mensen?" Dick Rutteman voor zijn nieuwe aanwinst, café Radio Rijnmond: „Je moet maar zien hoe je die verhalen weer uit de wereld krijgt." Door Jim Postman ROTTERDAM Het kopen en verkopen van cafés is zijn vak. Binnen het horeca wereldje noe men ze hem „de grootste horeca- exploitant van Rotterdam". Maar buiten dat 'ons-kent-ons-wereldje' kennen de mensen Dick Rutteman (40), de man die onlangs het be kende Radio Rijnmond-café over nam, niet. Terwijl hij nu toch twintig jaar in het vak zit. Hoe komt het dat u na al die tijd nog steeds de grote 'onbekende' bent? Dick Rutteman in zijn horecabemiddelingskantoor/- annex-speelautomatenhandel De Vondel aan de Vondelweg: „Met publiciteit timmer ik niet zo aan de weg. Ik houd er niet van op de voorgrond te treden. Maar ze heb ben wat nare verhalen over me verteld. En nu moeten ze maar eens weten wie Dick Rutteman is." Wat voor verhalen? Dick Rutteman: „O, met de overname van café Radio Rijn mond. Ineens kreeg ik tegenwer king van alle kanten. 'Rutteman is onbetrouwbaar, hij betaalt z'n re keningen niet', zo gonsde het door de stad. Rutteman?, zo gingen an dere geruchten, 'dat is toch een onderwereldfiguur?' Of: 'Rutteman café Radio Rijnmond overnemen? Kom nou, je bedoelt gokkoning Henk Smol. Want Rutteman is toch de stroman van Smol?!' Ver halen en nog eens verhalen die ze de wereld in helpen. En altijd ach ter je rug om. En dan moet jij maar zien hoe je ze weer de we reld uithelpt." U en Henk Smol zijn toch geen on bekenden van elkaar. U hebt toch samen met hem zaken gedaan? Dick Rutteman: „Iedereen, ze ker binnen de horeca, hoort altijd van alles en dan gissen ze maar. De meeste mensen zijn niet geïn- terresseerd in de normale gang van zaken, alleen in buitensporige dingen Meestal reageer ik er niet meer op, maar soms knaagt het aan je als ze weer van die roddel verhalen over je vertellen. „Jaren geleden deed ik zaken met de ex-vrouw van meneer Smol. Ik was compagnon van haar geworden in een antiekzaak op de Bergweg (de Rotterdamse Antiek hallen, red.). En vanaf die tijd ver binden ze mij met meneer Smol. Misschien heeft er best geld van hem ingezeten, want hij bemoeide zich overal mee. Zijn boekhouder moest in de zaak, zijn dit, zijn zus en zo. Toen ben ik d'r mee gekapt. Met meneer Smol heb ik nooit wat te maken gehad, ik wil ook nooit wat met hem te maken hebben simpel om het feit dat hij nu een maal in een hele andere business zit. Hoe bent u in de horeca begonnen? Dick Rutteman: „Op 21-jarige leeftijd werd ik voor het eerst zelf standige. Net over de Nederlandse grens in het Belgische Weelde-Sta- sie vlak bij Baarle Nassau was een heel groot oud en verloren café te koop. Het hele zaakje kostte ƒ35.000. Dat geld leende ik van' m'n broer voor wie ik als schilder werkte. Ik kan een beetje metse len, timmeren en sanitair-loodgie- terswerk doen. „Helemaal met m'n eigen han den heb ik dat zaakje verbouwd en er een hotel-café-restaurant van gemaakt. Doordeweeks wel te ver staan, want de echte grote klappen maakten we in de weekeinden met hulp van m'n vijf broers. Na twee en een half jaar verkocht ik de zaak voor ƒ210.000. Met dat start kapitaal dook ik de antiekhandel in en vervolgens in de horeca. Mijn eerste zaakje in Nederland was de 'Romantica' in de Witte de Withstraat. Die kocht ik in 1976 van Anna Leyte. Lee Towers heeft in die tijd in de Romantica twee jaar lang opgetreden!" De een noemt u horeca-exploitant De ander horeca-adviseur-bemid- delaar... Dick Rutteman: „In Rotterdam en Schiedam bezit ik nu 36 hore cazaken. Sommige zaken be schouw ik als mijn privé-eollectie, daar wil nooit afstand van doen. Andere cafeetjes, waaronder veel bruine kroegen, verpacht en ver huur ik. Op den duur kunnen die pachters of huurders die zaken van me overnemen voor dezelfde prijs als ik ze destijds gekocht heb. „Voor die mensen heeft dat een groot voordeel: ze weten na een of twee jaar precies wat voor omzet ze.kunnen draaien. In de afgelo pen weken heb ik op die manier aan Leen Boer café De Klucht ver kocht, café 't Halve Maantje, café Henri in Schiedam, en het voor malige oud-café Timmermans op de Oostzeedijk dat nu is omge bouwd tot de prachtige causerie 't Boerengat van Paul Kesting en Im- re Jonkers. „Zaken als het pas gekochte ca fé Radio Rijnmond, De Kater aan de Glashaven, het bekende Beurs- café en Dirty Dick beschouw ik als mijn persoonlijke inventaris. Qua inrichting en qua publiek ben ik trots op deze horeca-instituten Over de Dirty Dick is trouwens nog een leuke anekdote in omloop Wekenlang verzonnen we ons ka pot om een naam voor dat café te bedenken. Op een gegeven mo ment sta ik daar zelf de muren te pleisteren. Ik zag er niet uit, onder de rotzooi. Zegt de metselaar in eens: 'Dirty Dick!'. Hoe kun je nu cafés verkopen voor dezelfde prijs als waarvoor ze je koopt? Dick Rutteman, mysterieus glimlachend: „Neen, ik ben echt geen filantroop. Kijk horecamen- sen komen altijd naar me toe als' ze in de problemen zitten. Haast altijd financiële. Of ze willen een nieuwe zaak beginnen, maar we ten met hoe. Ik begeleid en advi seer ze dan naar de juiste weg voor het vinden van het financiële plaatje. „Maar je hebt ook een aantal cafébazen die de gewoonte hebben na sluitingstijd te gaan stappen. En dan gaan ze lopen 'tikken', het ene rondje na het andere. Willen ze showen, aan hun collega's laten zien hoe goed het wel met hun zaak gaat. Soms is dat ook zo. Maar er zijn d'r bij, die zijn ge woon aan het potverteren. Van de belastingcenten die ze pas een jaar later moeten afdragen. Daarvoor waarschuw ik ze regelmatig. „En ja, als ze niet luisteren, zit ten ze ineens zonder en lopen ze naar 'ome Dick': 'Hoe komen we d'r uit, hoe moeten we de zaak verkopen, welke brouwerij geeft ons nog geld?', vragen ze dan. Soms los ik in een kwartiertje een probleem op waar zij maanden mee rondlopen. Veel horecamen- sen heb ik daarmee op het paard geholpen. En voor al die adviezen heb ik ze nog nooit een rekening gestuurd. Het enige dat ik beding is dat mijn speelautomaten op fif- ty-fifty-basis bij hun in de zaak ko men. Daarin zit mijn winst." Door Canis Zylmans ROTTERDAM Dat recla memakers zich bij het ontwer pen van hun boodschappen al honderd jaar laten leiden door veelal dezelfde thema's, is dui delijk te zien op de tentoonstel ling 'Bedrijfsreclame, Affiches uit het Gemeente Archief, 18901950', die tot 21 augustus is te zien in het Historisch Mu seum De Dubbelde Palmboom aan de Voorhaven in Delfsha- ven in Roterdam. Uit de collec tie van veertienduizend exem plaren van het Gemeentearchief Rotterdam, die gewoonlijk lig gen opgeslagen in een depot, se lecteerden de samenstellers van de tentoonstelling zestig recla meplaten, afkomstig van bedrij ven uit Rotterdam. Vooral de genotsmiddelenindustrie met producenten van koffie, thee, tabak en jenever, is goed verte genwoordigd, omdat de stad nu eenmaal traditioneel een cen trum is voor deze bedrijfstak ken. Zoals nu naakte vrouwen worden gebruikt bij het aanprij zen van een stukje zeep of een flacon shampoo, zo was ook bij de reclamemakers van rond 1900 de erotiek een geliefd hulpmiddel. Al moesten de ont werpers door de strenge opvat tingen van die tijd wat terug houdender te werk gaan. Ta baksfabrikant Louis Dobbel- mann liet een affiche maken met een verleidelijke sigaretten rookster in bed. Voor die tijd zeer gewaagd, omdat een roken de dame toch al niet als het top punt van kuisheid werd gezien. Chocoladeproducent Karstel, die een fabriek had aan de Baan, creëerde in 1905 een plaat met een royaal gevormde cacaover- koopster om de klanten te lok ken. Maar ook afbeeldingen van gezond ogende kinderen waren vroeger al een geliefde klanten trekker. De gebroeders Zwarten dijk bijvoorbeeld, verhoogden hun afzet van tabak met een re clameplaat, waarop een kind opa's pijp aansteekt en de NV Extractfabrieken Santa ver kocht zijn Romokka-hopj'es door een hopjes pikkende kleuter af te beelden. De producent vond het waarschijnlijk een vergeef lijk misdrijf. Vooral de industrie van voe- dings- en genotsmiddelen ging aan het eind van vorige eeuw op grote schaal reclame maken. Dat was het gevolg van de mo dernisering en de opkomst van machinaal in fabrieken ver vaardigde merkartikelen in de ze branche. „Echte reclamebu reaus waren er toen nog niet, maar drukkerijen hadden vaak iemand in dienst, die dat werk zo nu en dan er bij deed. Som mige bedrijven als Van Nelle hadden vaste ontwerpers in dienst. Daar werkte rond 1920 Jac. Jongert, die ook aan de kunstacademie les gaf," vertelt Remmelt Daalder, één van de eft jS si )b Sloom - Likeurstokerij fHOCOLAl samenstellers van de tentoon stelling en werkzaam bij het Historisch Museum als conser vator. Wel waren er begin deze eeuw al bedrijven, die van de gemeente reclamezuilen en aan plakborden pachtten en vervol gens exploiteerden, als het be drijf Faddegon, dat ook een ves tiging in Amsterdam had. De opkomst van het affiche werd mogelijk door verbetering van de druktechnieken. Aanvanke lijk startte men met lithografie ën en later gebruikte men de offsetdruk. Met de huidige milieuproble matiek is het tegenwoordig on- Twee van de zestig reclame platen die op de expositie te zien zyn. denkbaar, maar op veel be drijfsreclame van begin deze eeuw zijn afbeeldingen te zien van indrukwekkende fabrieks gebouwen met rokende schoor stenen. De koper kon daaruit af leiden, dat de fabrikant een mo derne ondernemer was, die een degelijke fabriekskwaliteit ga randeerde en niet terugdeinsde voor de aanschaf van machines. Op de tentoonstelling zijn onder meer de tabaksfabriek van Dob- belman tussen de Hoogstraat en Groenendaal en de Margarinefa- briek Bloemendal en Kerkhoven" aan de Rotte bij het Zwaanshals te zien. Ook reclame voor produkten die nu geheel of -bijna® verdoe- JB nen zijn, komt meneer tegen. JJ Een dienstmaagd staat op een. d plaat van de Nederlandse Kaen-**"1 oliet en Koolzuur Maatschappij uit een pomp een kan spuitwa ter te tappen. Remmelt Daalder vertelt je over: „Het heeft enige tijd geduurd voor ik er achter kwam wat kaenoliet is. Dat schijnt een gesteente te zijn, dat men maalt en mengt met zout zuur om koolzuurgas te krij gen." Tabaksfabrikant Dobbel- man hield van een grapje. Hij maakte een affiche met een kraamkamer en een bijbehoren de baby, die meteen de voor keur geeft aan Dobbelmanns pruimtabak. :U Door Bernadette Neelissen VLAARDINGEN De Panda- bar, tegen de portier waarvan ge meenteraadslid Jan Bulva (VVD) begin deze maand een klacht in diende omdat hem en zijn collega Arnold van Kalken (PSP) toegang tot de bar geweigerd was, heeft een advocaat in de arm genomen. Bulva deponeerde de klacht te gen de Panda destijds bij discrimi natie-meldpunt SISO, omdat hij meende op grond van zijn 'gebrek kig Nederlands' geweigerd te zijn. Het SISO heeft inmiddels een brief ontvangen Mr. Ten Have van het Rotterdamsé advocatenkantoor Ten Have/Le Cocq-D'Armandville, met het voorstel om met alle be trokken partijen om de tafel te gaan zitten. SISO-coördinator George Her- bers zegt 'hoogst verbaasd' te zijn over deze ontwikkeling. „Men stelt voor om half augustus, als Bulva weer terug is van zijn vakantie in Spanje, een gesprek te organiseren tussen de Panda-portier, diens ad vocaat, de eigenaar van de Panda, Bulva en mij. Ik vind dat typisch. Ik had het logischer gevonden als de eigenaar van de bar gewoon had gezegd: sorry jongens, er is een foutje gemaakt, we bieden on ze excuses aan'. In plaats daarvan komen ze nu met zwaar geschut. Dat zou erop kunnen duiden dat er meer achter steekt, bijvoorbeeld een systematisch discriminerend Panda-beleid." Bulva, geboren en getogen in Tsjechoslowakije, stelde zelf al in zijn klacht dat de Panda een 'beleid van willekeur met be trekking tot het toegang verlenen aan buitenlandse bezoekers voert'. Herbers: „Kijk, ik kan natuur lijk niets met zekerheid zeggen, maar als ik de portier van de Pan da was en Bulva's klacht zou onge-jt grond zou zijn, dan zou ik keihard zeggen dat het onzin was. Als de klacht wel gegrond was, maar ojf" een eenmalig incident berustte, zou ik zeggen: sorry, excuses. Maar1 zij doen geen van tweeën. Ze ko-f men met een advocaat. Dan dringt* zich onwillekeurig de vraag opf waar hebben ze die dan voor no dig?" o Het is niet bekend of het advoj' catenkantoor slechts de portier als individu of de Panda-bar als. rechtspersoon vertegenwoordigt/ Mr. Ten Have liet via een woordA voerster weten geen inlichtingen over de zaak te willen verstrek] ken. George Herbers zal zodra Bul va terug is van vakantie nader overleg met het raadslid plegen. ~j Door Han van der Horst SCHIEDAM De Rolbrug was afgelopen woensdag in de revisie. Dat leverde voor het verkeer weinig bezwaar op, want het is al lang niet meer de enige verbinding tussen Kethel en Overschie. Je kunt de Schie tegenwoordig op verschillende andere plekken oversteken, want aan beide kanten van de rivier zijn groeiende industrie gebieden en de Rolbrug heeft er indrukwekkende en loodzware collega's bijgekregen. De omgeving is de laatste twintig jaar drastisch veran derd. Schiedam en Rotterdam hebben samen en in vereniging een van de mooiste stukken Midden Delfland beladen met zand. De Polderweg slingert zich daar armoedig doorheen. En dat terwijl het nog niet eens zo heel lang geleden een waar achtig monument was. Dat kwam door het aangrenzende watertje de Polder, dat de Schie met de Poldervaart verbindt. En door de kapitale boerderijen, elk met hun eigen ophaalbrug als verbinding met de wereld. Allemaal reddeloos verloren en harteloos afgebroken Eigenlijk is alleen nog iets over van het buurtschapje aan de Kethelse kant van de Rol brug en wie wat fantasie heeft, kan zich een beetje voorstellen, hoe prachtig, landelijk, schoon en menselijk het allemaal is ge weest. Bijvoorbeeld op dinsdag l januari 1935 Daar weten we het nodige van. Van de andere dagen in de jaren dertig trou wens ook. Want de gemeente Kethel en Spaland had een tol op de Rol brug gevestigd en de gaarder moest op formulieren precies bijhouden wat er alllemaal pas seerde. We zijn dus heel precies ingelicht over de aard van het toenmalige verkeer Dat is vrij modern. Je zou denken, dat er in die dagen nog veel met paard en wagen werd gewerkt. Hoe dan ook, op die nieuwjaarsdag van 1935 pas seerden zij de Rolbrug niet. Wel een enkele auto, vier fietsers en 212 voetgangers. De dagop brengst van de tol bedroeg ƒ10,09. Waarom zouden die mensen de Rolbrug overgestoken heb ben. En waarom zoveel voetgan gers? Dat blijft speculeren. Maar je kunt het een en ander afleiden uit de datum: het was nieuwjaarsdag. Een aantal pas santen was wellicht op weg naar een kerkdienst in Over schie om later weer terug te ke ren. Of zij gingen familieleden feliciteren. Zou die ene auto ver keerd gereden zijn? Of was het burgemeester Van der Lip van Kethel en Spaland, waarvan be kend is, dat hij als een der wei nige Kethelaars een wagen be zat. Of gewoon de vrachtwagen van de melkfabriek? Misschien zijn er oudere abonnees die vroeger vaak de Rolbrug passeerden. Haal eens herinneringen op. Stuur eens een brief naar de redactie Schiedam. xq 3V ui Jfl O u> h "JU 3 jJ fr*l cl tl -tl ;rrt

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1989 | | pagina 1