Hendrickx verkoopt foto's van zijn Brandersknecht St Jan in Nleuwland: centrum eigenzinnig geloven Nationale kampioenen strijden morgen om de Grote Prijs van Rijnmond m Rooie Vrouwen bijeen Open Zondagen voor ouderen Nachtbus gaat 2,50 kosten Rob Lutz bij afscheid gehuldigd ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1989 PAGINA 4 Het Vrije Volk SCHIEDAM SCHIEDAM Er gebeurt weer wat op de Wielerbaan Schiedam. Dat is de conclusie die getrokken kan worden nu de nieuwe Stich ting Sportcomplex Rijnmond de baan in Sportpark Harga een jaar in beheer heeft. Het vers aangetreden stichtings bestuur nam de zaken verleden jaar krachtig ter hand, nadat de baan al enkele jaren een kwakke lend bestaan leidde. Zowel de baan zelf als het middenterrein werden ingrijpend geherstructureerd. Di verse verenigingen werden bereid gevonden om van het vernieuwde complex gebruik te gaan maken. De opzet om het wielerstadion Door Han Verbeem SCHIEDAM Meer dan vier jaar geleden op 18 mei 1985 werd op het Sluisplein het beeld van de "Brandersknecht onthuld. De ontwerper van het beeld, de nu 70-jarige kunstenaar Frits Hen- drickx, hééft, sindsdien van diver se Schiedammers-het. .verzoek ge kregen om -voor hen een minia tuur-kopie van het beeld te maken. In verband met de hoge productie kosten bleek zoiets niet mogelijk, vandaar dat Hendrickx naar een andere manier heeft gezocht om de Brandersknecht dichter bij de mensen thuis te brengen: in een beperkte oplage worden nu inge lijste foto's van deze beroemde je neverarbeider verkocht, elk voor zien van de handtekening van Hendrickx. Vanaf aanstaande zaterdag heb ben Schiedammers de mogelijk heid om bij een kunsthandelaar in te tekenen op de foto. De afbeel ding moet 200 gulden per stuk gaan kosten, inclusief de lijst. Geen gering bedrag, maar de koper mag zich dan wel eigenaar noe men van een uniek kunstwerk. „Waarschijnlijk kunnen van de foto's maar enkele stuks verkocht worden," vreest Hendrickx „Bui ten Schiedam'zal er maar weinig bèlèhgsfellhg'v'oor'!zijnin Vlaar- d tfïgérf ieiV'iMalassïuis weet waar- scrijjïilijkv riienitirid!fWat een zak kendrager, is." De kunstzinnige foto toont niet het werkelijke standbeeld, maar een totaalj nieuw, .ontwerp. „Het bgspjgnde ,h?eidnvan11de Branders knecht,bij heti beursgebouw vind ik nu te statisch," legt de kunste naar uit. „Ik heb nu een bronzen model «gemaakt**voor een nieuw beeld, dat een werkende man voorstelt. De brandersknecht moest met een zogenaamde bran- derskit, een houten kan, heet wa ter over het gistende graan uitgie ten. Dit was erg gevaarlijk werk, waarbij zich vaak dodelijke onge lukken voordeden De stookketels verkeerden in een slechte staat waardoor ze regelmatig ontploften. De arbeiders werden dan levend verbrand. Dit gebeurde zelfs zo vaak, dat de plaatselijke kranten het op den duur niet meer de moeite waard vonden om melding te maken van zo'n ongeluk Volgens Hendrickx is er in het straatbeeld van Schiedam, behalve de graanmolens, nog maar weinig wat aan de jenevergeschiedenis van de stad herinnert. „Schiedam heeft een jenever-geschiedenis van nieuw leven in te blazen slaagde. Langzaam maar zeker heeft de wielerpiste zich ontwikkeld tot een ontmoetingsplaats voor fiets- liefhebbers uit Schiedam en wijde omgeving. En dat zijn niet alleen de coureurs die op topsnelheid hun rondjes afwerken, want ook voor de vele vrije tijds-fietsers van toer club Rijnmond is de baan inmid dels een vertrouwde uitvalsbasis. En het middenterrein is het onbe twiste territorium van de viervoe ters van de Nederlandse Boxer Club en hun baasjes. Hpt nieuwe elan is voor alle in de stichting deelnemende organi saties reden om eens extra feeste- meer dan 400 jaar. In 1946 waren er nog 46 destilleurs in de.stad maar sindsdien is het aantal be hoorlijk teruggelopen. Toen ik in 1983 het eerste ontwerp maakte voor de Brandersknecht was dat het eerste kunstwerk dat iets met de arbeiders in de jeneverindu- lijk naar buiten te treden. Morgen is het de hele dag Open Huis op de baan. Dat sportieve festijn staat te vens in het teken van het eerste respectievelijk tweede lustrum dat de Nederlandse Boxer Club, kring groep Schiedam en de Toerclub Rijnmond dit jaar vieren. Van 8.00 tot 17.00 uur bruist het op en om het terrein van de activiteiten Alle verenigingen die van het sportcomplex gebruik ma ken zullen zich aan het publiek presenteren, 's Middags wordt op de baan gestreden om de Grote Prijs van Rijnmond, maar wie er zin in heeft kan ook zelf op de fiets klimmen en aan een van de strie te maken had. Eigenlijk moest het beeld bij de Oude Sluis komen te staan, omdat ik dit de meest geschikte plaats vind. Uit eindelijk is dat niet doorgegaan, vandaar dat het geen slecht idee zou zijn om een tweede Branders knecht-kunstwerk op het Sluis- toertochten meedoen. Voor de kin deren is er een hallonwedstrijd en uiteraard ontbreekt ook de brade rie niet. De echte sportievelingen kun nen morgen al vroeg op de baan terecht. Wie zelf het rijwiel wil bestijgen kan kiezen uit de gezins- tocht over dertig kilometer, de trimfietstocht over 75 kilometer en de prestatietocht van 150 kilo meter. Meedoen aan deze laatste tocht kost 2,75 gulden goedkoper, de beide kortere ritten zijn een gulden goedkoper. De lange-af- standsrijders starten tussen 8.00 en 9.00 uur, wie een kortere af stand aflegt kan tot 12.00 uur ver plein te plaatsen. Maar ja, dat kost geld dus zal het er voorlopig nog niet van komen." Inmiddels houdt Hendrickx zich bezig met het restaureren van gebrandschilderde glas-in-lood ra men. „Het vervaardigen van zulke ramen was vroeger mijn dagelijks trekken. Men mag zijn eigen tem po rijden, wel is het zaak om voor 17.00 uur terug te zijn op de baan. Tussen 13.00 en 17.00 uur wor den er niet minder dan achttien wedstrijden op de baan afgewerkt, met ais spectaculair slot een kop- pelkoers achter dernies. Vijf ver schillende categorieën verschijnen aan de start: jeugd, nieuwelingen, junioren, dames en amateurs Er zijn puntenkoersen, afvalraces, rit ten in lijn, kiassementswedstrijden en koppelkoersen. Onder de ren ners die naar Schiedam komen be vinden zich baanrecordhouder 1989 Eric van Akelijen, John de Braber, kampioen van Nederland werk," vertelt hij. „Een aantal ja ren geleden ben ik ermee gestopt omdat glas-in-lood niet meer ge bruikt worden in de moderne ar chitectuur. Maar door de luchtver ontreiniging beschadigen er nu zo veel oude gebrandschilderde ra men in kerken en openbare gebou in 1989 op de 1 kilometer, en de koppelkoerskampioenen Tim Steij- ger en Mario van Baarle. In het gangmakersveld treft men namen aan als Dick Verdoorn, Nederlands kampioen Derny-gangmaker 1989 en zijn naaste concurrent Joop Zijlaard. In de pauzes draven de honden van de Boxer Club op voor demon straties gedrag en gehoorzaamheid. De jeugd kan vanaf 11.00 uur in schrijven voor de ballonwedstrijd. Om 12.00 uur gaan de ballonnen de lucht in Van 11 00 tot 17.00 uur is er braderie met Rad van Avontuur. Ook de terrassen zijn dan open. wen dat ik gevraagd werd om te helpen bij de herstelwerkzaamhe den. Ik doe hel graag en het is ten slotte een manier om bezig te blij ven." Orgelconcert in Grote Kerk SCHIEDAM De Rotter damse organist Gerarcl Legierse verzorgt dinsdag het vijfde con cert in de serie 1989 in de Gro te of St. Janskerk. De bespeling begint om 20.15 uur en het pro gramma vermeldt werken van Buxtehude, Bach, Guilmant en Louis Vierne. Toegang 6,50 gul den, inclusief programma (CJP en Pas65 4,50 gulden). Legierse is vaste organist van de H.H. Michael en Clemenskerk in Rotterdam en studeerde aldaar aan het conservatorium bij An- dré Verwoerd (orgel! en Elly Salomé (piano). Voor beide in strumenten behaalde hij de on derwijsakte en in 1979 slaagde hij cum laude voor het orgel examen Uitvoerend Musicus. Aan een Parijs' conservatorium volgde hij dit jaar lessen bij Jean Langlais en Marie Louise Jacquet en behaalde het einddi ploma met de 'medaille d'or. SCHIEDAM Dinsdag ko men de Rooie Vrouwen bijeen Zij houden hun jaarvergadering in de fractiekamer van de PvdA in het oude stadhuis op de Grote Markt. De vergadering begint om 20.00 uur. SCHIEDAM Morgen gaan bij dienstencentrum De Woud hoek de deuren wijd open voor de eerste Open Zondag van het nieuwe seizoen. Iedereen van 55 jaar en ouder is tussen 13.30 en 16.30 uur welkom om eer kaartje te leggen, te biljarten of gewoon een praatje te maken. De toegang is gratis. ROTTERDAM Discogangers kunnen best een rijksdaalder beta len voor de nachtbus van de RET, vindt wethouder J. Laan (Verkeer en Vervoer) van Rotterdam. „Die rijksdaalder is gemiddeld drie kwart van de prijs van een pilsje, denk ik. En de eerste aanslag van een taxi, ook een veel gebruikt vervoermiddel door mensen die naar huis gaan na een avondje-uit, is al veel hoger dan een rijksdaal der." Een ritje met de nachtlijnen van de RET gaat dus een rijksdaal der kosten. De strippenkaart of een RET-abonnement is voor nachtritten niet meer geldig. Rot terdam zegt hiertoe gedwongen te zijn, omdat de nachtritten volgens de normen rijksbijdrageregeling niet gelden als openbaar vervoer. De RET mag daarom geen passa giers met strippenkaart of met abonnement vervoeren in de xciacht Volgens Laan is een kaartje van et<2> rijksdaalder ook nodig omdat de oh tri tien anders ie duur zou den ^worden voor de RET. De nachtlijnen ontstonden destijds uit de ritten die de RET toch al had voor het eigen personeelsvervoer. Maar langzamerhand is het nacht- net verder uitgebreid en is het eind daarvan nog niet in zicht. De wethouder zegt dat het om een experiment gaat en dat het nog niet zeker is wat voor tarief de RET in de toekomst zal gaan heffen in de nacht. 1 Frits Hendrickx met een kleine kopie van zijn Brandersknecht. Het vervaardigen van meer miniatuur-kopieen wordt te duur, maar Hendrickx brengt nu wel in beperkte opla- ge gesigneerde foto's van het beeld uit. Rob Lutz op zijn laatste verkiezings avond: „Ik zal het missen." SCHIEDAM „Alle jaren heb je ons allemaal in de waan gela ten, dat we de beste partij waren. Ik vond dat heel knap." De Schie- damse Raadsnestor Gerard Ver- hulsdonk zei dit woensdag aan het slot van de verkiezingsavond toen hij namens alle partijen scheidend eigenaar Rob Lutz van Zaal Irene in het zonnetje zette. In gezelschap van de oud-raadsleden Eef Collé (CPN) en Jan Simons (PvdA) en de CDA-er Slem Rosman overhandig de de zich nu ook terugtrekkende VVD-er ondermeer een fraaie prent. Lutz begon twintig jaar geleden met de organisatie van verkie zingsavonden in Schiedam. „Toen wij in 1969 het zalencomplex had den gekocht, redeneerde ik politie ke partijen vergaderen vaak dus laat ik ze hierheen lokken. In 1970 organiseerden we de eerste verkiezingsavond en daarna is het alle jaren doorgegaan. Toen ik vo rig jaar met Jehova's Getuigen de verkoop van onze zaak overeen kwam dacht ik niet dat we er nog een zouden krijgen. Immers deze maand gaan wij eruit." Dankzij de kabinetscrisis kon Lutz toch nog een als zodanig ook aangekondigde laatste verkiezingsavond organise ren. „Ik zal het wel missen," erkent Rob Lutz, die met zijn vrouw Ine ke het ruim twintig jaar verhuren van zalen en verzorgen van fees ten en partijen beu is Er is meer in dit leven dan zalen doen," be aamt hij een van de vaste bezoe kers van de verkiezingsavonden. „Ik hoop dat een ander de draad opneemt en Schiedam de traditie van de verkiezingsavonden voort zet," reageerde Lutz na zijn huldi ging- Door Han van der Horst SCHIEDAM Net als de hele wijk Nieuwland is de toren van de Rooms Katholieke Sint Jan de Doperkerk aan de Mrg. Nolens- laan een beetje grauw geworden. Toch maakt de parochie zich op om het zilveren jubileum van haar bedehuis met veel enthousi asme te vieren. Alles moet vol gend jaar mei uitmonden in plechtige godsdienstige gebeurte nissen, maar de aanloop tot dit hoogtepunt is lang. Verleden week al werd op ruime schaal een jubileumgids in heel Nieuw land verspreid. Dat betekende voor talrijke inwoners een herin nering aan het feit, dat zij ooit belijdend katholiek waren. Ook in Nieuwland heeft de ontkerke lijking van de laatste twintig jaar toegeslagen en de actiefste gelovi gen van het moment zijn de mos lims. Zo zag het er vijfentwintig jaar geleden niet uit, toen de Rot terdamse bisschop -Jansen de splinternieuwe Johannes de Do perkerk inwijdde met alle litur gisch vertoon, waar de ouder wetse katholieke kerk over be schikte. Het gebouw was afgela den: Rooms Schiedam toonde voor het laatst zijn getalsmatige kracht. In die jaren woonden er nog zes paters in de pastorie, die elke zondag zes goedbezochte missen opdroegen. Het gebouw zelf was trouwens toen een bewijs van katholieke kracht. De miljoene ninvestering werd voor een groot deel gedekt uit bijdragen van de Nieuwlandse katholieken. Zij kwamen moeilijk onder gulheid uit. De toenmalige pastoor Van den Brekel was constant op zijn solex in Nieuwland onderweg om pas aangekomen katholieken in de nieuwbouwwijk binnen het verband van de parochie te orga niseren. Aan de Burgemeester Honner- lage Gretelaan stond een houten noodkerk vanwaaruit Van den Brekel en zijn medepaters de ac ties voor de bouw van een echte stenen Sint Jan leidde. Centraal daarin stond die ene zondag per maand, dat pastoor Van den Bre kel in alle missen zelf preekte. Dat kon hij meeslepend. Moeite loos bracht de gewijde spreker geloven in verband met het schenken tijdens de collecte van een gulden of méér, maar nooit minder. Hierna nam hij zelf de schaal ter hand, zodat wie in ge breke wilde blijven, bij deze eu vele daad oog in oog met hem zou komen te staan.' Trouwe kerkgangers herinneren zich nu nog, hoe Van den Brekels kale hoofd steeds meer begon te glim men, naarmate de hoeveelheid zilver geld in de collecteschaal toenam. Achteraf blijkt de triomf van de Sint Jan een soort zwanezang te zijn geweest. In de eerste jaren na de inwijding kwam de ontker kelijking van het katholieke volksdeel al massaal op gang. Te genwoordig zijn er nog maar twee priesters in geheel Nieuw land en is het aantal kerkbezoe kers sterk uitgedund. Maar die voelen zich wel bij de zaak be trokken. De paters van de Sint Jan de Doper horen niet thuis in het ouderwetse katholicisme van bisschop Gijsen of kardinaal Si- monis. Het parochiebestuur is ge democratiseerd en de gelovigen hebben invloed op het reilen en zeilen van hun kerk. Zij hebben deels noodgedwongen ook veel taken overgenomen die vroeger aan priesters voorbehou den bleven. Het gemeenteleven bloeit on der de overgebleven schare en die bloei is niet gebaseerd op heimwee naar het rijke Roomse leven van weleer. Er wordt geëx perimenteerd met de eredienst. De parochie probeert midden in het Nieuwlandse leven te staan en bij dat leven horen ook de toenemende armoe, de werkloos heid, de vele sociale problemen die de wijk kenmerken. Wie ver langt naar het katholicisme van vroeger, naar wierook en plechti ge missen, naar de oude pracht en glorie kan beter terecht in de Singelkerk, waar pastoor Vis- mans wél in de geest van kardi naal Simonis te werk gaat. Hoe komt dat? Deels omdat de Sint Jan Parochie al sinds de ze ventiende eeuw in handen is van de paters Dominicanen. Dat is een wereldwijde orde, waarop een Nederlandse bisschop niet zoveel vat heeft. De Dominica nen zijn allereerst solidair met hun eigen organisatie en zij zijn, sinds Sint Dominicus de orde in de middeleeuwen stichtte, een zeer eigenzinnig gezelschap. 'Orde der Predikheren' noem de Dominicus zijn schepping en het was de bedoeling, dat de pa ters lidmaten zich juist in de ste den met de prediking van het ge loof gingen bezig houden. Dat de den zij met verve en te vaak met overdrijving. De geschiedenis van de orde kent vele zwarte bladzijden, volgeschreven met bloedstollende verhalen over heksen en kettervervolging. Daar schamen de tegenwoordige paters zich voor. Hoe dan ook: de Dominicanen hebben zich ont wikkeld tot een hoogst zelfbe wuste organisatie, die zich door niemand de wet laten voorschrij ven. Begin zeventiende eeuw arri veerde de pater Dominicaan Gas par Luypaert in Schiedam om na de hervorming te redden wat er nog te redden viel. Dat was ten slotte de specialiteit van zijn or de. De middeleeuwse Grote Kerk bij het stadhuis de oorspron kelijke Sint Jan de Doper was al in handen van de dominees. Een katholieke organisatie was eigenlijk verboden, hoewel het stadsbestuur geen ernst maakte met de geloofsvervolging die de toenmalige wet voorschreef. Luypaert vestigde zich op de Dam tegenover de huidige OudKatholieke Kerk en het ge bouw daar werd op den duur van binnen ingericht als een kerk. Van buiten mocht dat karakter niet zichtbaar zijn. Zo'n provoca tie zou te ver gaan en het stads bestuur tot ingrijpen dwingen. Pas in 1824 kregen de Schie- damse katholieken een kerk die er van buiten ook zo uitzag. Dat was de tweede Sint Jan de Do per, de Havenkerk. De derde op de Mgr. Nclenslaan werd gebouwd, omdat de binnenstad leegliep, omdat zoveel Schiedam mers naar Nieuwland verhuis den. De paters hielden het oude gebouw aan ie Lange Haven als een soort filiaal aan, tot het fi nancieel niet meer haalbaar bleek twee kerkgebouwen te ex ploiteren. Het parochiebestuur heefi de Havenkerk tenslotte voor één gulden over gedaan aan de evangelist Johan Maasbach, die er zijn pinkstergemeente ves tigde. v Wielerbaan Schiedam leeft weer

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1989 | | pagina 1