Fototen toor steil ing rekent af met imago Aidspatiënt Nachtelijke vlinder- excursie in heemtuin Fietstocht voor ouderen Tragedie en technosche topprestatie tekenen begi n W Iton De Breuk Het Vrije Volk SCHIEDAM Siljee (PvdA) vraagt over 'homohuwelijk' Ouderenwerk in 'Sterrebos' OP DE GRENS X s&P Hu 1 PAGINA 4 ws ZATERDAG 4 AUGUSTUS 1990 SCHIEDAM Het PvdA-raads- lid Yvonne Siljee zal met haar raadsvragen over legalisering van het zogenaamde homohuwelijk waarschijnlijk ook in de Schie- damse politiek de discussie over dat onderwerp op gang brengen. Vorige maand hielden politici van buurgemeente Vlaardingen zich al volop bezig met deze materie. Sil jee vraagt B en W om voltrekking van een homohuwelijk in de zeer nabije toekomst mogelijk te ma ken. De Vlaardingse politiek haalde met dit onderwerp vorige maand de landelijke media. Het weigeren van een homohuwelijk de wet zou dat niet toelaten viel niet overal in goede aarde. En omdat wethouder Maarleveld meermalen verkondigde voorstander te zijn van legalisering van het homohu welijk, kopte de Gay-krant toen: 'Vlaardingen maakt mooie sier met anti-discriminatie, maar wei gert homo-huwelijk'. Mogelijk is Siljee door alle pu bliciteit in het Vlaardingse op een idee gebracht. Aan het college vraagt ze: 'Bent u met mij van me ning dat een relatie tussen twee homoseksuelen gelijkwaardig is aan die van twee heteroseksu elen?' Als dat zo blijkt te zijn, waarschijnlijk rekent Siljee daar op, ziet zij niet in wat een voltrek king van het homohuwelijk in Schiedam nog in de weg staat. In geval van een instemmend antwoord op haar eerste vraag, legt zij een volgende aan B en W voor: Of het college dan ook voor legalisering van het homohuwelijk w is? Als het antwoord weer 'ja' is, t« wil Siljee dat de gemeente gaat on derzoeken of het „thans, dan wel in de toekomst" mogelijk zal zijn in het stadhuis van Schiedam hu welijken tussen homoseksuelen te l voltrekken. En dan „binnen de grenzen van de Nederlandse wet geving," aldus het PvdA-raadslid. Het wachten is nu op de ant woorden van Burgemeester en Wethouders. SCHIEDAM De stichting Ge coördineerd Ouderenwerk levert de komende weken een vrij be langrijke bijdrage aan het oude ren-radioprogramma 'Sterrebos'. In het programma, te beluisteren via de ziekenomroep, presenteert de stichting iedere avond vanaf half acht de agenda van de dien- stencentra en wijkposten en de ac tiviteit van de week. Verder wordt iedere week een 'thema van de week' voorbereid. Deze maand staat het werk van een aantalthuiszorg-organisaties centraal. Op 2 augustus werd aan dacht besteed aan de Gezinsverzor ging. Voor 9, 16 en 23 augustus staan programma's over respectie velijk het kruiswerk, het maat- schappelij werk en de S.O.S. Tele fonische Hulpdienst. Aan het eind van de maand zal weer een quiz worden gehouden. Het programma 'Sterrebos' is elke donderdagavond te beluiste ren van 19.00 tot 20.00 uur. Via de kabel op 94.1 Mhz en via de ether op 106,7. Dertig collages van fotograaf Frits de Bidder geven een rea listisch beeld van de lijdens weg, verbonden aan de ziekte Aids. 3 Door Renol Vestergaard SCHIEDAM Met het over handigen van een symbolisch geld bedrag aan Joke Moëd van de stichting Aids Fonds, opende wet houder van Volksgezondheid Bart de Leede gistermiddag de fototen toonstelling 'Mensen met Aids'. Het Aids Fonds wil met de exposi tie en een wervende posteractie di verse Nederlandse steden bezoeken om geld bijeen te krijgen voor we tenschappelijk onderzoek en bege leiding van patiënten. Tot 27 au gustus zijn er in het filiaal Noord van de Openbare Bibliotheek op het Bachplein dertig roerende foto collages te zien die de Amsterdam se fotograaf Frits de Ridder van New Yorkse Aidspatiënten maak te. De stichting Aids Fonds heeft drie belangrijke taken. Ze infor meert de bevolking over Aids, de gevolgen ervan en de manier waarop je het kimt voorkomen. De stichting financiert ook 'de race' om een'afdoend medicijn. Boven dien worden met behulp van het Aids Fonds huisartsen en anderen die betrokken zijn bij de zorg voor mensen met Aids, zoals de 'bud dy's', bijgeschoold. Daarnaast verzorgt het Aids Fonds de algemene voorlichting in Nederland. De Schiedamse ten toonstelling is daar een voorbeeld van. De expositie loopt vooruit op een grote postercampagne die van 7 tot 27 augustus in Schiedam zal worden gehouden. Met teksten als 'Voorlopig is een financiële injec tie het enige medicijn tegen Aids', gevolgd door gironummer 8957, tracht de stichting bedrijven en particulieren tot een donatie te be wegen. Met het geven van een symbo lisch bedrag benadrukte wethou der De Leede het belang van een financiële injectie. „Ik hoop dat deze tentoonstelling bij zal dragen tot een succes van de fondswer vingscampagne," meldde hij in zijn openingsspeech. Publiciteitsmedewerkster Joke Moëd van het Aids Fonds die bij de opening aanwezig was, prijst de soepele opstelling van de gemeente Schiedam. „Het is niet voor niets dat we hier deze landelijke cam pagne zijn begonnen. De Schie damse ambtenaren, hebben het snelst op ons verzoek gereageerd. Er zijn gemeentes waar het veel trager gaat. Ik zal ze niet bij naam noemen, maar er zijn er bij waar onze aanvraag eerst door het colle ge van burgemeester en wethou ders moet worden beoordeeld voor we kunnen starten." Volgens Aids-consulent Coen Honig van de Schiedamse GGD is sen snel en adequaat optreden van overheidsinstanties als sociale diensten en ziekenfondsen jegens Aidspatiënten van groot belang. „Ziek zijn is duur. Veelal komen de financiële tegemoetkomingen waar een patiënt om vraagt veel te laat. Vaak wil hij of zij zelf al iets ondernemen door bijvoorbeeld een speciaal dieet te beginnen. Maar dat is vaak zo duur dat het niet uit eigen portemonnaie kan worden bekostigd." Om le financiële, fysieke en geestelijke hulpverlening voor Aid spatiënten in de regio Nieuwe Wa terweg soepeler te laten verlopen, wil Honig nog dit jaar een 'Aids- platform' oprichten. Daarin moe ten patiënten in deze regio per soonlijk kennis maken met alle mogelijke hulpverleners die ze tij dens hun ziekte tegen zouden kun nen komen. „Op die manier willen we een pad in het oerwoud van in stellingen scheppen om de hulp verlening zo snel en effectief mo gelijk tot stand te laten komen," aldus Honig. De fotocollages van Frits de Ridder verwarren de toeschouwer eerst. Mensen hebben een bepaald beeld voor ogen van een Aidspa tiënt. Dit verwachtingspatroon wordt door De Ridder volkomen teniet gedaan. Zijn modellen die hij eind 1988 en begin 1989 voor de lens had, kijken de bezoeker trots en kalm aan. Ontspannen op een bed of stoel gezeten, met een verzorgd uiterlijk en zonder enig spoor var zelfbeklag of ellende. Het aan diggelen gegooide imago van 'de Aidspatiënt' geeft de colla ges een niet te vermijden kracht. Frits de Ridder: „Sommige bezoe kers weten niet dat de modellen Aids hebben. Zodra ze het verne men zijn ze zeer geshockeerd." Alie foto's van de expositie zijn genomen in en voor het Bailey House, een voormalig hotel dat on derdak biedt aan 44 daklozen met Aids. Tijdens een vakantie in New York werd De Ridder toen ze er langs liepen door een vriend op ge wezen. Toen de fotograaf hoorde wat er zoal gedaan werd, heeft hij zich uit betrokkenheid bij de Aids- bestrijding aangemeld als vrijwilli ger. Het fotograferen kwam pas la ter, toen De Ridder de gasten goed kende. Volgens de Amsterdammer is het emotioneel zwaar om tel kens weer met de portretten ge confronteerd te worden. „Ik heb die mensen persoonlijk gekend. Voor zover ik weet zijn ze allen overleden." SCHIEDAM De maandelijkse heemtuinexcursie zal deze maand in de nacht van zaterdag 11 op zondag 12 augustus plaatsvinden. Die avond zullen de zogenaamde nachtvlinders worden geobser veerd. Voor dat doel zal die avond een helder verlicht scherm wor den opgesteld. De verwachting is dat de vlinders vanzelf op dat licht zullen afkomen. Voor concurrentie van het maanlicht hoeft niet gevreesd te worden. Juist deze elfde augustus is in plaats van de vijfde augus tus uitgekozen, omdat de maan dan 'niet vol' is. Vlinders zullen dus niet gauw het maanlicht ver kiezen boven het verlichte scherm. Overigens is de heemtuin op zon dag 5 augustus wel normaal geo pend, van 13.00 tot 16.00 uur. Ronald Jacobs, vlinderexpert, zal het publiek bekend maken met de vele soorten nachtvlinders. Hij voorspelt dat de excursie wel tot in de 'vroege uurtjes' kan duren. De installatie zal in ieder geval zo lang blijven opgesteld .Heel stille tjes hoopt de organisatie op een spectaculaire waarneming. Men zal daarbij denken aan een recente waarneming in Vlaardingen. Daar werd onlangs voor het eerst sinds achtentwintig jaar een zeldzame 'pauwoogpijlstaartvlinder' waarge nomen. Zaterdagavond na tienen zijn liefhebbers welkom bij de ingang van de heemtuin, in Kethel-Oost. De tuin ligt in het verlengde van het Duivenpad. De Laan van Bol'Es en de Kethelweg sluiten niet meer op elkaar aan, maar beiden zitten nog wel te gen de grens aan. Die stippellijn op de landkaart, welke aangeeft waar Schiedam eindigt en Vlaardingen begint of zo men wilt andersom, heeft zijn laatste wijziging ruim een kwart eeuw geleden ondergaan. In ieder ge val voordat de ontwikkeling van de noordelijke stadsdelen van de twee riviergemeenten in gang werd gezet. De Breuk op die plek van de stadsgrens is pas tot stand ge bracht toen bij voorbeeld werk nemers van Wilton Fijenoord door een bijdrage van hun baas aan een gemeentewoning wer den geholpen in wat nu Holy- Zuid heet. Een flink aantal trouwlustige Schiedammers is in die tijd naar Vlaardingen ver huisd omdat ze daar eindelijk een eigen (huur)woning konden krijgen. De woningmarkt was destijds zeer krap, ook in deze regio. En volgens de toen geldende richt lijnen maakten alleen getrouw de stellen met een (aanstaand) kind enige kans op een woon vergunning. De tegelijk aanwezi ge krapte op de arbeidsmarkt leidde toen tot overeenkomsten tussen bedrijven en het Vlaar dingse gemeentebestuur. Werk gevers verwierven, na storting van een vastgesteld bedrag m de gemeentekas, het recht op een woonvergunning voor een nieu we driekamerflat voor een per soneelslid, dat al getrouwd was of in het huwelijk zou treden voordat de woning werd betrok ken. Om in zijn toenmalige gro te behoefte aan personeel te kunnen voldoen was Wilton met vele andere bedrijven graag be reid hieraan mee te doen. Zo liep Vlaardingens nieuwe uit breidingswijk Holy snel vol hal verwege de zestiger jaren. Kethelweg en Laan van Bol'Es sloten toen nog op elkaar aan. De Kethelweg in Vlaardingen ligt nu onder de dikke rode streep op de kaart, die het zes stroken dikke rijks-asfaiüint A 20 aangeeft en die beide ge meenten zo resoluut in twee helften splitst en de Laan van Bol'Es ligt boven die rode lijn, in Groenoord, het oudste deel van Schiedam-Noord. De Laan van Bol'Es is nog wel een grensstraat. De Kethelweg niet meer. Die functie werd overgenomen door het gemeen telijke asfaltlint, dat Vlaardin gen vernoemde naar zijn burge meester Heusdens, die in meer dan vijfentwintig na-oorlogse ja ren, en lang met succes, naai voortdurende expansie van de stad heeft gestreefd. De oude Kethelweg was vroeger geafalteerd maar heeft al jaren gewoon straatstenen. Hij loopt nog wel steeds door tot aan het oude stadhuisje van het vroegere Vlaardinger-Ambacht, waarin een broer van mijn oma ooit nog een kleurrijke rol als wet houder heeft gespeeld maar dat nu al zeer veel jaren dienst doet als gemeente-archief van Vlaar dingen. De Laan van Bol'Es is moder ner. Ze is gesplitst in een geas falteerde autobaan (met voetgan- gersvriendelijke stoplichten en snelheidsremmende versmallin gen), fietspaden en voetpaden. Ze loopt niet dood maar die we gindeling stopt wel abrupt. Zelfs nog voordat een knoert van een billboard van Publex met schreeuwende reclames aangeeft waar ik Schiedam verlaat. De stadsgrens als breukplek tus sen Schiedam en Vlaardingen is daar in vol ornaat aanwezig. Als ik haar overschrijdt met de auto dan herinnert dat enorme recla meboard me eraan, dat Schie dam vast zit aan een overeen komst met Publex. Op de fiets heb ik -zeker tijdens de spits- voor die Publexboodschap en de file op het Kethelplein ernaast geen oog want beide ogen zijn dan met mijn handen aan het stuur nodig om een aanvaring te voorkomen met de automobilis ten met wie ik dan plotseling hetzelfde wegdek moet delen. Op de Vlaardingse Zwanensingel beginnen de fietspaden pas als ik de Zwaluwenlaan voorbij ben. Als voetganger voel ik me daar op de grens nog beroerder. Dan word ik beknot, want er is maar aan een kant van deze grensstraat een trottoir. Open baar Vervoer rijdt er helemaal niet. Het bestaan van De Breuk, het verschil en een zekere rivaliteit tussen Schiedam en Vlaardin gen, tussen Schiedammers en Vlaardingers, ervaar ik zowel aan de Kethelweg als op de Laan van Bol'Es. De weg heeft een ze kere landelijkheid behouden en het ontwerp van het daar ge plande Campanilehotel past er zelfs bij. De laan is dat groene kwijt geraakt. De huidige Laan van Bol'Es vind ik maar een slecht aftreksel van de oorspron kelijke laan en ook zo onwezen lijk ver verwijderd van het oude centrum van Kethel. Als ik door die laan rij, moet ik altijd den ken aan Schiedammers die ik weieens meesmuilend hoor pra ten over de stadsontwikkeling van Vlaardingen en de aantas tingen van historische bezit. BEN VAN HAREN SCHIEDAM Fietsliefhebbers op leeftijd kunnen aanstaande dinsdag meetoeren met fietsclub 'De Molenkrikkers'. Organisator Roel Krikke heeft een tocht uitge zet naar het Brielse Maas-complex. In het dienstencentrum 'Rozen burg' aldaar kan 's middags rond half vier zelfs een broodmaaltijd worden genuttigd voordat de te rugtocht naar Schiedam wordt be gonnen. Die maaltijd kost zes gul den. De fietsers worden rond ne gen uur verwacht bij de Spierings- hoekflat. De organisatoren beloven dat slechts in een kalm gangetje zal worden gefietst. Bovendien zal regelmatig worden gestopt. Door Han van der Horst SCHIEDAM De pogingen van het gemeentebestuur om het bedrijvenpark 'De Vijfsluizen* op het Wiltonterrein vol te krijgen hebben kwaad bloed gezet. De be wonersverenigingen van De Gor zen en Het Westen vrezen de komst van milieubedervende on dernemingen. De Schiedammers zijn kieskeu rig geworden. En dat waren ze bepaald nog niet, toen er voor het eerst industrie kwam daar op de grens met Vlaardingen. Een dik ke zeventig jaar geleden begon- nen de werkzaamheden aan de werf Wilton, die al ruim voor de voltooiing de trots was van heel Schiedam. Aan moderne scheepsbouw was de stad gewend sinds 1901, toen Gusto besloot zich langs de Maasdijk te vestigen. Inmiddels groeide er langs de Maasoever eer iele trits werven. Maar Wilton was iets bijzon ders. Om zijn grootte. De echte zeekastelen van de Nederlandse vloot moesten in het buitenland gerepareerd worden. De passagiersschepen van de Hol land Amerika Lijn en de andere pote rederijen pasten in geen en kel vaderlands dok. Zo werd noodgedwongen naar Engelse werven uitgeweken en dat was in die nationalistische tijd niet goed duldbaar. Toen de Rotterdamse scheeps bouwer Wilton besloot op Schie dams grondgebied een werf te bouwen voor de grootste schepen, was iedereen dan ook zeer onder indruk. Hier geschiedde iets groots. Wilton bestelde in Hamburg het grootste drijvende droogdok ter wereld van vijftigduizend ton. Op zondagochtend 11 juli 1920 brachten stoomsleepboten het de Nieuwe Waterweg in. Wilton per soonlijk voer het bijzondere transport in zijn directiejacht te gemoet. 's Morgens vroeg stond het op de Maaskant, het tegenwoordige golfterrein, ai zwart van de men sen. Zij moesten lang wachten, want het dok lag inmiddels niet meer op schema. Pas tegen kwart voor tien hadden de sleepboten het enorme gevaarte voor de Wiltonhaven gemanoeuvreerd. Nu zou het meest spectaculaire onderdeel van het hele transport beginnen, zo wist iedereen. Maar de belangstellenden hadden bui ten de waard gerekend. Erdiende gewacht te worden op dood tij en dat zou tot kwart voor twaalf du ren. Bijna niemand gaf er de brui aan. Het dok was 210 meter lang, twaalf meter breed en eenentwin tig meter hoog. Maar het achter ste gedeelte 35 meter was als het ware naar binnen gescho ven, zodat het wat handelbaarder was. Exact om kwart voor twaalf klonk een signaal, de twaalf stoomsleepboten braakten zoveel Het dok was 210 meter lang, twaalf meter breed en éénen twintig meter hoog. z I;% g Ij 2 f I" •I» rook uit, dat het dok grotendeels aan het zicht werd onttrokken. En binnen een half uur lag het op zijn plaats. Het gevaarte werd vastgelegd aan acht ankerblok- ken, elk van tachtig ton. Inmiddels was het druk - worden op de rivier. Alle.", hoogwaardigheidsbekleders, on der wie de directie van de Hol land Amerika Lijn en mevrouw Wilton met kroost en neven, la gen in luxueuze jachten voor de Wiltonhaven. Men was zó onder de indruk van de prestatie, schreef de Schiedamsche Courant de volgende dag, dat men toejui chingen vergat. Wilton was onder een goed ge sternte begonnen. Maar het begin van Neder lands grootste scheepswerf kende ook een tragedie. Die vond in no vember van hetzelfde jaar plaats. Op het werfterrem werden grote betonnen werkloodsen ge bouwd volgens een in Nederland gewantrouwde Duitse betontech- niek. Het was dan ook niet gelukt om de bouw te verzekeren. Ook al was de aannemer het gerenom meerde en ervaren Hamburgse bedrijf Hunrich, Bütcher Co. Het waren grote loodsen, hon derdzestig meter lang en vijftien tot twintig meter hoog. En het werk vorderde snel. Op 8 november 's middags om drie uur waren de werkzaamhe den, zoals het hoorde, nog in vol le gang. Op het dak werkten veer tig mensen, Schiedammers, Vlaardingers en een paar techni sche specialisten uit Duitsland. Toen stortte de loods met don derend geweld in elkaar. Het dak zakte naar binnen, de betonnen wanden vielen er boven op. Bin nen een halve minuut was alles herschapen in een ordeloze ruïne van grote blokken beton en stalen binten. Steenstof woei omhoog en over de werf klonken de kreten van de gewonden. De hulpactie kwam onmiddel lijk op gang, waarbij vooral de EHBO'ers onder de mensen op het bouwterrein meteen wisten wat ze te doen stond. Om half vier al werd een eerste appèl ge houden: zes vermisten. Ondertussen was een enorme menigte naar de Vlaardingerdijk gestroomd. Uit Schiedam en Vlaardingen kwamen doodsbange vrouwen naar de werf om te zien of hun man bij de slachtoffers was. Een journalist constateerde, dat een meisje bijna huilde van geluk toen ze za, dat haar verloof de 'alleen maar' aan zijn been ge wond was. Ook burgemeester Gijsen kwam poolshoogte nemen. Acht gewonden moesten naar het ziekenhuis worden gebracht. Zeven arbeiders kwamen om. Twee van hen, G. den Brinker en J. van Drop, werden pas twee da gen later onder het puin vandaan gehaald nadat de Rotterdamse po litiehond Spits en zijn baasje agent Scheppers erbij waren ge haald. Van Drop werd staande ge vonden. De ter aarde bestelling van de slachtoffers was indrukwekkend. Honderden mensen begaven zich naar de kerkhoven van Vlaardin gen en Schiedam, waar de om gekomenen een laatste rustplaats vonden. Een Duitse technisch specia list, zo meldden de kranten, kreeg na de ramp last van wat we te genwoordig een oorlogssyndroom zouden noemen. Hij had de hel van het Westfront overleefd en juichte aanvankelijk van blijd schap omdat hij niet op dat nood lottige dak had gestaan. Toen hij de arm van een slachtoffer onder het beton uit zag steken, kwamen alle herinneringen aan de oorlog weer bij hem naar boven. Hij kreeg, schreef de Schiedamsche Courant, een soort zenuwtoeval ■m moest in het Gemeentezieken huis worden opgenomen. Twee dagen daarna was hij al weer aan het werk. Dat zouden psychiaters van nu ook anders aanpakken. De bewuste betontechniek wordt overigens tegenwoordig overal toegepast. De meeste wo ningbouw van na de oorlog is met vergelijkbare methodes opgetrok ken. Wat had dan de ramp op Wil ton veroorzaakt? Dat is met goed duidelijk geworden. Vermoedelijk heeft men de stutten weggehaald, nog voor het beton, zoals men toen zei, voldoende 'bestorven' was. Het had nogal gevroren en daardoor was het, meenden des kundigen, onvoldoende gehard. XL.* in* AAma Wv o c tp z m 33 uj fggSggg ENTE ARCHIEF SCH! uj s y O - II T°i MS*. 7

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1990 | | pagina 1