Een 'broodje met ham
kan niet op El Furkam
A
Sloop
Stadsvernieuwers gaven Schiedam 200 jaar terug nog wel allure
Het Vrije Volk SCHIEDAM
Lessen op nieuwe islamitische
school in het Nederlands, maar
aangepast aan moslim-wetten
1
Vijf mille van kinderzegels voor onderwijsproject
Politie strenger bij parkeren van vrachtauto's
Bedrijven verplicht tot het melden van lozingen
ws/
PAGINA 4
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1990
«Albert
Door Wessel Penning
VLAARDINGEN
- Kroezeman (27), de kersverse di
recteur van de eerste Islamitische
school in deze regio, is met en
thousiasme aan zijn nieuwe taak
begonnen. Op iets langere termijn
verwacht hij ook leerlingen uit
Vïaardingen. Turkse ouders heb
ben het gemeentebestuur al ge
vraagd om een financiële tege
moetkoming in de vervoerskosten.
„Als die aanvraag groen licht
krijgt, komen die kinderen ook
hier terecht."
Maandag ging de nieuwe bijzon
dere school in Schiedam van start.
Tijdens de godsdienstlessen wordt
uit de Koran onderwezen, bij ge
schiedenis zal de 'meester' eens
wat vaker het Oostromeinse rijk
behandelen en de zin 'Hij eet een
broodje met ham' zal niet worden
gedicteerd in de spellingsles. Ham
eten islamieten nu eenmaal niet.
Maar verder is de een week oude
islamitische basisschool El-Furkan
in Schiedam precies als alle ande
rs scholen. Nederlandse leerkrach
ten en Nederlandse taal.
„Alleen tijdens de dagopening
en dagsluiting wordt uit de Koran
in het Arabisch voorgelezen. Nee,
niet door de onderwijzers, maar
door de kinderen. Die beheersen
dat beter dan wij."
.In het voormalige gebouw van
de> Mercuriusschool aan de Edu-
ard van Beinumlaan in Groenoord
.wordt les gegeven aan zo'n ze
ventig kinderen, voor het meren
deel uit Marokkaanse en Turkse
ouders geboren. En de verwach
ting is dat, als alle vervoersproble
men zijn opgelost en andere kinde
ren met hun ouders zijn terugg.-
keerd van hun vakantie, binnen
een week of twee zo'n honderd
leeringen de school zullen gaan be
volken.
Verrassend genoeg staat die
school in Groenoord, toch niet de
wijk met de meeste migranten.
„Maar," zegt Kroezemann. „Hier
was toevalhg plaats. En de ge
meente heeft de school uitstekend
opgeknapt." Toch blijft het een na
deel. Liever had hij de school op
een centraler punt in Schiedam ge
had. Zoals in de Rotterdamse wijk
Spangen waar Kroezemann tot
voor enkele maanden nog 'ge
woon' 'onderwijzer was op de ook
islamitische school 'Al Ghazali'.
Desondanks verkoos hij de school
El-Furkan (een ander woord voor
Koran) in Schiedam te gaan lei
den.
El-Furkan is al de dertiende is
lamitische schoolih ^Nederland.
Al, want twee jaar geleden kende
Nederland dit fenomeen nog niet.
Maar vooral op aandrang van vele
Marokkaanse en Turkse ouders,
die hun kinderen graag én Neder
lands zagen leren én de Islam za
gen belijden, zijn de scholen met
steun van het rijk opgericht.
Zo ging het ook in Schiedam.
Vorig jaar namen een aantal Turk
se ouders het initiatief. Handteke-
em-l -
p.
Directeur Albert Kroezemann met twee leerlingen: „Ze moeten uiteindelijk in staat zijn in het Nederlands de islam-godsdienst uit te leggen.'
ningen werden verzameld en inge
leverd bij de gemeente, die toch
wel gauw akkoord ging. Toen
Kroezemann" werd gestrikt en een
aantal minder ervaren leerkrach
ten was aangenomen, konden de
voorbereidingen voor het nieuwe
schooljaar, beginnen.
Kroezemann 'nam' twintig al in
Schiedam wonende kinderen mee
van zijn oude school. Andere aan
meldingen zouden spoedig volgen.
Hoewel volgens de directeur de ou
ders „veel moed nodig hebben om
hun kinderen naar een school te
sturen, die in een andere wijk
ligt". Die afstand werkt vooralsnog
belemmerend. „We willen de kin
deren ophalen en thuisbrengen
met busjes, maar hoe dat gefinan
cierd moet worden, is nog niet he
lemaal duidelijk. Mogelijk krijgt
het bestuur dat volgende week
rond," zegt Kroezemann. Pas dan
zullen ook kinderen van „over de
spoorlijn" naar school kunnen.
Zes leerkrachten Kroeze
mann staat voorlopig ook nog voor
de klas staan hen dan op te
wachten. De groepen,l tot 6 heb
ben ieder een eigen - docent.- Ge
zocht wordt nog naar een Neder
landstalige godsdienstonderwijzer
(in de islam natuurlijk). „Want de
kinderen moeten net als de chris
telijke Nederlanders in staat zijn
in het Nederlands te vertellen over
de islam," zegt Kroezemann.
Voor zo'n eerste week vond
Kroezeman het relatief magere
leerlingen-aantal van zeventig
geen bezwaar. „Liever klein en
goed dan te groot. Kwaliteit is het
belangrijkst. We willen immers
dat deze kinderen verder gaan ko
men in deze maatschappij." Maar
ook voor de leerkrachten was zo'n
rustigehtart wel prettig.
Kroezemann: „Ze hebben geen
van allen ervaring in het islami
tisch onderwijs. Maar tijdens de
sollicitatiegesprekken zijn zij wel
geselecteerd omdat zij zich heel
opën opstellen ten opzichte van de
kinderen. Dat gevoegd by een aan
tal bijscholingscursussen zal tot re
sultaat leiden."
Een ideale situatie ontstaat vol
gens Kroezemann als de leerkrach
ten hun „vakgebied kunnen inte
greren in de belevingswereld van
de kinderen." In gewoon Neder
lands: de onderwijzers passen hun
lessen voorzover relevant en
mogelijk aan de Islamitische
wetten aan.
Kroezemann: „Een plaatje in
een lesboek van een hond, die
wordt, geknuffeld door een kind
'"'bijvoorbeeld. Volgens de Koran is
een hond onrein en wortft daar
niet mee geknuffeld. Zo'n plaatje
slaan we niet over, dat bespreken,
we. Zo in de trant-van 'Dit .mogen
jullie eigenlijk niet'. Volgens de di
recteur kan anders een conflictsi
tuatie ontstaan, omdat de leerlin
gen op school iets anders leren
dan thuis. „Het is belangrijk dat
de school een herkenningspunt is
voor de kinderen." Kroezemann
zag deze week tijdens de dagope
ning al meermalen een glimlach
op het gezicht van de leerlingen
verschijnen. „Zo van: wij zitten
hier op school en voelen ons hier
thuis."
.TIl
OP DE GRENS
fbraak van bouwwer
ken heeft door de jaren
heen reacties teweeg
gewacht. Of het nu gaat om
krakkemikkige uizen, kolossa
le panden, noodbehuizingen of
een schepping van kinderen
op de bouwspeelplaats. Protes
ten kunnen van geheel ver
schillende kanten komen.
Betalende of om-niet huur
ders, zowel als krakers zijn de
eerst aangewezenen om hun
stem te verheffen. Zij hebben
uiteraard altijd moeite om
hun vaak zeer goedkope be
huizing prijs te geven. Hoe
langer ze van het voor de
sloop rijp bevonden bouwsel
gebruik hebben gemaakt, hoe
moeilijker het afscheid wordt.
Naast de tot stand gebrachte
produkten van een door aan
wezige mankementen geprik
kelde eigen vindingrijkheid
wordt by deze groep ook de
exclusieve sfeer van het min
der gangbare direct bedreigd.
Die groep was in de tjjd,
dat leegstaande woningen,
winkels, kantoren of andere
panden niet voorhanden wa
ren, een sterk leger. De poli
tiek hoefde dan ook niet aan
te komen met mededelingen
over voorgenomen sloop van
welk pand dan ook. Zowel in
Schiedam als Vïaardingen
hebben in de nadagen van de
na-oorlogse wederopbouwpe
riode de wethouders Cor Bol-
mers en Teun de Bruijn dat
ondervonden. Ze hebben ook
hier en daar kaalslag achter
gelaten voor' hun opvolgers,
die zeker in Schiedam nog
steeds moeite hebben er een
zinnige invulling aan te ge
ven. In die tijd werd ter mis
leiding ook het woord am-
overen in ambtelijke stukken
ingevoerd, wat behalve uit
het ambt zetten ook slopen
betekent.
Andere bezwaarmakers te
gen het neerhalen van bouw
werken zijn de afgelopen ja
ren steeds meer naar voren
gekomen. Dat zijn bijvoor
beeld architecten, hun naza
ten of bewonderaars, die ver
driet hebben over de vernieti
ging van het werkstuk van
weleer. Argumenten dat in
standhouding onmogelijk is
geworden als gevolg van de
ondoelmatige bouw of inde
ling in een veranderde tijd
worden dan geplaatst tegen
over verlangens om vormen
van weleer voor het nage
slacht te bewaren. Een be
kend voorbeeld hiervan is de
Stadsgehoorzaal in Vïaardin
gen, die begin vijftiger jaren
met sponsorgelden van olie
maatschappijen in de tot dan
zo rustieke tuin van De Har
monie werd neergezet. Het is
een ontwerp van Sybold van
Bavesteyn (1889-1983), van
wie al meer bouwsels zijn
neergehaald.
De vraag is of tegenstan
ders van sloop van de Stadsge
hoorzaal niet ook gerang
schikt kunnen worden in
weer een andere groep, die
nog weieens zijn stem wil
verheffen. Dat zijn de veertig
plussers die nostalgisch eisen
dat bouwsels blijven staan om
bun herinneringen levendig
te houden.
In de politiek heeft men
ondertussen het moment be
reikt, dat men het woord
'sloop' weer durft te gebrui
ken. Zelfs plannen voor het
neerhalen van na-oorlogse ge
bouwen stuiten nauwelijks op
verzet. Voorbeelden in Vïaar
dingen zy'n de Pniëlkerk, de
Heilige Geestkerk, de Billiton-
flat en hoogbouw in Westwijk
en Holy. In Schiedam ontmoet
een erkende linkse stadsver-
nieuwer als Jan Goed begrip
voor zijn standpunt, dat in
Nieuwland de sloop van wo
ningflats noodzakelijk is om
die wjjk nieuwe allure te ge
ven. Over het neerhalen van
de Bolssilo was men het al
eerder eens.
Alleen praten ze hier nog
over de instandhouding van
gammele pandjes in de Lange
Kerkstraat en Kreupelstraat,
waaraan historici overigens
geen bijzondere waarde toe
kennen.
BEN VAN HAREN
Autotelefoon weg
SCHIEDAM Bij een In
braak bij het autobedrijf David
Han aan het Groenweegje is
gisternacht een autotelefoon
buitgemaakt Daarnaast namen
de dieven ook nog honderd bou
gies mee. Men verschafte zich
de toegang na het forceren van
een schuifpui.
Gewond na botsing
SCHIEDAM Met lichte
verwondingen zijn twee zeven
tienjarige Schiedammers gister
morgen overgebracht naar het
Schieland-Zxekenhuis. Een van
hen fietste op de Vlaardinger-
dijk tegen de richting in en
kwam in botsing met de ander,
die reed op een brommer. Het
duo smakte tegen het wegdek.
Alleenstaande ouders
SCHIEDAM Voor alleen
staande ouders gaat de Stich
ting Maatschappelijk Werk
Schiedam tien bijeenkomsten
organiseren. Iedere woensdag
ochtend, te beginnen op 26 sep
tember, zullen twee maatschap
pelijk werksters tussen 9.30 en
11.00 uur de bijeenkomsten lei
den.
SCHIEDAM Het spelproject
vanJhet Onderwijs Voorrangs Ge
bied' (OVG) van de gemeente krijgt
vijfduizend gulden uit het kinder
postzegelfonds. Dinsdagmorgen zal
riSinens de Stichting Nederlands
Comité voor de Kinderpostzegels
mëvrouw L. Eijsbergen het bedrag
overhandigen. Deze handeling
vindt plaats om tien uur in de
openbare basisschool De Harlekino
aanrde Burgemeester van Hacren-
Jaan?
Het OVG bestrijdt samen met de
scholen en welzijnsinstellingen on
derwijsachterstanden of probeert
deze te voorkomen. Dat begint al
in de peuterperiode. Twee jaar ge
leden heeft het OVG een ambitieus
plan voor de voorschoolse opvang
gepresenteerd. „Dat plan werd
warm ontvangen, óók door de poli
tiek," schrijft A.J. Tigges van het
Bureau Gemeentelijke Onderwijs-
consulent in een persbericht.
„Door een forse subsidie van de
gemeente konden de ideeën snel
omgezet worden in activiteiten
voor peuters en ouders. Zowel het
spelproject als de interculturele
peuteropvang blijken succesvol te
zijn," informeert hij verder.
Het persbericht meldt niet wat
het spelproject en de peuteropvang
inhouden en welke ideeën daaraan
ten grondslag hebben gelegen.
Maar: „Voor nadere informatie is
de projectcoördinator J. Boven be
schikbaar," staat in de slotzin van
het persbericht. Boven meldt na
lang aandringen nog niks. „Néé,
nadere informatie geven we nu
niet. Als we dat doen, lopen we de
kans dat andere kranten niet ko
men naar de overhandiging. Dat
willen we voorkomen."
Ook zijn chef, de opsteller van
het persbericht, A.J. Tigges, houdt
zich aan dat standpunt. 5
Het project bestaat uit het sti
muleren van de motorische, cogni
tieve en emotionele ontwikkeling
van Turkse en Marokkaanse kin
deren van 0 tot 4 jaar in de wijk
Nieuwland. Het moet hun ouders
bovendien meer inzicht geven in
de mogelijkheden. Door spel en
met behulp van speelgoed krijgen
de kinderen onder meer'twee uur
per week een begeleidster aan
huis.
SCHIEDAM Tegen verkeerd
geparkeerde vrachtauto's en auto
bussen gaat de politie vanaf sep
tember harder optreden. Na een pe
riode" van waarschuwen krijgen
fout-parkeerders een bekeuring on-
dér de wisser. Vooral in woonwij
ken doen verkeerd geparkeerde
vrachtauto's en bussen afbreuk aan
het uiterlijk van de omgeving. Bo
vendien geven ze overlast en ne
men de wegreuzen parkeerplaatsen
in die voor personenauto's bedoeld
zijn.
In Schiedam is het gebied waar
voertuigen voor zwaar verkeer wel
geparkeerd mogen worden onlangs
vergroot. Volgens Jan Langstraat
van de Dienst Gemeentewerken is
er dan ook voldoende ruimte be
schikbaar. Hij formuleert: „Op
grond van de Algemene Politiever
ordening mogen vrachtauto's en au
tobussen (voertuigen langer dan zes
meter en hoger dan twee meter)
worden geparkeerd in de bedrijfs-
gebieden Spaansepolder, 's-Grave-
land, Nieuw Mathenesse en Kethel-
vaart en in Havenstraat, Nieuw
Waterwegstraat en de Admiraal de
Ruyterstraat, ten zuiden van de
Westfrankelandsedijk. Deze gebie
den zijn aangegeven door borden."
In de woonwijken en op andere
plaatsen, zoals grote parkeerplaat
sen zoals aan de Buitenhavenweg
en achter de Hema, is het parkeren
van grote voertuigen verboden.
Omdat er de laatste tijd steeds
meer wordt geparkeerd op plaatsen
waar dit verboden is, zal de politie
strenger nazien op de naleving van
dit verbod. In september zal het
toezicht zich nog beperken tot
waarschuwen. Daarna worden be
keuringen uitgeschreven. Boven
dien wil de politie graag meer me
dewerking van het publiek.
SCHIEDAM Bedrijven die
hun afval lozen op het gemeentelij
ke riool hebben sinds kort de
plicht dit te melden aan de Dienst
Gemeentewerken. Dit is een van
de belangrijkste wijzigingen in de
lozingsverordening van Schiedam.
Volgens de oude verordening
moesten alle bedrijven voor het lo
zen een vergunning hebben. In de
nieuwe situatie is een groot aantal
bedrijven hiervan vrijgesteld. Dat
neemt niet weg dat men, net zoals
in de oude situatie, aan de voor
schriften moet voldoen. Worden
de regels niet overtreden, dan kan
kan worden volstaan met een ken
nisgeving.
De wijziging betekent voor be
trokken bedrijven en instellingen
een aanzienlijke vereenvoudiging.
Door Han van der Horst
SCHIEDAM - Met een pleidooi
om Nieuwland meer allure te ge
ven heeft stadsvemieuwer Jan
Goed Schiedam verlaten. Hij gaat
leiding geven aan de dienst ge
meentewerken van Culemborg.
Dat was geen origineel verlan
gen. Menig voorganger was er ook
op uit wat meer grootsheid in de
stad te brengen. Rond 1960 ont
ving zelfs ieder Schiedams gezin
een rijk geïllustreerd tijdschrift,
geheel geschreven door de toenma
lige grote man van de stadsontwik
keling, Marinus van Praag. Van
Praag, die ook enkele historische
romans op zijn naam had staan,
wist hoe je voor een breed publiek
een gedreven betoog op papier
moest zetten. De lezer kreeg een
toekomstbeeld voorgeschoteld van
een stad met honderdvijfentwin
tigduizend inwoners. Een fraaie te
kening toonde de Broersvest, om
zoomd door kantoorflats en met
een tramlijn in het midden. Het
was een beetje New York in het
klein en er is weinig van terecht
gekomen. Of het moest het Stads
kantoor op het Emmaplein staan,
dat volgens velen ruimschoots de
eremedaille voor het meest mis
plaatste gebouw van Nederland
verdient.
Op de een of andere manier is
het met die allure in Schiedam de
laatste tweehonderd jaar mis ge
gaan. Toch bevat de binnenstad
voldoende historische gebouwen
die getuigen van durf en originali
teit. Ze stammen uit de achttiende
eeuw, toen Rutger van Bol'Es een
belangrijke rol speelde in de pla
nologische ontwikkeling, daarbij
geholpen door Jan Giudici, de van
Italië naar Rotterdam verhuisde
succesarchitect die de laatste
bouwkundige modesnufjes van zijn
tijd introduceerde.
Schiedam maakte toen een eco-
BÜH-t.-Li. jft&
Rond de Lange Haven, met toen nog druk scheepvaartverkeer.
nomische bloeiperiode door. Ter
wijl alle andere Nederlandse ste
den hun inwonertal zagen dalen,
was er hier juist sprake van groei,
want het brandersbedrijf deed het
ongehoord goed en van heinde en
verre kwamen gastarbeiders de
stad binnen om een graantje mee
te pikken van de welvaart.
Er was bouwterrein genoeg.
Wie oude kaarten van Schiedam
bekijkt, merkt, dat het er binnen
de vesten heel landelijk aan toe
ging. Er stonden huizenrijen langs
de Hoogstraat, het Broersveld, de
Dam en de Lange Kerkstraat, maar
daarmee was tiet wel zo'n beetje
bekeken. Voor,de rest bestond de
„stad" uit tuinen en boerderijen.
Die raakten in de achttiende eeuw
langzaam maar zeker volgebouwd.
Ondanks de groeiende welvaart
was Schiedam geen indrukwek
kende stad. De bloei was vrij po-
lotseling gekomen en de vorige ge
neraties hadden een karig bestaan
gepeurd uit veeteelt en visserij.
Dat kwam tot uiting in de aard
van de representatieve gebouwen.
Het stadhuis stamde uit de middel
eeuwen, iets waar je in die tijd ab
soluut niet mee voor de dag kon
komen. Het bejaardentehuis
veel te klein, vol wandluizen
ontsierde de Hoogstraat. Er was ei
genlijk niets om trots op te zijn.
Dat is in enkele tientallen jaren
veranderd. De bestuurderen zorg
den ervoor, dat Schiedam een voor
die tijd hypermodern aanzien
kreeg. De twee duidelijkste voor
beelden daarvan prijken nog
steeds in de binnenstad: dat zijn
de Korenbeurs en het Stedelijk
Museum.
Het moderne aan die bouwwer
ken heeft te maken met het feit,
dat ze zo op Romeinse tempels le
ken. In de tijd van Giudici werden
ten zuiden van Napels de resten
van de Romeinse steden Pompei
en Herculaneum ontdekt, nadat ze
achttienhonderd jaar bedekt had
den gelegen onder lagen lava en
vulkaanas. Zo was alles verrassend
goed bewaard gebleven. De acht
tiende eeuwers hadden nog steeds
een grote bewondering voor alles
wat met de klassieke oudheid te
maken had. Er kwam een hele
Pompeimode van de grond en
Giudici zelf Italiaan speelde
daar architectonisch handig op in.
En zijn opdrachtgevers sloegen
steil achterover van trots, dat zij
hun stad zulke statussymbolen
konden bieden.
Wat het Stadhuis betreft, ge
tuigde men overigens van zuinig
heid. Daar lieten de vroede vade
ren gewoon een moderne gevel
voor plakken. De particulieren lie
ten zich trouwens evenmin onbe
tuigd. Zij riepen twee plaatselijke
Goudkusten in het leven, een op de
Lange Haven en een op de landelij
ke Tuinlaan en ook zij deden vaak
een beroep op Giudici of zijn colle
ga's. Zo komt het, dat Schiedam
nog steeds een aantal herenhuizen
kent met Romeins aandoende ge
vels. Zij leverden evenzovele be
wijzen van het feit, dat Schiedam
rijk was en met zijn tijd mee wist
te gaan, ja zelfs een beetje op die
tijd vooruit liep. Het effect was
vergelijkbaar met wat Rotterdam
nu beoogt door het Weena vol te
laten bouwen met allerlei kantoor-
kolossen.
Zelfs de katholieke kerk liet
zich door de Romeinse mode inspi
reren. Hun Havenkerk die Gi
udici op zijn oude dag ontwierp
ziet er uit als een ouderwetse hei
dense tempel.
De bestuurders zorgden trou
wens voor nóg een landelijke pri
meur. Schiedam was de eerste Ne
derlandse stad met een echt open
baar park. Dat was de Plantage te
genover de Tuinlaan. Ook dat
werd aangelegd volgens de laatste
mode: het bestond uit grote gazons
met struiken die in de vorm van
dieren of molens werden gesnoeid.
Want de mensen uit de achttiende
eeuw hielden niet van de vrije na
tuur. Die vonden ze eng en gevaar
lijk, Ze wilden juist laten zien, dat
de mens de baas was over de na
tuur en dat kon je laten zien door
het zo in te richten. Overigens
kwam er wel een speciale stedelij
ke keur die verbood met een koe
door het park te lopen.
En zo gaven de voorgangers van
Jan Goed Schiedam allure. Het is
die allure waar we het nog steeds
mee moeten doen.
