Poi ikliniek is voorlopig alleen noodvoorzien ing
Vijftig jaar geleden was het een donkere kerst
VERDUISTER II1
Nota 'Schieland Perspectief' toont verschillende fasen bij de verbouwing van het ziekenhuis
tW*.
Kerst-In voor
ouderen
Het Vrije Volk SCHIEDAM/VLAARDINGEN
JjjJ
11111
■§■1
PAGINA 4
MAANDAG 24 DECEMBER 1990
SCHIEDAM Een tijdelijke
behuizing op het parkeerterrein
aan de Burgemeester Knappertlaan
gaat voorlopig dienen als Eerste
Hulp-afdeling en polikliniek van
het Schieland-ziekenhuis. De 'ou-
de' afdeling binnen het ziekenhuis
wordt ontruimd, zodat de omvang
rijke verbouwingen kunnen door
gaan. De bedoeling is dat aan de
BK-laan binnen een aantal jaren
één complex het Schieland-zieken
huis zal gaan vormen.
Om de fusie tussen de voormali
ge Schiedamse ziekenhuizen de
Nolet-stichting aan de Dr. Nolet-
straat en het Gemeente Ziekenhuis
ook in bouwtechnisch opzicht
te voltooien, zal de vestiging aan
de BK-laan worden uitgebreid en
gerenoveerd. „Zodat een verant
woord ziekenhuis ontstaat,"
schrijft de Werkgroep Communica
tie van het Schieland-ziekenhuis
in de nota 'Schieland Perspectief.
De nota is speciaal gemaakt
voor de vele werknemers en ande
re betrokkenen bij het Schiedamse
ziekenhuis. 'Schieland Perspectief
en andere nog volgende rapporten
zal hen informeren over het ver
loop van de bouwwerkzaamheden.
De Werkgroep Communicatie is
benoemd om voor die informatie
voorziening zorg te dragen. Daar
bij hoort ook het verzorgen van
een 'bewegwijzering' in het zie
kenhuis zodat iedereen daar 'zijn
weg kan vinden'.
'Het Concentratiemodel'de
naam van de grote operatie, die
van het huidige Schieland Zieken
huis met zijn twee locaties één zie
kenhuis moet maken wordt in
de nota uitgebreid beschreven. Er-
vanuitgaande dat het ministerie
van WVC zeer binnenkort via een
laatste handtekening definitief
groen licht zal geven voor de ver
bouwingen, beschrijven de opstel
lers van Schieland Perspectief de
verschillende bouwfasen.
Terwijl de poliklinische hande
lingen plaatsvinden in de noodlo-
katie, zal de polikliniek met een
nieuw deel worden uitgebreid. Via
een verbindingsgang zullen de ge
deelten met elkaar worden ver
bonden. Daarbij zal in deze zoge
noemde eerste bouwfase worden
gestart met de bouw van een mul
tifunctionele ruimte op het com
plex. In deze voorziening zullen na
de voltooiing kerkdiensten en al
lerlei andere bijeenkomsten wor
den gehouden. Tot nu toe werd
voor die activiteiten de aula van
het voormalige Nolet-ziekenhuis
gebruikt.
De tweede bouwfase zal vooral
in het teken staan van de vele re
novatie-werkzaamheden aan het
gebouw aan de BK-laan. Het hele
gebouw zal van de kelder tot de
derde etage worden opgeknapt.
Verder moet in de zogenoemde
tweede fase de mulitifunctionele
ruimte een defnitieve vorm krij
gen. Maar voordat de bouwfases
kunnen beginnen moet, zo blijkt
uit 'Schieland Perspectief de hui
dige polikliniek worden ontruimd.
Door Han van der Horst
SCHIEDAM/VLAARDINGEN
Ze hadden nog niet geleerd er
bang van te zijn, vijftig jaar gele
den. De mensen mochten hopen op
een witte kerst. Het vroor en in
Schiedam hoopten ze spoedig de
ijsbaan te kunnen openstellen.
Toch had men beter kunnen we
ten. Brandstof was al op de bon,
maar het rantsoen was zo ruim,
dat mensln klaagden over de ko
lenboeren: de meesten stonden
erop de hele toegewezen hoeveel
heid tegelijk te leveren en zoveel
opslagmogelijkheid hadden de
meeste Vlaardingers en Schiedam
mers niet in huis.
Snel zouden ze leren, hoe kost
baar kolen waren. Maar zover was
het nog lang niet. De Nederlanders
waren nog niet echt aan de Duitse
bezetting gewend. Goed, het leven
had veel van zijn kleur verloren,
maar aan de andere kant was veel
bij het oude gebleven. Uit de radio
klonken nog de bekende stemmen
en de uitzendingen werden ver
zorgd door de vertrouwde omroep
verenigingen. De werkloosheid
was merkbaar aan het dalen.
Maar sinds 31 oktober gold er
een algemeen uitgaansverbod van
twaalf uur 's nachts tot vier uur 's
morgens. De secretarissen-generaal
van Justitie en Binnenlandse Za
ken hadden daar nog wat aan toe
gevoegd: behalve in huiselijke
kring mocht er niet meer gedanst
worden. Alle dancings gingen
dicht en verenigingen mochten
geen bals meer organiseren. Boete:
duizend gulden. Enige motivatie
voor dit extra verbod werd niet
gegeven.
De nachten waren zeer donker.
De overheid hield streng de hand
aan de verduistering, want elk
lichtstraaltje zou Engelse vliegtui
gen de weg kunnen wijzen. Menig
nachtelijke wandelaar knalde te
gen een lantaarnpaal op of raakte
zelfs te water, want het was wer
kelijk aardedonker. De Nederland
se industrie en met name Philips
was daar op ingesprongen. Er wa
ren knijpkatten op de markt, zak
lantaarns die door een dynamo
werden aangedreven. Ze gaven
donkerblauw licht, het enige dat
was toegestaan.
Elke dag gaf de krant precies
aan op welk moment de verduiste
ring moest beginnen. Op eerste
kerstdag was dat precies om 17.31
uur. De gordijnen mochten pas
weer open om 9.50 uur van de vol
gende dag, want dan ging de zon
op.
Diezelfde krant bracht op de
voorpagina in forse opmaak oor
logsnieuws. Dat was in een wat
sensationele stijl geschreven, want
het waren vrije letterlijke verta
lmgen uit de berichtgev'ng van
het Deutsches Nachrichtenbüro in
Berlijn. 'Hevige luchtaanvallen op
Londen' meldde de Schiedamsche
Courant op 24 december. Uit het
artikel viel niet op te maken, dat
de Engelsen terugvochten. Het
schetste het beeld van een ontred
derd land, dat machteloos was uit
geleverd aan de Duitse bommen
werpers.
Op de voorpagina citeerde
hoofdredacteur Stavenga het Sov
jet-blad Trud over het leven in
Londen: „In West End zijn onder
de bescherming van een zeven la
gen dik betonnen dek politici, za
kenlieden, financiers en hun da
mes hijeen. Zij drinken dure wij
nen, eten uitgelezen spijzen, ter
wijl de jazzmuziek slechts nu en
dan door het geluid van Duitsche
bommenwerpers overstemd wordt
Een der bezoekers van deze
schuilkelders heeft eens gezegd
minder bang te zijn voor de Duit
sche bommen dan voor de bewo
ners van de arbeiderswijken uit
Oostelijk Londen, wanneer dezen
de aanwezigheid van deze onder-
aardsche hotels te weten komen."
Daarmee vergeleken was het le
ven in Nederland begeerlijk. Je
had tenminste rustig de tijd om de
kerstmaaltijd voor te bereiden.
Hoewel, dat begon al het nodige
rekenwerk te vereisen. In de
herfst waren steeds meer artikelen
op de bon gegaan. Iedereen had nu
bij de distributiedienst een stam
kaart opgehaald en ontving op
grond daarvan boxmenboekjes. De
Bonnen waren genummerd. Steeds
werd bekendgemaakt op inleve
ring van welke bonnen welke hoe
veelheid van een bepaald artikel
mocht worden gekocht. De dag
voor kerstmis waren er zelfs bon-
S^gslSw$#t>
Verduisteringspapier kon je kopen voor 6 cent per meter
Sint Nicolaas-cadeau 1940: een
echte knijpkat. Dan knalde je
niet overal tegen aan in het aar
dedonker van de verduistering.
gemeentewei: 5 „.dam
z
De Luchtbescherming was een zuiver Nederland
se organisatie, die al voor de bezetting door de
Nederlandse regering werd opgericht. Voorname
taak: zorgen, dat er vanuit de lucht niets te zien
was. Maar, ook de administratie van de uitge
deelde 'handdynamolantaarn' was een taak.
nenvervalsers gepakt. Dochter te
kende ze na, moeder deed de inko
pen, als het schemerig begon te
worden en de middenstanders niet
meer zo precies konden zien, wat
hen werd voorgeschoteld. Vanaf
28 december was op bon 108 twee
honderdvijftig gram rijst of rijste-
meel verkrijgbaar. Bon 31 leverde
honderd gram vermicelli, macaro
ni of spaghetti op. Bon 21 was
voor brood.
Maar met sinterklaas had de
Hema nog geadverteerd met choco
lade varkentjes a tien cents. Eten
genoeg in de stad.
Toch was er armoede genoeg,
maar ook daarvoor presenteerden
de nationaal socialisten een 'oplos
sing'. Rijkscommissaris Seyss In-
quart had persoonlijk de stoot ge
geven tot de oprichting van de
Winterhulp Nederland. Het was
ouderwetse liefdadigheid. Er werd
gebedeld en gecollecteerd. De ar
men kregen 'liefdegaven'.
De Schiedamse burgemeester
Van Haaren deed een oproep de
collectebussen mild te gedenken.
De Schiedamsche Courant maakte
veel werk van de propaganda. De
collectanten meest NSB-ers -
deelden van die leuke speldjes uit,
bijvoorbeeld van Hans en Grietje.
De redactie stelde wel vast, dat ze
soms onheus bejegend werden en
inderdaad, de Nederlanders wisten
precies, wat er achter deze Win
terhulp zat. In Londen zou Radio
Oranje nog eens een handzaam
rijmpje uitzenden: 'Nog niet het
knoopje van mijn gulp gaat er
naar de Winterhulp'.
In Schiedam bracht een collecte
voor de kerstdagen vierduizend
gulden op, maar ook van de bedrij
ven verwachtte men een bijdrage.
Meestal stortten de ondernemers
een gulden of vijfentwintig dat
deden bijvoorbeeld Bingham en
Vincent maar Gusto spande de
kroon met een gift van duizend
gulden. Het is niet duidelijk, of de
ze bedragen in het totaal verwerkt
zijn. Eén enthousiasteling reikte
op het Schiedamse kantoortje van
de Winterhulp een gedicht aan:
„In den killen vroegen morgen
staat op post een jonge vrouw,
'n kussen vol met Hans en Grie
tjes, om haar bus het Rood Wit
Blauw
Vriend'lijk houdt zij U de bus
voor.
Vriend'lijk zij dan Uw gift
„Bank U zeer", hoort U haar
zeggen.
„O, geen dank. 't Is eerephcht".
Mist en regen, sneeuw en hagel
deert met 't minst zus collectant.
Kwijt moet zij haar Hans en
Grietjes.
't Is voor het volk van Neder
land.
Een saluut voor heel het leger
dat met bussen opereert,
de beloning is het zonlicht
dat bij velen wederkeert
Welk zonlicht? De Schiedam
sche Courant meldt: „Zo konden in
Schiedam ruim tweehonderdvijftig
gezinnen met een Kerstgave wor
den verblijd uit de offers van de
beter gesitueerden". De behoeftige
gezinnen ontvingen waardebons
die bij de middenstand werden
aangenomen. De winkeliers kre
gen de mededeling, dat er geen
geld mocht worden teruggeven. De
bonnen dienden in zijn geheel te
worden opgemaakt.
Anders mochten de armen zich
misschien geïnspireerd*' voelen
door bijvoorbeeld de advertentie
van café Monopole op de Vlaardin-
gerdijk:
„Wilt U 't kerstfeest vieren
gaan, bevrijd van al Uw zorgen.
Kom dan bij ons eens even aan,
vandaag en dan ook morgen. De
kerstboom staat in vroolijk licht,
de kachel is vol vuur. Naar Mono
pole Uw schreeên gericht tot aan
het sluitingsuur."
Andere verspilling was moge
lijk in de bioscoop. Daar hadden
de Duitse filmmaatschappijen To-
bis en UFA nu vrij spel. Het Mono
pole op de Hoogstraat in Schiedam
bracht 'Moederlied' met Benjami-
no Gigli, waarin de hoofdrolspeler
valselijk van moord wordt be
schuldigd. Het Passagetheater had
'Trenck, de Pandoer' op het pro
gramma. Filmster Hans Moser
gaat in deze spectaculaire kos
tuumfilm de Fransen te lijf. Ook
komt hij aan de vrouw. Na kerst
mis volgde 'Dansmeisjes'. 'Acht
tien girls' adverteerde het Passage
Theater en noemde in het bijzon
der de beide seksbommen Lucie
Höflieh en Charlotte Thiele. Dat
Engelse woordje 'girls' riep de po
pulaire Hollywood-films in herin
nering waar sinds het begin van
de bezetting niet meer aan te ko
men viel. Men moest zich behel
pen met het namaak-Hollywood
van de Duitse propagandaminister
Goebbels, de Babelsberg-studio's in
Berlijn, die trouwens nog bestaan
en tot verleden jaar door de DDR
werden gebruikt. Later zouden de
bezetters het gebruik van Engelse
woorden als 'girls' verbieden,
maar zover was het nog niet en
daarom stelde het Passage Theater
'girls' in het vooruitzicht, al waren
het dan achttien Duitse schoonhe
den.'Aan^d'' ?oort amusement had
den de n.,. ïsen behoefte. Maar
was het tv zuiver, amusement?
Een katholieke recensent had de
revuefilm Dansmeisjes dóór: 'Ar
beidsvreugde, kameraadschap,
plichtsbetrachting en verantwoor
delijkheidsgevoel triomfeeren. Een
typisch Duitsche film met haar ac
cent op den gemeenschapszin'.
De Duitsers waren bezig de
schroeven langzaam maar zeker
aan te draaien. Een dag na kerst
mis werd bekend, dat de omroep
verenigingen plaats zouden moeten
maken voor een nationale omroep.
Daaraan moest iedereen zijn steen
tje bijdragen door het betalen van
luistergeld. Radiobezitters dienden
daartoe een luistervergunning aan
te vragen. Zo kwam men er pre
cies achter wie een toestel in huis
had. Dat bewees zijn nut drie jaar
later, toen alle Nederlanders be
halve landverraders hun radio
moesten inleveren. Maar daaraan
dacht op dat moment niemand.
Wel hoopte men, dat de Duit
sers hun uitgaansverbod voor de
nieuwjaarsnacht zouden intrek
ken, dat de mensen althans tot één
uur op straat zouden mogen, zodat
de traditie om elkaar geluk te
wensen niet hoefde te worden
doorbroken. Maar daar kwam
niets van een. „Met oudjaar om
twaalf uur thuis!" waarschuwden
de kranten in vette kadertjes. En
vuurwerk afsteken was streng ver
boden.
De lezers troffen nog een verve
lend berichtje aan. De Duitse
weermacht maakte bekend, dat
door haar voertuigen veroorzaakte
verkeersongelukken als oorlogs
handeling moesten worden be
schouwd. Tot schadevergoeding
kon de bezetter dan ook niet over
gaan. Zo kwam een stukje ware
aard naar boven.
Toch was de stemming niet on
verdeeld pessimistisch. Er heerste
zelfs een beetje een geest van we
deropbouw. De aannemers vroegen
de gemeente Schiedam om nu eens
haast te maken met de plannen
om Nieuwland te bebouwen. Nu er
nog vijftienhonderd weggebombar
deerde Rotterdammers in de ge
meente huisden, was er waarlijk
geen overschot aan woningen. Om
diezelfde reden hadden B en W de
sanering van de binnenstad voor
lopig uitgesteld, maar van nieuw
bouw zou het niet komen.
Het waren tenslotte ernstige tij
den. Ds. De Graaf had op kerst
avond gepreekt, dat het ontbreken
van vrede kwam door de zondig
heid der mensen. En de burge
meester gaf geen nieuwjaarsrecep
tie.
Eet eens visgehakt, kaasgehakt
of eiergehakt, raadden voedings
deskundigen aan. De mensen zaten
rond hun eigen kachel op die mid
dernacht dat het jaar 1941 aan
brak. Opgesloten in hun eigen hui
zen.
Buiten heerste de leegte en de
duisternis. En er patrouilleerden
Duitse soldaten.
VLAARDINGEN Het begint
zo langzamerhand traditie te wor
den, de Kerst-In van de Stichting
Raad voor het Ouderenwerk Vlaar-
dxngen. Ook dit jaar organiseert
deze raad een gezellige dag voor
55-plussers in Trefcentrum de Bij
enkorf aan op eerste kerstdag. Om
11.00 uur gaan de deuren open.
Dan is er tot 12.30 uur gelegenheid
voor een gezellig praatje onder ge
not van een bakje (gratis) koffie en
een stukje kerstkrans. Rond dat
tijdstip treedt het Jongeren Koor
van de Pax Christi Kerk aan voor
een concert. Vanaf 14.30 uur
treedt het Ensemble uit de Brass
band der Lage Landen uit Rotter
dam op. Deze progamma-onderde
len zijn voor alle ouderen vrij toe
gankelijk. Dat geldt niet voor het
kerstdiner vanaf 17.00 uur. De in-
schrijvingstermijn daarvoor is
reeds gesloten. Vrijwilligers van
de verscheidene dienstencentra en
ouderenbonden helpen bij de orga
nisatie.
Kerstbomen bij
Loper weggenomen
VLAARDINGEN Tot twee
keer toe is het afgelopen week
einde geprobeerd de in het
Vlaardingse winkelcentrum de
Loper opgestelde kerstbomen
weg te nemen. Vrijdagnacht
werd een kerstboom omgezaagd
en in de buurt van het winkel
centrum teruggevonden. De po
litie trof vlakbij ook twee jon
gens aan, maar hun betrokken
heid kon niet worden bewezen.
In de nacht van zaterdag op
zondag had de politie meer suc
ces. Twee Vlaardingers van 18-
en 19-jarige leeftijd werden
aangehouden, nadat was geble
ken dat zij een gestolen kerst
boom in hun auto vervoerden.
Ook deze boom was afkomstig
van winkelcentrum De Loper.
Jeugdige autodief na
achtervolging gepakt
SCHIEDAM Een auto, die
zaterdag werd gestolen op het
Schiedamse Bachplein trok
een paar uur na aangifte op de
Rotterdamsedijk de aandacht
van surveillerende agenten. Zij
zetten met hun auto de achter
volging in en reden de Opel Ka-
det in Spangen klem. De be
stuurder een 16-jarige Schie
dammer vluchtte te voet
verder maar kon even later
worden aangehouden. Achteraf
bleek dat hij met de gestolen
auto in Rotterdam al een aan
rijding had veroorzaakt en ver
volgens was doorgereden.
Brand bij Wilton
SCHIEDAM Bij Wilton
Fijenoord in Schiedam is zater
dag een generator in het com
pressor-station in de brand ge
vlogen. Zowel de bedrijfsbrand
weer als de Schiedamse brand
weer slaagden er niet in het ap
paraat te blussen. Zij moesten
de generator, die zich in het
hoogspanningsgedeelte bevond,
laten uitbranden. De brand had
een aanzienlijke schade tot ge
volg.
Diefstallen
uit woningen
VLAARDINGEN Verschil
lende woningen aan de Plata-
nendreef, Cipressendreef en
Narcisplein in Vlaardingen kre
gen dit weekend ongewenst be
zoek van inbrekers. Uit de wo
ningen werd geld, sieraden en
geluidsapparatuur gestolen.
Kerstboom niet te
vroeg naar buiten
SCHIEDAM De gemeente
raadt iedereen aan om kerstbo
men niet direct na het aftuigen
op straat te gooien, maar te be
waren tot het moment dat de
vuilniswagen voorrijdt. Het ge
beurt nogal eens dat de kleine
re jeugd met buitengeworpen
kerstbomen aan de haal gaat,
waaruit riskante situaties kun
nen ontstaan. Bezitters van ca
ravans krijgen het advies hun
eigendom voor de jaarwisseling
naar een stalling te brengen, zo
dat het eigendom niet ten prooi
valt aan baldadigheid of ver
nielzucht. Regelmatig laten
mensen hun caravan voor de
deur staan voor het inrichten
van hun reis naar de winter
sport.
Fortuna organiseert
laatste prestatieloop
VLAARDINGEN Atletiek
vereniging Fortuna organiseert
zaterdag 29 december de laatste
prestatieloop van dit jaar. Re
creatieve lopers kunnen kiezen
tussen de afstanden vijf, tien en
vijftien kilometer. Inschrijven
is mogelijk vanaf 13.00 uur in
de kantine aan de Marnixlaan,
de prestatieloop gaat om 14.00
uur van start. Het inschrijfgeld
bedraagt ƒ2,50 (zonder medail
le) of 4,- met herinneringste-
ken.
/WWWS
fit
4ya"a'
M n-v
1 x,
A
VULUN
mam
Jp'1
--.„VA I.
/SCHERM1NGSDIENST
Ue SCHIEDAM
l&VKXAV VAN POLITIE
ONDERWERP
nddynam olantaarns
BIJLAGEN
2
U^74/D.
yp.ï J/E.
.16 Januar.'l
- INGEKC1 i
1 J»N - 3
O
Dossieo No
Overeenkomstig Uw verzoek doe
U bij dezen toekomen
een banddynamolantaarn.
Het bedrag mijner hierbij inge^
sloten nota ad f. 3j82 gelieve U door
den Gem.Accountantsdienst ten laste Uv.a4
dienstbegrooting 1948 en ten gunste vi
mijn dienst te doen overboeken.
van Pol (ie
fnrM
rijf f
a n
r Directeur
Gemeenteverken,
r
|f~»
