s.s. Möwe - Bergen - Hos
Een bezoek aan onze werf
1
V
-"v
<y
S.S. „ILOS" Foto C. Vos. HO 2097
Tot het restant van de voormalige Duit
se handelsvloot die voor marinediens t was
omgebouwd behoorde o.a. de „Möwe",
oorspronkelijk een vrachtboot. De Neder
landse regering heeft dit schip toegewe
zen gekregen uit handen van een ge
allieerde commissie. Het. kreeg toen de
naam „Bergen" en op 10 September 1946
arriveerde dit zonderlinge vaartuig aan
onze werf te Rotterdam. Degene, die voor
toewijzing van dit schip in aanmerking
kwam trok een bedenkelijk gezicht bij de
gedachte om van deze half leeggestolen
grijze „konvooileider" zonder masten,
laadgerei en uitrusting weer een bruik
bare vrachtboot te maken. Eerst kregen
wij opdracht van het ministerie van
scheepvaart om het schip van binnen ge
heel uit te breken en alle marine-installa
ties en verblijven te verwijderen. De dek
huizen die op de laadhoofden waren
gebouwd en de geschutsbordessen moesten
worden gesloopt. Van November tot Ja
nuari lag het casco ter bezichtiging voor
die rederijen die in aanmerking kwamen
voor vervangingsschepen t.g.v. de ver
liezen welke zij leden tijdens de tweede
wereldoorlog.
Tenslotte nam de K.N.S.M. de Bergen
over en droeg ons op dit vaartuig weer
als vrachtschip om te bouwen, in te rich
ten en het onder klasse Eng. Lloyds te
brengen.
Hiermede werd 2 Januari 1947 aange
vangen en op 21 Juni werd het herdoopt
met de naam Hos aan de K.N.S.M. af
geleverd. De afmetingen zijn: 79,87 X
11,70 X 6,99 M. Type: Shelterdek met
tonnage-opening. 1126 B.R.Tons, Draag
vermogen 1550 ton, totale ruiminhoud
104600 kub. voet.
Het schip werd o.a. voorzien van 2 nieu
we masten, 8 stuks 3 tons laadbomen en
een 20 tons laadboom compleet met vol
ledige tuigage, 4 nieuwe laadhoofden met
8 complete luiken voor hoofd- en shelter-
dek, een geheel nieuw nrugdekhuis met
dekken en verschansing, nieuwe schoor
steen, nieuwe kombuis met inrichting,
nieuwe ventilatiekappen en -kokers, zon
netenten, davits enz. Het shelterdek werd
gewijzigd volgens de Nederlandse meting
en voorzien van een nieuwe tonnage
opening. De verblijven, waaronder 2 pas
sagiershutten, werden alle nieuw gemeu
bileerd, beschoten en gestoffeerd. Onder
het bak- en campanjedek werden geheel
nieuwe bemanningsverblijven ingebouwd
voor resp. 8 matrozen en 7 stokers met
messrooms, wasplaatsen en W.C.'s. Een
nieuw koel- en vriesruim met een vries-
machine werden ingebouwd en de gehele
electrische installatie werd vernieuwd.
Alle M.K. pijpleidingen en dekdienst-
leidingen werden gewijzigd en vernieuwd,
de machine-installatie werd geheel nage
zien. Deze bestaat uit een compound
kleppenmachine met cylinder 450 X 900,
slag 900 mm, met een Bauer Wach afge
werkte stoomturbine. Totaal vermogen
1100 I.P.K., dienstsnelheid 11 knoop.
De stoom wordt geproduceerd in twee
met kolen gestookte gecombineerde vlam-
en waterpijpketels type Capus met een
V.O. 260 m2 en een R.O. 6,6 m2,
voorzien van een oververhitter, met How-
dens kunstmatige trek en een luchtver-
hitter.
De moeilijkheid tijdens de reparatie was
dat er vrijwel geen gegevens waren en
het machinekamerpersoneel, dat met deze
installatie gevaren had, niet ter beschik
king was om inlichtingen en ervaringen
mede te delen. Bij de proefvaarten stond
onze bankwerkersgroep voor lastige pro
blemen, die bij deze kleppenmachine van
hardnekkige aard bleken te zijn, maar
onze mensen wisten deze puzzles onder de
knie te krijgen.
Op bijgaande foto ziet men dat het een
mooi scheepje geworden is waarin allen,
die er met toewijding aan werkten, ple
zier kregen.
Wij feliciteren de Amsterdamse rederij
met deze nieuwe aanwinst en wensen „het
jacht" een behouden vaart toe.
UITTREKSEL van het voorafgaande:
Een employé van onze werf. Barend genaamd, was
in dc hongerwinter 1944—'45 op zijn zwerftochten
naar voedsel, terechtgekomen bij een familie in het
Oosten van het land. welke hem geholpen had.
Tijdens zijn verblijf daar had hij gesproken over
Wilton-Fijenoord en bemerkt, dat deze mensen grote
belangstelling hadden voor een scheepswerf. Na de
bevrijding had hij hun een uitnodiging gestuurd om
naar Schiedam te komen om onze werf te bezichtigen.
Deze uitnodiging was dankbaar aanvaard en de
familie bestaande uit man, die in de wandeling Oom
Gerrit werd genoemd, vergezeld van zijn vrouw
Tante Lena en zijn zoon Gijs en dochter Gerry, waren
in het huis van Barend aangekomen, waar het ge
sprek al spoedig op de werf kwam. Nadat Barend
in grote lijnen een overzicht had gegeven van de
algemene structuur van onze werf, werd het gesprek
over de taak van de diverse functionarissen voort
gezet. Ook de taak van enkele afdelingen werd be
sproken en hierbij wordt het gesprek gestoord door het
overkoken van de op het vuur gezette melk.
Met behulp van Gerry werd onmiddel
lijk aangepakt om te redden wat er nog
te redden viel. Het uitdraaien van het gas
was al direct bij het binnenkomen ge
beurd en het restant van de melk was in
minder dan geen tijd in een schoon pan
netje overgegoten. Ijverig waren de beide
vrouwen bezig de vuile boel te redderen.
In de huiskamer was het gesprek even
gestokt, maar toen Barend enigszins ge
ringschattend de geur van de aangebrande
melk opsnoof en daarbij de opmerking
maakte: „Dat is nu je reinste materiaal-
verspüling," bracht oom Gerrit het ge
sprek direct terug op de werf door de
opmerking: „Van materiaal gesproken,
bijna iedere man bij jullie moet toch ma
teriaal en gereedschappen hebben om te
kunnen werken? Is het nu in deze tijd,
waarin je van alle kanten hoort beweren,
dat er vrijwel niets is te krijgen, geen
geweldig probleem om hieraan te komen?"
„Je slaat de spijker inderdaad op de
kop," antwoordde Barend, waarbij hij on
willekeurig zijn vertelhouding weer aan
nam, „met heel ons grote personeel is er
nu eenmaal zonder materiaal en gereed
schappen niets te beginnen. Van schaarste
op vrijwel elk terrein behoef ik je wel
niet te vertellen. Als we daarbij nu nog
in aanmerking nemen, dat vooral door de
Duitse plunderingen onze gereedschappen-
positie buitengewoon slecht was, begrijp
je, wat dit ons voor moeilijke problemen
heeft geplaatst. Om enkele dingen te noe
men, denk eens aan lucht-, zuurstof- en
gasslangen, waarvan er op onze werf kilo
meters nodig zijn en aan de verbindingen
hiervoor. Neem dan de tientallen kilo
meters electrische leidingen voor hulp
verlichting aan boord en voor electrische
krachtoverbrenging, voor electrisch hand
gereedschap, enz. Dan was er een schreeu
wend tekort aan losse gereedschappen zo
als boren, ruimers, draadtapen enz., enfin
teveel om op- te noemen. Bijna alles was
bij de bevrijding verdwenen en alleen het
feit, dat enkelen van ons bedrijf op de
meest vreemde plaatsen een gedeelte van
deze materialen hadden verstopt, maakte,
dat we niet helemaal met onze handen in
het haar zaten."
Hier mengde Gijs zich in het gesprek
door de vraag te stellen: „Maar wie zorgt
er nu voor, dat alles, wat u daar noemt,
wordt aangeschaft als het te krijgen is en
hoe weet men dan welke hoeveelheden
er ingekocht moeten worden?"
„Onze afdeling Inkoop is belast met de
zorg voor het aanschaffen van de mate
rialen en de gereedschappen en moet
daarbij trachten deze tijdig op de werf
aanwezig te doen zijn, want u begrijpt,
dat, als er geen materiaal of gereedschap
pen zijn, het werk direct stagneert en dat
is iets wat wij niet kunnen hebben. Van
zelfsprekend weet de Inkoopafdeling niet
van zich zelf wat er nodig is voor de bouw
van nieuwe schepen en de reparatie van
oude. Ik zal trachten je zo eenvoudig mo
gelijk te vertellen hoe of zij haar gegevens
krijgt
Voor de nieuwbouw zijn er de techni
sche afdelingen Scheepsbouw, Werktuig
bouw en Electriciteit. Deze weten bij de
opzet en het uitwerken van de plannen
precies wat er nodig is en geven dit door
aan de afd. Inkoop. Voor de reparatie
worden de gegevens verstrekt door de be-
drijfschefs van de diverse afdelingen. Ook
de verlanglijstjes voor gereedschappen en
benodigdheden worden door de diverse
bedrijfschefs doorgegeven. Daarnaast heb
ben we de Magazijndienst, die zeer veel
artikelen in voorraad heeft en die ook
regelmatig opdrachten geeft voor aanvul
ling van de duizenden artitoelen, die zij
moet aanvullen. Op deze wijze wordt de
afdeling Inkoop de verzamelplaats van
alles wat er voor het bedrijf nodig is.
Om u een klein beeld te geven van
wat er omgaat op deze afdeling is het wel
aardig te weten, dat er jaarlijks zo'n 20
a 25.000 rekeningen van leveranciers bin
nenkomen, waarvan er verschillende zeer
hoge bedragen te zien geven.
De aanvragen voor het aanschaffen van
