Het verhaal van de tentoonstelling
NIEUWS
10
lijnen te volgen.
Is het in de praktijk niet zo, dat bijna alles
gecontroleerd moet worden? Moeder thuis
begint al de reinheid van haar kinderen te
controleren, het onderwijzend personeel op
school heeft mede tot taak te voorkomen dat
wordt afgekeken of voorgezegd en het ge
maakte werk te corrigeren. In de bedrijven
moeten de afgewerkte werkstukken worden
gecontroleerd, vrij algemeen in tarief worden
gewerkt om de nodige activiteit te verkrijgen
en om lijntrekken te voorkomen. Over de
taak van het politie-apparaat zwijgen we maar
liever en, om met de tijd mede te gaan, ook
over die van een mogelijke kernreactie-con-
tró le-comm issie.
Wij hebben lang geleden een huismoeder ge
kend, die middels haar zuiver afgestelde keu
kenweegschaal diverse boodschappen nawoog.
Toch was zij niet wantrouwend van karakter,
maar - door ervaring wijzer geworden - was
zij deze controle gaan uitoefenen.
Nuchter geredeneerd zijn wij wel allen de
mening toegedaan dat vrijwel alles in dit
ondermaanse controle behoeft, thuis, op
school, op het werk, het verkeer, ja waar al
niet en vooral wanneer het geldzaken be
treft is controle niet misplaatst. Geldt niet
ook in ons bedrijf de opvatting direct na de
loonbetaling de inhoud van het loonzakje te
controleren?
Toch sluit deze raad niet in dat b.v. de betaal
meesters zich schuldig maken aan handelin
gen die niet door de beugel kunnen, maar
ligt hierin de bedoeling van een eenvoudige
controle, een maatregel waardoor niemand
zich gekrenkt behoeft te voelen. En om even
bij dezelfde groep te blijven, de betaalmeester
zélf vindt het een juiste maatregel als hij op
ongeregelde tijden ook nog wordt gecontro
leerd door de accountant, welke functionaris
niet bij Wilton-Fijenoord in dienst is en dus
geheel losstaat van het bedrijf. Houdt men
zich aan de voorschriften dan is er immers
geen wolkje aan de lucht! Maakt men onbe
wust een fout, wel, dat is de risico van het
werk maar draagt men daarvoor wel de ver
antwoording. Voortzetting op pag. 11)
STICHTING INTERNATIONALE
TENTOONSTELLING
„HET ATOOM" AMSTERDAM
Eeuwenlang beschikte de mens slechts over
spierkracht om arbeid te verrichten, totdat
zijn vernuft hem hielp werktuigen te beden
ken, zoals tredrad, kaapstander en hijsblok,
die hem in staat stelden met minder spier
kracht méér te doen. Later komen water en
wind hem helpen, zoals gedemonstreerd wordt
door waterrad en windmolen, terwijl kolen
en olie een steeds sterkere groei mogelijk
maken. Nü werken dag en nacht „mechani
sche slaven" voor ons, maar hun voedsel -
de in miljoenen jaren gevormde fossiele
brandstoffen - wordt in snel tempo verbruikt.
Wij zijn aan het potverteren!
Wat nu? Gebruik maken van de energie van
zonnestraling, van eb en vloed? Misschien is
dit mogelijk, maar met zekerheid is thans
daaromtrent niets te zeggen. Anders ligt het
met de atoom- of kernenergie, waarvan nu
reeds vaststaat, dat zij onze steeds toenemende
energiebehoefte voor lange tijd zal kunnen
bevredigen.
Wat is een atoom? De tentoonstelling stelt
die vraag en beantwoordt haar. Om dat te be
grijpen dalen wij af in de wereld van het heel
erg kleine, waar alles in beweging is. De stof
in al zijn verscheidenheid blijkt uit een paar
eenvoudige bouwstenen te zijn opgebouwd,
die op verschillende wijzen bijeengevoegd
kunnen worden: de 92 atoomsoorten en hun
„isotopen".
Van oudsher hebben onderzoekers zich met
het ontraadselen van deze feiten bezig ge
houden.
De Grieken filosofeerden over het ondeelbare
atoom; de alchemisten wilden de atoomsoor-
ten in elkaar doen overgaan en de physici en
chemici omstreeks de laatste eeuwwisseling,
voor ons gepersonifieerd door Pierre en Marie
Curie, leverden ons de sleutel tot een nieuwe
wetenschap, de kernphysica, waarin de oude
droom van de alchemisten verwezenlijkt zou
worden.
Eerst ontdekte men de radio-activiteit. Wat
dit is wordt de leek ook duidelijk gemaakt.
Sommdge zwaardere atoomkernen kunnen
plotseling een brokstukje verliezen dat met
grote snelheid wegvliegt. Die fragmenten kun
nen wij waarnemen, tellen en wij kunnen er
andere kernen mede bekogelen; bij de bot
singen treden kernreacties op.
Met grote machines kunnen wij zelf atoom
fragmenten versnellen om meer over de kern
reacties te weten te komen.
Otto Halm ontdekte een nieuw soort kernreac
tie: de kern van een Uranium-isotoop (235)
