NIEUWS
2
Ingenieur I. K. Brunei, die in het jaar 1857 - in de eer
ste dagen van november - op het punt stond om zijn
meest vermetele conceptie, de reuzenstoomboot ^Levia
than"van stapel te zien lopen, was zijn tijd ver vooruit. Hij
had zich reeds overal aan gewaagd: hij had bruggen en tunnels
gebouwd en hij had de „Great Western" ontworpen, de eerste
stoomboot, die een regelmatige lijndienst op Amerika onder
hield - een bootje volgens onze begrippen, want niet meer
dan 65 meter lang, maar voor die tijd, anno 1838, een ver
bazingwekkende prestatie. Haar eerste reis naar Amerika maakte
de „Great Western" met slechts zeven passagiers aan boord.
Men durfde er zich eenvoudig nog niet aan toe te vertrouwen.
De „Great Western" gebruikte 22 dagen voor de reis naar
Amerika maar slechts 14 dagen voor de terugreis. Onze Franse
ingenieur liet zich niet ontmoedigen en bouwde twee jaar later
een nog groter schip: de stoomboot „Brittannia", die een lengte
had van 84 meter, met een machine van 710 paardekracht.
Voor men op 1 mei 1854 de kiel legde voor Brunels „Levia
than", was geen enkele boot groter geworden dan de „Persia",
die lange jaren het record hield met 117 meter.
Brunei wilde een schip bouwen, dat vijf of zesmaal zo groot
was als de tot dat moment bestaande stoomboten; een schip,
dat zonder te bunkeren naar Australië, Hongkong of India zou
kunnen varen in de helft van de tijd, die men er tot dat mo
ment voor nodig had. De „Leviathan" zou 211 meter lang
worden, 32.000 ton draagvermogen krijgen en machines van in
totaal 8000 pk. Het schip zou in 44 dagen van Londen naar
Australië kunnen varen met 4000 mensen aan boord en de
post vervoeren met een mail-contract van de Britse regering.
Het was moeilijk geweest de één miljoen tweehonderdduizend
pond sterling te vinden, die voor de bouw nodig waren, maar
de tijden waren gunstig voor de scheepvaart op de Oost en
het was de zojuist opgerichte Great Eastern Navigation Com
pany, die de financiering voor haar rekening had genomen.
Drie en een half jaar waren honderden arbeiders met het ge
weldige karkas bezig. Dertigduizend ijzeren platen en drie
miljoen klinknagels hadden zij er in verwerkt. De „Leviathan"
had een vierbladige schroef met een doorsnee van IYt. meter
en een gewicht van zestig ton, maar voor alle zekerheid had
Brunei haar ook nog uitgerust met twee machtige raderen,
ca. twintig meter in doorsnee, die
twaalf omwentelingen maakten in de
minuut en bovendien nog met zes
masten, waarvan de hoogste ongeveer
70 meter was. Een merkwaardig schip:
naast zijn vijf schoorstenen (twee
voor de machines ter aandrijving der
raderen en drie voor die ter aandrij
ving van de schroef kon het schip
5400 m2 zeil voeren.
Maar voorlopig was het nog niet zo
ver: de dubbelwandige buik was ge
reed, de waterdichte schotten over
dwars, tien stuks ca. achttien meter
uiteen, waren geplaatst; twee water
dichte schotten met een lengte van
100 meter doorsneden het schip over
langs. Alles was op die 2e november,
nu precies een eeuw geleden, voor de
tewaterlating gereed. De stutten wa
ren weggehaald en de kolos rustte op
twee ijzeren sleden op rails. Heel
Londen was uitgelopen om deze zeld
zame stapelloop te zien en er lagen
zoveel bootjes in de Theems bij de
werf in Millwall, dat men springend
van dek op dek van de ene oever
naar de andere kon komen. Miss
Hope, de dochter van de president
van de Great Eastern Nav. Comp. sprak
de woorden: „Ik doop u „Leviathan"
en ik wens u behouden vaart!" Er
kwam beweging in het ijzeren ge
vaarte; de stoomfluiten begonnen
reeds te loeien en de vele kijkers hie
ven een enthousiast gejuich aan. Maar
helaas, het was te vroeg om te juichen.
Men had alles gedaan om een gelei
delijke afloop te verzekeren. De sle
den lagen aan kettingen via katrollen
verankerd aan reusachtige trommels,
drie meter in doorsnee. Deze werden
bediend met behulp van windassen
met vijf meter middellijn, waarbij de
mannen, die de vaart van de „Levia
than" moesten temperen, maar nie
tige poppetjes leken. Het metalen
karkas ontwikkelde bij zijn stapelloop
echter zulk een enorme kracht, dat de
mannen als veren in het rond ge
slingerd werden. Twee kwamen daar
bij om het leven; vele anderen wer
den ernstig gewond. Er was - aan de
voorsteven - nog een tweede remtrom-
mel en de arbeiders hier wisten het
