NIEUWS
2
het stelsel van trekvaarten. De oude,
beproefde waterweg werd de rugge-
graat van de randstad; de steden langs
de spoorlijn waren de enige, die sterk
groeiden.
In 1900 is de groei van Rotterdam al
aardig op gang gekomen. Tezamen
met Delfshaven, Kralingen en Schie
dam begint het een stad aan de oe
vers van de Maas te vormen. Delft
groeit slechts weinig, Den Haag en
Scheveningen breiden daarentegen be
hoorlijk uit, Leiden neemt niet veel
toe. Tussen Rotterdam en Den Haag
komt het kassengebied van het West-
land op. Tussen Leiden en Haarlem
wordt de bollenstreek tot ontwikke
ling gebracht.
Weer vijftig jaar later zijn Rotterdam,
Schiedam en Vlaardingen tot een ge
weldige, langgerekte stad vergroeid.
Ten zuiden van Rotterdam verrees een
nieuwe stad met een inwonertal ge
lijk aan dat van Utrecht. Ook Den
Haag groeide onstuimig en baande
zich een weg door de eertijds beroem
de en veel bezongen groene strook,
die de stad omringde; de bakermat
van de Haagse schilderschool. Even
als Delft botste het met de gla
zen stad, die inmiddels in het
Westland was opgetrokken. Leiden,
Oegstgeest, Warmond, Leiderdorp en
Voorschoten raken elkaar in hun
groei. De Leidse agglomeratie besloeg
in 1955 een even groot oppervlak als
's-Gravenhage in 1900 en het is hier
als het inwonertal de honderddui
zend gaat passeren dat ergens een
rood lampje gaat branden.
Want wat gaat er gebeuren, als de
steden maar groeien en groeien zon
der dat ergens een corrigerende hand
ingrijpt
Dan vormen Den Haag, Delft en
Leiden met hun randgemeenten bin
nen afzienbare tijd een trits van ste
den die weer samengroeien met de
drie Maassteden van Bolnes tot Bot
lek en de Europoort en deze nieuwe
monsterstad zou bedenkelijk veel op
de conglomeratie van Londen of Pa
rijs gaan lijken. En dit wordt bijzon
der kwalijk als wij hierbij bedenken,
dat in deze pakhuisstad de verwachte
toename van één miljoen mensen nog
niet is ondergebracht.
Laat ons wel bedenken, dat ook zon
der deze verwachte toename toekomstige recreatiegebieden hard no
dig zijn, want het komt nog al te veel voor, dat mensen van hun
voorgenomen uitstapje afzien omdat er te weinig mogelijkheden
zijn. Toch moeten wij niet alleen samen wonen, maar ook samen
werken en ontspanning kunnen vinden.
Een punt van trots en van zorg wordt gevormd door de enorme
groei van Rotterdam. In 1912 werd de Waalhaven geopend en de
Rotterdammer vond dit havencomplex bijna onbereikbaar ver liggen
- zo afzijdig was het geprojecteerd. In 1914 viel het achterland
van de stad weg - in 1919 keerden de kansen weer. In 1929 kwam
de crisis, die bijna tien jaar duurde en de ontwikkeling van Rotter
dam grotendeels stillegde. In 1938 bloeide de haven weer op als
gevolg van de herbewapening van Nazi-Duitsland. Inmiddels waren
ook de olieraffinaderijen bij Pernis tot een begin van ontwikkeling
gebracht. In de meidagen van 1940 ging de binnenstad van Rotter
dam in vlammen op; aan het einde van de oorlog werden de havens
systematisch verwoest, zodat Rotterdam na de bevrijding voor de
enorme taak van het herstel stond.
Tien jaar ijzeren energie maakten Rotterdam tot de best geoutilleerde
haven van het vasteland en zijn binnenstad tot de modernste van
Europa. Supertankers zullen binnen afzienbare tijd de Europoort bin
nenvaren de uitval naar het westen wordt versneld
Ergens is een lichtpuntje in de opsomming te vinden; nergens is
de keten van de steden dikker dan acht kilometer. Nergens behoeft
de stedeling dus meer dan vier kilometer te fietsen om in contact te
komen met de natuur. Maar als wij in de fout van Londen en Parijs
vervallen, als wij de randstad naar binnen gaan dichtbouwen, dan kan
het gebeuren, dat men één, misschien wel anderhalf uur in de bus
moet zitten om de rand van de stad te bereikenEn de bus voert u
dan door eindeloos-lange, grauwe buitenwijken, waaruit alle fleur
is verdwenen.
Als wij om ons zien, zijn er in N.W. Europa nog maar enkele
conglomeraties, waar ruim een miljoen mensen bij elkaar wonen en
werken: de Ruhr met het Rijnland, het Akense kolengebied, Zuid-
Limburg en het Luikse vormen zulk een samenhang. Verder de
zogenaamde Belgische driehoek Antwerpen - Brussel - Gent, waar
industriële bedrijvigheid werk biedt aan miljoenen. In dit krach
tenspel bezit Rotterdam grote troeven. Het is gelegen aan de Rijn,
de drukstbevaren rivier ter wereld en heeft een open verbinding
met de drukstbevaren zee. In 1965 zal het Main-Donaukanaal ge
reed zijn en dat betekent, dat dwars door Europa, van Hoek van
Holland tot in de zwarte Zee een waterverbinding loopt van 3100
kilometer lengte
Na de totstandkoming van de E.K.S.G. is besloten tot kanalisatie
van de Moezel. De bevaarbaarmaking van de Rhone van een punt
dicht bij Genève doet de behoefte aan het transhelvetische kanaal
van het Lac Leman langs de zuidoostzijde van de Jura door de
meren naar de Rijn des te sterker gevoelen.
Rotterdam, invalspoort van Europa, heeft ook vanuit het westen
nog veel te verwachten. Olie, ertsen en kolen maken zelfs de bouw
van hoogovens mogelijk.
Eén nacht voldoende.
Toen kwam de stormvloed;l februari 1953 verloren honderden het
leven en duizenden have en goed toen de dijken het springtij niet
konden keren.
Eén nacht was voldoende om Nederland rijp te maken voor de
gedachte de Delta af te sluiten. Het werken met caissons opende
