(0) NIEUWS
6
sleept door de sleepboot „Set
Low" en begeleid door de ka
nonneerboten „Currituck" en
„Sachem", eindelijk naar Hamp
ton Roads.
Twee dagen later, toen overko
mende zeeën via de luchtkokers
en het torenmechanisme hun weg
vonden naar het inwendige der
„Monitor" en het schip tot twee
maal toe bijna zonk, stoomde de
„Virginia" zwarte rookwolken
uitblazend haar Noordelijke te
genstanders tegemoet.
Na in het voorbijgaan het fregat
„Congress" onder vuur te hebben
genomen, viel zij eerst de kleine
re, maar zwaarbewapende „Cum
berland" aan.
De schoten, door dit schip ge
lost, ketsten af op het schuine
dak van de „Virginia" en na een
vuurgevecht van een kwartier ma
noeuvreerde het Zuidelijke schip
in een zodanige positie, dat het
gelukte haar tegenstander te ram
men.
De gietijzeren ram van de „Virgi
nia" drong diep in de houten
huid van de „Cumberland" door;
het schip maakte veel water en
begon snel te zinken, de „Virgi
nia" met zich meesleurend.
Gelukkig voor dit laatste schip,
brak op het laatste moment de
ramsteven af, echter met het ge
volg, dat de „Virginia" zelf met
ernstige lekkages aan het voor
schip te kampen kreeg.
Ondanks dat zette zij haar aan
val voort en onder het vuur der
vijandelijke kustbatterijen wer
den nog twee kleinere schepen
tot zinken gebracht en twee trans
portschepen buitgemaakt.
Het fregat „Congress", waarvan
de bemanning pogingen deed het
schip aan de grond te zetten,
werd vervolgens in brand gescho
ten.
De „Congress" brandde de gehe
le avond en vloog tegen midder
nacht in de lucht.
Het nieuws van het verloop van
het gevecht verspreidde zich 's a-
vonds in de Noordelijke havens
en veroorzaakte een paniek.
Op verschillende plaatsen werden
zinkschepen gereed gehouden om
de haventoegangen voor de „Vir
ginia" te versperren.
De „Virgina" leverde nog een
kort gevecht met de „Minnesota"
en trok zich voor de nacht terug
in de haven van Norfolk, waarna
de volgende morgen met onver
minderd enthousiasme weer tot
de aanval werd overgegaan op de
„Minnesota", „Roanoke" en „St.
Lawrence", die de vorige dag aan
de grond waren geraakt.
Het bleek echter, dat gedurende
de nacht de „Monitor" zich bij
de drie Noordelijke schepen had
gevoegd.
Behalve een dunne schoorsteen
zag de verbaasde bemanning van
haar tegenstander slechts een ho
ge cilindervormige geschutstoren
en een klein gepantserd stuur
huis; de gepantserde romp met
een vrij boord van minder dan
een halve meter was nauwelijks
zichtbaar.
Gedurende het nu volgende ge
vecht, dat vier uur duurde, werd
door geen der beide partijen scha
de van betekenis opgelopen.
Het bleek, dat de „Monitor" door
haar lage silhouet moeilijk te ra
ken was en dat treffers op de
„Virginia" tegen het schuine, ge
pantserde dak afketsten.
Rampogingen van de laatste
hadden evenmin resultaat daar
de „Monitor" gemakkelijker ma
noeuvreerde.
Dit zeegevecht tussen twee ge-
improviseerde vaartuigen, dat als
een nachtkaars uitging, demon
streerde, dat men met een ijzeren
ramsteven een houten schip tot
zinken kon brengen en dat het
toenmalige geschut weinig uit
werking had tegen pantser.
Het werd bijna een eeuw geleden
een inspiratie voor de oorlogs-
scheepsbouw.
Het feit, dat de „Monitor" on
derweg naar het gevechtsterrein
tweemaal bijna verging en korte
tijd na de historische dag, in een
storm volliep en kapseisde, ver
mocht de belangstelling voor dit
scheepstype niet te verminderen.
In Engeland speelde, ongeveer
terzelfdertijd, Captain Cowper
Coles met dezelfde ideeën als zijn
collega Ericsson aan de andere zij
de der Atlantische Oceaan.
Zijn enthousiasme bewoog de Britse
Admiraliteit het houten schroef-
linieschip Royal Sovereign" tot
op het tussendek af te zagen, te
pantseren en te voorzien van vier
geschutstorens, die echter, niet
zoals bij de „Monitor", om een
spil draaiden, doch op rollen
liepen.
De Nederlandse Commissie voor
de Kustdefensie (1864) advi
seerde, behalve kleinere vaartui
gen, een aantal monitors te doen
bouwen ter verdediging van de
zeegaten en bovendien enige ram-
schepen om „onder het vuur van
gepantserde vijandelijke schepen,
de transportvloot des vijands in
de grond te boren door te ram
men."
Naar het voorbeeld der Ameri
kaanse monitors en de Deense
„Rolf Krake" en de Duitse „Ar-
MONITOR"
qj> SO mo
"VIRGINIA"
(ex "Merrimac"!
