Enige opmerkingen over het belang van het gieterijvak
voor het technisch onderwijs, door Ir. J. W. Niermans
m
(^)NIEUWS
8
Ik ben er de Jaarbeurs dankbaar voor, dat zij mij
bij deze dag heeft betrokken en me daarmee de ge
legenheid heeft gegeven hier duidelijk uit te spre
ken dat het gieterijvak naar mijn mening econo
misch belangrijk is en zal blijven, omdat het een
vak is dat een snelle ontwikkeling doormaakt van
oude, overgeleverde vakmanskennis naar modern-
wetenschappelijk bedrijfsbeheer.
Dit is me nog eens bijzonder duidelijk geworden
op het 27e Internationale Gieterij Congres dat ik
het voorrecht had in september j.l. te mogen mee
maken.
Daar is me gebleken, dat de gieterij-industrie in
hoog tempo bezig is de achterstand t.o.v. andere
takken van de metaalverwerkende industrie in te
halen. Dit geldt zowel voor de metaalkundige als
de bedrijfskundige aspecten.
Verbeterde hygiënische omstandigheden en grotere
reinheid gaan samen met verbeterde beheersing
van het smeltproces en met toenemende mechani
sering en automatisering en dus ontlasting van de
mens van zware lichamelijke arbeid. Meer en meer
gaat de gieterij daardoor lijken op een normale
machinefabriek.
Men is er zich van bewust dat deze ontwikkeling
snel zal moeten gaan, omdat de gieterij anders geen
personeel meer zal kunnen aantrekken en houden.
Nu al werken vele Zwitserse gieterijen met tot
80 buitenlandse werknemers (Italianen, Grieken,
Joegoslaven e.d.).
Aan de andere kant zijn de laatste tientallen jaren
de mogelijkheden van de gieterijen en de snelheid
van werken door de uitvinding van nieuwe pro-
cédé's sterk toegenomen. Men denke slechts aan de
centrifugaalgietwijze, de continugietwijze, het spuit-
gieten, het verloren wasprocédé en de toepassing
van snelverhardende materialen in kernzand bij
het schaalvormprocédé en het cementzandvormen.
De beide sprekers van vandaag zullen op deze en
andere facetten van het boeiende gieterijvak verder
kunnen ingaan.
Het gieterijvak, mijne heren, is een bijzonder vak.
Oorspronkelijk overwegend romantisch - denkt u
maar eens aan de oude klokkengieters (Hemony),
aan het „Lied von der Glocke" van Schiller - nu
langzamerhand steeds verder geanalyseerd en door
drenkt met moderne wetenschappelijke inzichten en
methoden. Wil onze Nederlandse Gieterij industrie
in de Europese Markt meekunnen, dan zal zij in de
eerste plaats geloof moeten hebben in haar eigen
toekomst, maar in de tweede plaats daar wat aan
moeten doenEr is voor dit vak een toekomst -
het is in volle ontwikkeling. Er is nog wat van te
maken. Maar dan zullen de bedrijven, meer dan tot
nu toe, moeten investeren in mensen, in opleidin
gen, - in goed opgeleide mensen! Dat betekent aan
trekken van goede krachten van U.T.S., H.T.S. of
zelfs van Delft en de omstandigheden zó maken
dat ze blijven!
Dit moge ik, in alle bescheidenheid, zeggen tot de
industrie.
Aan de andere kant staan wij opleiders - u, mijn
collega's, die in zo groot aantal hierheen bent ge
komen.
Tot u zou ik - evenzeer overtuigd van eigen beperkt
inzicht - het volgende willen zeggen: De behoefte
aan goedgeschoold leidinggevend personeel voor
de gieterijen is groot. Men heeft mensen nodig,
die de snelle ontwikkeling kunnen bijhouden, die
begrip daarvoor hebben en die samen kunnen wer
ken met adviseurs b.v. van T.N.O. Dat zijn dus
jongelui met een goede ondergrond. En nu vraag
ik me wel even af: wat doèn we op onze scholen
aan de grondslagen van het gieterij vak? Is het
niet zo dat het vaak een beetje verwaarloosd wordt?
Wat doen we aan de metaalkunde?
Naar mijn mening zal op de school een deugdelijk
fundament gelegd moeten worden en - en dat is
misschien nog belangrijker - belangstelling voor
dit boeiende vak gewekt moeten worden, zowel op
U.T.S.- als op H.T.S.-niveau.
Als ik eerst even de U.T.S. bezie: Grote delen van
het gieterijvak - de vormerij, de zandbereiding, de
ovens - zij lenen zich zeer goed voor een beschrij
vende behandeling op de U.T.S. Voor de afgestu
deerde zie ik vele mogelijkheden in de gieterij, na
tuurlijk na een passende leertijd: als werkvoorbe
reider, als calculator, laborant, smeltmeester.
De mogelijkheden van de H.T.S.'er zijn in het gie
terijvak haast onbeperkt. Ook daarvoor geldt echter
dat de liefde - de bewondering en verwondering
voor de interessante procédé's - al op school ge
wekt moeten worden. De afgestudeerden kunnen
later afdelingschef, bedrijfsleider, chef van het la
boratorium worden, belast met ontwikkeling van
nieuwe methoden, processen en produkten.
Zowel voor U.T.S.'ers als H.T.S.'ers zou het echter
wenselijk zijn, dat zij het vak in de gieterij van
onder op leren door geruime tijd als werkman
mee te doen: in de vormerij, bij de ovens, bij de
zandbereiding, om de praktijkknepen goed te leren
