Pasen
23
(^NIEUWS
jmen onze openbare wateren in een behoorlijke toe
stand wil houden.
De watervervuiling heeft dus zowel van buiten als
van binnen ons land plaats. Het is een kwestie van
Nederland let op uw zaa'k!" Vooral als men be
denkt, dat we, als de ontwikkeling zo voortgaat,
binnen niet al te veel jaren vier keer zoveel water
voor industrie en bevolking zullen nodig hebben
als nu.
Pasen! Paaseieren, Paas gebruiken, het Paasmaal, ge
kleed gaan op zijn Paasbest. Allemaal woorden, die
met Pasen te maken hebben en waaraan iets feeste
lijks zit. 11yat is het eigenlijk een vrolijk woord,
Pasen! Er zit beweging in; het lokt. zou je kunnen
zeggen, ten dans.
Pasen is een vrolijk begrip. Het doet denken aan
het nieuwe jaar, dat zich aan het ontplooien is;
aan de natuur. De barre (dit keer niet zo erg barre)
winter is voorbij. Deuren en ramen gaan weer
open. De mensen trekken nieuwe kleren aan en
willen naar buiten. Met Pasen moet het (Paas-)
zonnetje schijnen. De natuur is in beweging; het
nieuwe leven begint.
We weten wel, dat dat allemaal in ons kille, ver
anderlijke klimaat lang niet altijd opgaat. Maar
is dat niet zo ongeveer de stemming, waaraan we
bij het woord Pasen denken? Pasen is een feest
van het nieuwe, van het herlevende, van opge
wektheid.
Maar waar komt dat woord vandaan? Pasen?
Men moet er diep voor in de bijbelse geschiedenis
teruggaan om het te vinden. Pésach, Pascha, was
het oude jaarfeest der Israëlieten. Op dat feest
werd de uittocht uit Egypte herdacht; toen de
Heer aan Mozes had opgedragen het Joodse volk
uit de ballingschap naar het Beloofde Land terug
te voeren.
Maar al is het woord uit het Oude Testament af
komstig, het Paasfeest als zodanig is overal in
landen, waar het voorjaar op de winter volgt, ge
vierd. Het is ook merkwaardig, dat Pasen in het
Duits „Ostern" en in het Engels „Easter" heet.
En die twee woorden kunnen toegeschreven wor
den aan de heidense (oud-Germaanse) godin Os-
tara. Aan het Paasfeest zitten ook oude, heidense
natuurgebruiken vast.
In de westerse wereld van het Christendom heeft
Pasen natuurlijk zijn grote betekenis gekregen als
het feest van de Opstanding. Men kan ook zeg
gen, de Goddelijke overwinning over dood en
zonde. Er zijn wel geen onderwerpen, die in de
schilderkunst van de westerse beschaving zoveel
uitgebeeld zijn als die van Christus' geboorte
(Kerstmis), het lijden van Christus (de lijdens
week voorafgaande aan Pasen) en de Opstanding
(Pasen). Het is een nogal veel voorkomend mis
verstand, dat Pasen de herdenking zou betekenen
van de kruisiging. Pasen is het plechtige feest van
de Opstanding na de kruisiging.
Heel opmerkelijk is natuurlijk ook, dat de datum
van Pasen niet ieder jaar gelijk is, zoals bij Kerst
mis. Hoe zit dat in elkaar? Kent men de formule?
Paaszondag valt op de eerste zondag na volle maan
na de lente-dag. De lente-dag, of zoals ook gezegd
wordt de lente-evening, is 21 maart in het voor
jaar, waarop dag en nacht even lang zijn. Er is
ook een najaars-evening (21 september), waarop
dag en nacht even lang zijn, voordat de donkere
winter nadert.
De dagen der volle maan wisselen iedere maand
en ieder jaar. En daarom wisselt ook Pasen. De
vroegste Pasen is mogelijk op 22 maart, n.l. als
dat een zondag is en het volle maan is op de
lente-dag. De laatst mogelijke Pasen valt op 25 april;
als het één dag voor de lentedag volle maan zou
zijn geweest.
Het was niet altijd zo. In de oudste christelijke
tijden werd Pasen gevierd volgens de Joodse tijd
rekening. Als men een zakagenda opslaat, ziet men
daarin ook steeds het zogenaamde Israëlitisch
Paasfeest op een andere datum dan het christelijke
Paasfeest. Het heeft wel tot de 9e eeuw geduurd,
voordat men algemeen de tegenwoordige bereke
ning van Pasen toepaste. Zoals bekend, zijn er
vooral in deze eeuw stemmen opgegaan om ook
Pasen net als Kerstmis een vaste datum te geven;
maar zover zijn we nog niet.
Er zou over Pasen nog heel wat te zeggen zijn.
Zo b.v. dat er vanouds aan verbonden is de ge
dachte aan de wederkomst van Christus op aarde,
zoals bij de Joden het geloof aan de komst van de
Messias. Ook de gedachte van de doop behoort bij
Pasen. In de middeleeuwse kerken werden met
Pasen de zogenaamde Paasspelen vertoond en Paas-
sproken voorgelezen. Van niet-christelijke oor
sprong is het gebruik der Paas-eieren (symbool
van levenskracht) en niet te vergeten dat der Paas
vuren (de vreugde over de vernieuwing van het
leven in de natuur).
Pasen is sinds mensenheugenis in christelijke en
niet-christelijke kringen een feest der vernieuwing
geweest. In onze materialistische tijd valt het niet
altijd gemakkelijk die vernieuwing van het leven
nog goed te zien. Maar overal waar nog blijdschap
over het leven bestaat, zal men toch ook de ver
nieuwing van het leven kunnen ontdekken. En
daarom zeggen we tot een ieder: vrolijk Paasfeest!
