Alchemist
werd
ingewikkeld
instrument
De dorstig naar goud zoekende middeleeuwse alchemist bestaat niet meer. De chemie is
een moderne wetenschap, waar men onder andere goochelt met begrippen als: moleculen,
atomen, protonen, neutronen en electronen.
De laboratoria gaan ook steeds meer werken op economische, doelmatige basis. Ook - of
juist - in de industrie. Met het oog hierop wordt gaandeweg het oude „handwerk" ver
vangen door moderne technieken. Als goed voorbeeld hiervan geldt het onlangs door het
chemisch laboratorium van onze Technisch Wetenschappelijke Afdeling aangeschafte ana
lyse-instrument.
Het is een zogeheten atoomabsorptiespectrofotometer, kortweg A.A.S. genaamd.
De heren H. van der Vorm - chef TWA - en J. Weening - die aan het hoofd van het che
misch laboratorium staat - vertellen in bijgaand verhaal iets over de achtergronden van dit
analyse-instrument. Wij hopen daarbij niet te veel op de technische details te zijn ingegaan.
Want de ingewikkeldheid blijkt alleen al uit het feit, dat de heer Weening tijdens de bedie
ning liefst circa 70 knoppen moet instellen, waarvan er sommige in tien standen gezet kun
nen worden.
elektron no 29
.valentie-elektron
schil no 4
alleen de
eerste baan)
schil 3 b
schil 3 a
schil 2
schil 1
kernlading +29
SPORENANALYSE NU SNELLER
EN NAUWKEURIGER
De nieuwe atoomabsorptiespec
trofotometer (A.A.S.) is een ana
lyse-instrument, waarvoor in 1955
in Australië de basis werd ge
legd. De kinderziekten zijn nu
enige tijd overwonnen. De Tech
nisch Wetenschappelijke Afde
ling prijst zich gelukkig een der
gelijke A.A.S. in haar bezit te
hebben.
Het onderzoeken of uitpluizen
(analyseren) van de verschillen
de monsters geschiedt met deze
methode veel sneller en daarbij
nauwkeuriger dan op de oude
manier. Bovendien haakt het
instrument prachtig in op het
onlangs door de R.D.M. aange
schafte instrument: de vacuüm-
emissiespectrometer.
De A.A.S. van WF is geschikt
om metalen te bepalen in mon
sters van allerlei aard. Deze
dienen echter vooraf in oplos
sing (bijvoorbeeld door middel
van een zuur) gebracht te wor
den. Naast het onderzoek voor
het eigen bedrijf doet ons labo
ratorium zeer veel onderzoek
voor derden.
ELEMENT
Het in het monster te bepalen
element gaat tijdens het oplos
sen met het zuur een verbinding
aan. De oplossing komt via een
verstuifkamer in een vlam van
zeer hoge temperatuur - maxi
maal 3.000 °C - De moleculen
van de verbinding vallen uiteen
in vrije atomen. Door de vlam
wordt een zeer smalle lichtstraal
gevoerd. Deze is afkomstig van
een holle kathodebuis, waarvan
de kathode gemaakt is van het
zelfde element als het te bepa
len element in de vlam.
De toegevoerde lichtenergie van
de buis zorgt ervoor, dat de
atomen van het te bepalen ele
ment een deel van het licht op
nemen (absorberen). Zij worden
„aangeslagen". Bepaalde elec
tronen van deze atomen versprin
gen van schil. Dit tengevolge van
het opnemen van de lichtener
gie. De opgenomen lichtenergie
wordt nu bij een bepaalde golf
lengte door het instrument ge
meten en voor de insider zicht
baar vastgelegd.
ATOOM
In verband met de electronen-
sprongen dient men globaal een
inzicht te hebben van wat een
atoom is. Dit is opgebouwd uit
een kern, bestaande uit positief
geladen deeltjes: protonen.
Deze worden bijeengehouden
door ongeladen deeltjes: neu
tronen. Om de kern cirkelen in
verschillende banen (schillen ge
naamd) negatief geladen deel
tjes: electronen.
1
