3
arn de Boer riep, wist het hele
antoor het. De muren trilden
ervan".
^arrV had altijd een hoed op het
°°fd en een pijp in de mond.
maakte indruk op Bloot.
Mijn baas, Struyck, werd door
an Vollenhoven weggekocht.
'J werd ook een aanbod ge-
aan- Ik moest in de directieka-
T1er k°men. Harry met genoem-
e attributen, Teschmacher, De
°er en Grüske van personeels
zaken zaten daar. En Harry te
gen mij: jij wilt weg om een paar
Renten meer te gaan verdienen.
"IJ wie dan wel?" "Dat zult u
est weten". Gegrom, en dan te-
?en Pe Boer of Grüske: "Bel die
ere'eens op". En door de tele-
oon tot Van Vollenhoven: "Ge-
eiiGiteerd met Struyck. Bloot
p'19 ie niet en als je wilt concur-
kJ"en' kom maar op". De hoorn
h .am daama met een smak op
werd apparaat terecht. Bloot
,r ,^ras gemaakt en zag zijn
aris van f 32,— per week de
ap 9 maken naar f 37,50. Ge-
agd werd er niets. Kras is te-
nwoorcijg een s00rt as_
Slstentbaas.
Bazen
^larry droeg trouwens het ba-
zaohrPS een goed hart toe' Hij
zpn, 0t de'an9 ervan in. De ba-
dan tr9nigin9 mocht zo nu en
mak Weel<encl een excursie
AmJfn naar Schoonhoven,
bpr?!t?:dam of Schiphol. "Hij
mee'3 u dat'maar 9in9 niet zelf
Hij kweekte een soort
teamgeest aan; een werk dat
veel later ir. Bart zou voortzet
ten. Tegen jaloerse opmerkin
gen van het administratieve per
soneel in bulderde Harry: "Wat,
van die bazen moeten jullie en
ik vreten".
Dat was de kern van de zaak.
Van de bazen, een soort halfgo
den moest het in die dagen ko
men. Dat was bij Fijenoord pre
cies eender.
Aarnoudse geeft uitleg. "Kijk,
tussen enerzijds de directie en
de hoofdingenieurs anderzijds
de bazen zat geen laag meer in,
zoals een staf of een kader. Er
waren geen assistent
bedrijfsleiders of zo. In de prak
tijk ging het aldus: er was niet
zo'n planning, werkvoorberei
ding en tekenafdeling als tegen
woordig. Het schip werd als het
ware ter plekke gebouwd. Men
dreef voornamelijk op het zeer
hoogwaardige vakmanschap
van de bazen en op hun "in
stinct". Het waren zeer bekwa
me lieden, die niet zo maar wer
den aangesteld".
Om baas te worden werd eerst
heel wat vakkennis opgedaan,
een duidelijke zaak. "Velen be
gonnen bijvoorbeeld als nagel
jongen. De uitblinkers werden ij
zerwerker, brander en zo meer.
Of zij bleven nageljongen of
klinker. Nog meer begaafden
brachten het na lange tijd uit
eindelijk tot voorman of kras
om tenslotte vakkundig, be
kwaam en betrouwbaar genoeg
geacht te worden om de functie
van baas te kunnen uitoefenen.
Tewaterlating van het flotieljevaartuig "Hr. Ms. Flores" op Fijenoord
van de vele baggervaartuigen, die Fijenoord bouwde
De bazen waren duivelskunste
naars; zij hadden de scheeps
bouw in hun vingertoppen.
Maakten als het nodig was ter
plekke een mal of gaven een
paar aanwijzingen, waardoor
met een paar tikken even een
plaat in het juiste model werd
geslagen: puur vakmanschap.
Zij waren de mannen achter de
Nederlandse scheepsbouw".
Markant
De Koning schieten nog enige
namen van markante bazen,
krassen en voorlieden uit die
dagen te binnen. "Zwijnenburg
bijvoorbeeld van de houten
scheepsmakers. Hij was baas.
En dan de krassen Spek en Van
Gangelen". Bijnamen waren er
in die tijd ook. Van de eigen
zuurstoffabriek op Delfshaven
werd Breedveld "de professor"
genoemd. En dan was er "de
paus" uit de draaierij, wiens
echte naam al in de vergetel
heid is geraakt. Baas Van de
Poel, die in Schiedam de Nieuw
bouw op poten zette, was een
hele autoriteit, waarvoor men
sidderde. Zijn bijnaam "de Mi
nister" lijkt dan ook wèl geko
zen. Een buitengewoon bekwa
me man, die het zonder bijnaam
moest doen, was baas Teun de
Lange, die volgens Aarnoudse
"een zeer goede was". En: "Hij
was vooral belast met de bouw
van de Onderzeeboten. In Schie
dam werd hij later plaatwerkers
baas".
Het was een tijd van autoritei
ten en "hoge pieten", vooral op
Fijenoord. Op Delfshaven ston
den de Wiltonners meer tussen
het volk in. Aarnoudse over Fije
noord: "Directeur Verloop zag je
nooit praten met minderen. Het
kantoor was vol van hoge, stijve
en vooral ook witte boorden: de
koppen rechtop, knikken met
het hoofd moet een hele toer
zijn geweest. Zo'n autoriteit
daar was Biesta met als voor
naamste loopjongen De Hoog,
die later directiesecretaris werd.
En nog een hele "hoge": hoofd
ingenieur werktuigbouw Meyer.
Zijn zoon is nog directielid bij
WF geweest".
In het begin van die eerste helft
van deze eeuw werden schepen
nog geklonken. "Klinkers wer
den niet onder de echte vaklie
den gerekend. Het waren man
nen uit één klomp vlees met
bundels van spieren om "u" te
gen te zeggen. Bundels ge
kweekt door een stevige boere-
pot met veel spekvet. Mannen
