"Die oude schepen hadden een
bepaalde charme"
Kapitein F.L. van Ingen Schenau:
1
10
van zijn laatste schip, de
mansleerling aan te monsteren op de "Grootekerk". Later
ging hij bij WF aan boord van het eerste schip waarover hij
het bevel zou voeren: de "Caltex Nederland". Bovendien
was dit schip, waaraan hij zeer dierbare herinneringen be
waart, door WF gebouwd.
Vlak voor zijn pensionering spraken wij met hem over deze
en vele andere herinneringen aan zijn carrière, die allerwe
gen respect afdwingt.
"Voordat ik hier aan boord
stapte op de "Grootekerk" was
ik met mijn vader een jas en
schoenen wezen kopen bij Co-
hen op de Scheepstimmerman
laan. Ik weet het nog goed. Het
was december 1938. Aan boord
van dat schip was het een gro
te bende. Je weet hoe dat is bij
een schip in reparatie, overal
slangen en pijpen. Later heeft
mijn vader wel eens toegege
ven, dat hij toen bij zichzelf
dacht: tsjonge, waar heb ik
hem nu toch naar toe
gebracht".
De heer Van Ingen Schenau
glimlacht als hij terugdenkt
aan dat prille begin. Hoewel hij
zegt zich niet echt zo'n zeeman
te voelen, heeft hij de interesse
voor de zeevaart van huis mee
gekregen.
Zijn vader had, voordat hij ta
baksplanter werd in het voor
malige Indië, gevaren bij de
KNSM en van zijn moeder's
kant zat er zeer zeker zeemans-
bloed in. Van haar familie wa
ren enkele voorouders nog ka
piteins op oude zeilschepen
geweest. "Ik heb weieens aan
de wal gewerkt, maar op den
duur kon ik het daar toch niet
wennen. De laatste keer bij
voorbeeld zou ik bij de maat
schappij op kantoor gaan.
Eerst drie maanden op proef, 't
Was ineens een heel ander le
ven. 's Morgens vroeg op de
trein en 's avonds pas weer laat
terug in Soest. Nadat ik op een
gegeven moment een paar da
gen naar boord moest om aller
lei dingen te checken, werd het
me toch te machtig en verlang
de ik er naar weer te gaan va
ren. Laat mij maar naar zee
gaan, zei ik, toen ze me vroe
gen of ik op kantoor wilde blij
ven. 's Avonds vertelde ik het
aan mijn vrouw. "Oh, dat dacht
ik wel", zei ze, "want vanavond
kwam je voor het eerst weer
fluitend thuis".
Getorpedeerd
De heer Van Ingen Schenau
werd geboren in de Gordel van
Smaragd. Toen hij vijftien was
verhuisde het gezin naar Ne
derland, waar hij de zeevaart
school bezocht. Het eerste jaar
in Scheveningen en het tweede
jaar in Den Helder. "Daarna
heb ik gesolliciteerd bij de
KPM, omdat die in Indië voer. Ik
werd echter uitbesteed om
mijn twaalf maanden als stuur
mansleerling te varen bij de
VNS, met als thuishaven Rot
terdam. Mijn laatste schip bij
de VNS was de "Arendskerk".
Op 15 januari 1940 werden we
namelijk door een Duitse on
derzeeboot getorpedeerd in de
Golf van Biskaje. Om vier uur
was ik van wacht gekomen en
gaan slapen. Dat deed je met je
kleren aan en je vluchtkoffertje
stond gepakt naast je kooi.
Plotseling schrok ik wakker
door twee ploffen er werd
geschoten. Vanaf de brug za
gen we de seinlamp van die on
derzeeër. Wij erheen geroeid in
de werkboot met de
scheepspapieren. Omdat we
lading voor Zuid-Afrika, dat op
dat moment in oorlog was, ver
voerden, moest het schip "ver-
senkt" worden.
De ware reden om het te torpe
deren was echter dat de Duit
sers bang waren, dat dit snelle,
pas één jaar oude schip later
misschien als hulpkruiser zou
kunnen worden gebruikt. Enfin,
iedereen moest van boord, de
sloepen in. Ik hoor de oude ka
pitein Wijker - een van de roem
ruchte figuren van de Australië-
lijn van de VNS - nog moppe
ren. Zijn hele carrière had hij
een boek bijgehouden met de
beste moppen, die hij gehoord
had. Dat had hij aan boord la
ten liggen
Zeevaartschool
Eenmaal weer veilig terug in
Nederland ging hij naar school
om zijn derde rang te halen. "In
de oorlog ben ik op Texel ge
bleven. Officieel was ik daar
reserve-roeier van de reddings
boot".
Het is opvallend dat vele zeeva
renden sterke bindingen heb
ben met de Waddeneilanden.
"Ach ja, de eilanden zijn weinig
agrarisch, vandaar dat de be
volking zich van oudsher con
centreerde op de zeevaart.
Vroeger waren er zeevaart
scholen op de drie grootste ei
landen. Nu bestaat alleen die
op Terschelling nog. En ja
de jongens op de scholen
trouwden met meisjes van het
eiland. Met mijn vader is dat zo
gegaan en met mij ook".
Toen de oorlog voorbij was,
ging hij dan toch naar Indië,
naar de KPM, met een contract
voor vier jaar. "Na twee jaar
nam ik echter ontslag, had ge
noeg van het varen en wilde
wel graag mijn verloofde weer
eens zien
Ik heb toen op Texel een poos
gewerkt bij een brandstoffen-
handelaar. We trouwden in
1947 en konden gaan wonen in
een huisje van mijn baas.
Woonruimte was erg schaars
in die tijd. Er ontstond bonje
met de gemeente over dat huis
en het eind van het liedje was,
dat we konden vertrekken.
Daarop hebben we bij mijn ou
ders ingewoond. Dat was na
tuurlijk niet ideaal. Op een ge
geven moment heb ik gesollici
teerd op een advertentie
waarin stuurlui voor de tank
vaart in Indonesië werden ge
vraagd. Ze beloofden me dat ik
daar binnen een jaar een huis
zou hebben. Aangezien mijn
vrouw er geen bezwaar tegen
had om in Indië te wonen, heb
ik toegehapt. Ik zou er eerst
heen gaan en later zou mijn
vrouw volgen. Maar de situatie
daar was veranderd en van dat
huis kwam ook niets terecht.
Toen ik na twee-en-een-half
jaar in Nederland terugkeerde,
was mijn oudste dochter, die
inmiddels geboren was, bijna
twee jaar. Ik had haar nog nooit
gezien, kun je nagaan! Tegen
woordig is dat heel anders.
Dan ga je na vijf maanden met
verlof. Maar in die tijd waren dat
soort dingen heel normaal".
Modern
Na zijn terugkeer trad hij in
dienst bij Caltex, wat later Che
vron Tankers Nederland werd.
Bij die maatschappij kreeg hij
later zijn aanstelling ais kapi
tein op de door WF gebouwde
"Nederland". Zijn ogen glinste
ren als hij over dat schip praat.
"Het was een machtig schip,
heel modern ook voor die tijd.
Ik geloof dat het toen het enige
vrachtschip in Nederland was
met een ijzeren man (- auto
matische stuurinrichting). Het
had tevens een inert gasinstal
latie. Ja, die oude schepen
hadden een bepaalde charme.
Tegenwoordig zijn het net mo
derne apartementen. Mijn
vrouw zei het laatst nog: Die
oude "Nederland" was toch
een echt schip met zijn kope
ren patrijspoorten, koperen
deurknoppen en veel mahonie-
