Moutwijn iTm IT Boven: Jacobus Nolet (1740-1806) behoorde als brander tot de aanzienlijke Schiedammers maar als katholiek was hij van het stadsbestuur uitgesloten. Na de inval van de Fransen in 1795 werd hij lid van het stadsbestuur, een jaar later van de Nationale Verga dering. (GA Schiedam) Onder: Gezicht op het in 1605 gebouwde weeshuis aan de Lange Achterweg, in 1778 vervangen door het huidige gebouw. (GA Schiedam/Hans van der stad verborgen was onder droef geestige rook en een laag roet. De komst van de branderijen betekende dat Schiedam in de 18de eeuw één van de weinige Nederlandse steden was, waar de bevolking groeide. De vissers gingen niet in de nieuwe nijverheid werken en dus trok men vreemde arbeiders aan. Die kwamen uit Brabant, maar ook uit Duitsland. Doordat zij hier bleven, groeide de Schiedamse bevolking in de 18de eeuw met zo'n 3.000 immigranten en ontstond een wonderlijke talenmengelmoes van Duits, Brabants en oorspronkelijk Schiedams. Tot diep in de 19de eeuw hoorde je in de stad talrijke verneder landste Duitse woorden. In veel huidige familienamen is Duitse herkomst nog herkenbaar, bijvoorbeeld Legner, Wittkampf en Melchers. In de Nederlandse steden was in 1787 en de daarop volgende jaren sprake van een felle politieke en militaire strijd Omstreeks 1700 maakte de haring visserij definitief plaats voor de mout wijnindustrie. Daardoor is Schiedam ingrijpend veranderd. In tegenstelling tot de rest van het land was voor Schiedam de 18de in plaats van de 17de eeuw de Gouden Eeuw. In deze tijd zijn de grote molens gebouwd, die het graan voor de mouterijen moesten malen. In 1797 was de Batavier aan de Broersvest de laatste. Door de nieuwe industrie verschoot Schiedam van kleur. Betje Wolf en Aagje Deken klaagden in 'Sara Burgerhart' over het berookte Schiedam, waar al het moois van de Links: Het in 1759 ver nieuwde Proveniershuis. Tegen een inkoopsom (prove) konden ouderen hier hun oude dag slijten. Het gebouw van stads architect Van Bol'Es, deed tot 1827 als zodanig dienst. (GA Schiedam/ foto J. van Diggelen)

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Ach Lieve Tijd (tijdschrift) | 2001 | | pagina 18