Te naakt
«MM»
Boven: Canadese
militairen krijgen van
kinderen van de
kleuterschool 'Kiveva'
('Kinderen van een
vader') bloemen en een
oorkonde overhandigd.
'We thank you for all you
did for us' ('Bedankt voor
alles') luidt de tekst van
de oorkonde. Het
gezelschap staat voor
het Broederhuis van de
Dominicanen in de
Warande. Geheel rechts
staat het hoofd van
'Kiveva', Johanna Plooij.
(GA Schiedam/Collectie
L. van de Akker)
Schiedam wilde na de bevrijding in mei
1945 zo snel mogelijk een monument voor
de oorlogsslachtoffers. De Amsterdamse
beeldhouwer Pieter Starreveld maakte in
opdracht van het Comité Oorlogs
monument een vrouwelijk naakt van
zandsteen, drie meter hoog op een sokkel
van twee meter. Het Julianapark koos men
als standplaats. Toen ontstond gekrakeel:
over de naaktheid van de vrouw en over de
beoogde plaats. De christelijke partijen
vonden het beeld een aantasting van de
eerbaarheid en bovendien zou de kop van
de Plantage een veel betere plek zijn. De
discussie sleepte zich voort tot 4 juli 1949.
Toen besloot de Gemeenteraad het beeld
niet te accepteren als oorlogsmonument,
maar als versiering van het Julianapark. Op
de kop van de Plantage kwam een ander,
het echte monument.
Nog niet alle problemen waren hiermee
opgelost. Op één van de vier zijden van de
sokkel was de tekst aangebracht: '1940-
1945 Aan allen die vielen, die streden, die
leden voor ons Vaderland.Om te
voorkomen dat men het beeld hierdoor toch
als monument ging beschouwen, besloten
B&W de tekst te verwijderen, zonder
toestemming te vragen aan de beeld
houwer. Dit gebeurde op initiatief van
burgemeester J.W. Peek. Meer dan
vierenhalf jaarna inzending van het
ontwerp vond de overdracht van het beeld
aan de gemeente plaats. Het duurde tot
1967 vooraleerde tekst opnieuw op het
voetstuk stond.
transport. Zijn vader, Louis Wessel, en
zijn vier jaar oude zus Klara waren hen
op 24 november voorgegaan. De vier
stierven op 2 april 1943 in het
vernietigingskamp Sobibor.
Het precieze aantal uit Schiedam
weggevoerde joden is niet bekend.
Wel staat vast dat 143 van hen de
Duitse concentratiekampen niet hebben
overleefd. Slechts vier joden deden dat
wel.
De winter van 1944/1945 was voor veel
Schiedammers zwaar. Voedsel was
door de militaire situatie moeilijk te
verkrijgen en duur. Noodgedwongen
at men schillen, suikerbieten en bloem
bollen. De honger greep zo sterk om
zich heen dat in maart 1945 de helft
van de Schiedamse bevolking via de
gaarkeuken te eten kreeg. Vooral de
oudere, alleenstaande Schiedammers
met weinig sociale contacten en de
jonge kinderen hadden het zwaar. In
de eerste helft van 1945 stierven 119
Schiedammers aan ondervoeding.
Op zaterdag 5 mei 1945 was de
bezetting van Nederland ten einde. De
Schiedammers verzamelden zich op de
Koemarkt en de Rotterdamsedijk om
de bevrijders vanuit Rotterdam te
verwelkomen. Tevergeefs. Het duurde
tot dinsdag 8 mei, tegen het eind van de
middag, voor de eerste Canadees in
Schiedam verscheen. Het was een
motorrijder die meteen door de
menigte werd ingesloten. Iedereen
wilde die Canadees kussen en op zijn
schouders kloppen, maar hij bleek
daarvan niet gediend, strooide snel wat
sigaretten rond en nam de wijk terug
naar Rotterdam. Later kwamen de
Canadezen alsnog in groten getale.
Nog lang stonden iedere dag
honderden Schiedammers te wachten
op het Koemarktplein, niet op
Canadezen, maar op de terugkeer uit
31
