hmii
Neergang
u
'—^-•'■^31jfiSSEtoi ^Jïïèsii <«j=jr, °~"V
Linksboven: De jonge
glasblazer, een schilderij
van Herman Heijenbrock.
(R. Ogilvy, Voorburg)
Rechtsboven: De glas-
fabriekvan A.M.F. van
Deventer aan de Buiten
havenweg omstreeks
1910. (J.Soetens)
Rechtsmidden: Titus de
Meester, jarenlang de
man van de Vereenigde
Glasfabrieken in
Vlaardingen, Leerdam,
Schiedam en Delft, met
links een glasblazer die
een fles blaast in een
zogenoemde trapvorm.
Rechts een deel van een
'Owensflessenblaas-
machine'. (J. Soetens)
Links: De beroemde tapse
kelderfles, waarvan de
eerste omstreeks 1770
werden geblazen.
(J. Soetens)
M.A. van Alphen nog steeds kwalijk
dat hij lid van een vakbond was, en
werd een collega bij een ander bedrijf
opslag aangeboden, als hij voor de
bond zou bedanken. Socialisme en
vakbeweging kregen in Schiedam pas
voet aan de grond na de komst van de
scheepswerven Gusto (1905) en Wilton-
Fijenoord (1923). Piet de Bruin kwam in
1907 als eerste socialist in de
gemeenteraad. Hij publiceerde in 1909
het rapport 'Zwart Schiedam' over de
arbeidsomstandigheden van de
branders- en distillateursknechts.
Het verval van de branderijen zette al
vóór 1900 in. De belangrijkste oorzaak
was dat de distillateurs ontdekten dat
ze met melassealcohol een even goede
jenever konden stoken als met mout
wijn. Melasse is een afvalproduct van
de suikerindustrie, waaruit een
bijzonder zuivere en neutrale alcohol
kan worden gestookt met de ideale
sterkte van 96% alcohol. En, wat nog
belangrijker was, het publiek stapte
gemakkelijk over van de traditionele
jenever op basis van de moutwijn op de
nieuwe jenever op basis van melasse
alcohol of 'spiritus', zoals de branders
de nieuwe grondstof misprijzend
noemden. Kortom: de branderijen
werden overbodig, hoe hard ze ook
tekeer gingen. De jonge jenever was
geboren. In allerijl wendden de
distillateurs zich tot het stadsbestuur
dat in 1902 voorstelde om de
producenten van de traditionele
moutwijnjenever tegemoet te komen:
op flessen met jenever die was gestookt
met moutwijn van 50% alcohol mocht
voortaan een genummerd en door de
burgemeester getekend etiket worden
geplakt. Alleen die jenever mocht zich
'Echte Schiedamsche jenever' noemen.
De maatregel kwam te laat. Drie leden
49
