De heilige salaria
Zoals toentertijd gebruikelijk, waren bij Wilton-Fijenoord de lonen per
uur vastgesteld; alleen leidinggevenden en kantoorpersoneel kregen
salaris. Aan het einde van de werkweek, eerst op zaterdag en later op
vrijdagmiddag, werden die lonen uitbetaald. Dat ging lang tegen
inlevering van het loonzakje van de vorige week. Dat moest men dus
steeds goed bewaren.
Sabotage
Elke week reden twee medewerkers van
het bedrijf naar een bank aan de Blaak in
Rotterdam om het loongeld te halen, op
een afstandje nauwlettend in de gaten
gehouden door twee man van de afdeling
Beveiliging van Wilton-Fijenoord. Op de
werf in Schiedam werden de op naam
gestelde loonzakjes gevuld aan de hand
van lijsten waarop per werknemer was
aangegeven hoeveel loon en tarieftoeslag
in de voorgaande week was verdiend. Als
dat gebeurd was, gingen de zakjes, op
naam en per afdeling gesorteerd, in een
stalen kistje dat leidinggevenden op de
betaaldag afhaalden. Wanneer de
bedrijf'sfluit 'einde werktijd' had geblazen,
gaven de baas of een voorman de zakjes
aan de mensen uit, onder gelijktijdige
inlevering van het loonzakje van de vorige
week. De loonzakjes die overbleven,
werden thuisbezorgd of door huisgenoten
van betrokkene afgehaald, eveneens tegen
inlevering van het zakje van de vorige
week.
In 1968 is dit systeem van wekelijkse
betaling via een loonzakje vervangen door
een maandelijkse betaling via de giro of
een bank. Alle Wilton'ers moesten toen
opgeven via welke bank men zijn of haar
loon wilde ontvangen. Dat gaf bij sommige
mannen hier en daar nog wat problemen,
omdat de vrouw thuis nu aan het bank
afschrift kon zien wat haar man eigenlijk
verdiende.
werkten dat hun Duitse collega's
daarover klaagden, maakte
bombardementen noodzakelijk. De
schade was echter nooit zo dat de
werven gesloten moesten worden.
Erger was dat de arbeiders op de
werven en de bevolking in het gebied
langs de Nieuwe Maas het moesten
ontgelden. Meer dan honderd twintig
Schiedammers verloren het leven bij de
bombardementen op de industrie
gebieden langs de rivier.
Door de opdrachten van de Duitsers
groeide het aantal werknemers bij
Wilton-Fijenoord tijdens de oorlogs
jaren van ongeveer vierduizend naar
bijna zesduizend. Zij verzetten zich wel
tegen het werk voor de vijand, maar
dat was in de eerste oorlogsjaren niet
veel meer dan het zoek maken van
materiaal en gereedschap of het in de
Wiltonhaven laten vallen van montage
onderdelen. Opdrachten werden
daardoor hoogstens vertraagd. Een
aantal arbeiders gaf met die sabotage
gehoor aan de oproep van de
veelzijdige oud-onderwijzer,
kunstwever en anti-nazi Bernard
Omstreeks de jaren dertig
van de 20ste eeuw zag het
westen van Schiedam er
nog zo uit. Links de
Nieuwe Maas met
middenonder de ingang
naar de Wilhelminahaven,
aanvankelijk eindigend
tegen de Havendijk, maar
hier al naar links verlengd.
Het Volkspark is duidelijk
te onderscheiden, even
als het terrein van
scheepswerf 'Nieuwe
Waterweg' met daarboven
het nog summier
bebouwde terrein van
Wilton-Fijenoord. Het
westen van Schiedam
was nog voor een groot
deel groen en de jeugd
kon de energie nog kwijt
op de Zandvlakte. De
Burgemeester Knappert-
laan was amper bebouwd,
evenals de Julianalaan en
aanliggende straten.
(KLM Aerocarto/GA
Schiedam)
76
