Varkenssluis
Boven: Al vroeg in de
16de eeuw waren er
verschillende
scheepswerven in
Schiedam, vooral aan de
westzijde van de Lange
Haven. Links een werf
met een schip in
aanbouw. En rechts ligt
ook een werf. De schepen
waren vooral bestemd
voorde haringvangst. Het
gebouw waar de rook
uitkomt, is de zoutkeet,
waar de vissers het zout
voor het pekelen van de
haring haalden. (GA
Schiedam)
Rechts: Vóór de
ingebruikneming van de
Nieuwe Waterweg in 1872
liep de verbinding van
Schiedam naar de
Noordzee via het Brielse
Gat, zoals de kaart uit
1745 toont. Toen deze
ondieper werd en de
schepen groter,
verschoof de route
noodgedwongen naar het
Hollands Diep en het
Goereesche Zeegat.
Overigens waren er toen
al plannen voor een door
graving van Hoek van
Holland. (GA Schiedam)
de plattegrond van Jacques de Gheyn
uit 1598 zijn scheepswerfjes aan de
Lange Haven te onderscheiden,
compleet met werkvolk dat druk bezig
is.
De Lange Haven was ooit één van de
talrijke kreekjes die vanuit de Merwe of
Maas, verder in het land de Scye of Schie
vormden. De haven was niet alleen
belangrijk voor de schepen die Schiedam
als thuishaven hadden of hier lading
brachten en haalden, maar ook voor de
doorspoeling met vers water van de
grachten, vesten en slootjes in de stad
uit de Maas. Daarvoor was in 1577 een
spui gebouwd tussen de (Korte) Haven
en de Nieuwlandpolder bij de
Vlaardingerdijk. Die waterlozing
Eeuwenlang was Schiedam vertrouwd
met het geluid van
scheepstimmerlieden, zeilmakers,
touwslagers en al die andere arbeiders
op de werven. Het zagen van planken
uit boomstammen, het slaan van de
spijkers in spanten en huidplanken, het
geklop van de breeuwhamer bij het
waterdicht maken en het geroep en
geschreeuw van mannen die werken,
het is allemaal tot ver in de omtrek van
de scheepswerfjes gehoord. De oudste
bewijzen voor de Schiedamse
scheepsbouw zijn in archiefstukken uit
1508 te vinden, toen ene Gerrit
Cornelisz. een scheepswerf pachtte. Op
werkte in 1611 niet meer naar behoren,
de deur was kapot en het houten
raamwerk eromheen vrijwel vergaan.
Het ging Schiedam economisch zo
goed dat er voldoende geld was voor
verbetering. Een commissie uit de
vroedschap, bestaande uit de
burgemeesters Wouter Jacobsz.
Scharp en Bruyn Adriaense alsmede
Pieter Claesz. Pesser, Daniël van der
Houve, Cornelis Jacobsz. Vlaerdingen
en Maerten Jorisz. Coy, besloot daarom
in 1613 niet alleen de spui te herstellen,
maar ook een nieuwe haven te graven.
Hun besluit vermeldt niet of die haven
nodig was om het water in de stad
beter te kunnen verversen óf het aantal
59
KAAST "VAN BE BENEEDEN RIVIER I)E MAAS
EN DE MEK WEDE. van df, NO OKI) ZEE tot GORINCHEM
Grcopitcrd na dp Kaart van drn Landmrtrr M.BoLSTBA.
^Wonltri
and sr. Polder!
MaaiUand
Vlaoitlii
Br mi»
