li
Gedraaide benen
VOORSTELLING 1 LA CAGLIÖSTRO
WmimMU mMUI6K1»KK19Kfl.
In de kolommen van de Schiedamsche Courant woedde in juni 1910
een woordenstrijd tussen een 'Schiedamsch turner'en J.W. Kips,
voorzitter van de Pers- en Propagandacommissie van de Nederlandse
Voetbalbond, over de voor- en nadelen van gymnastiek en voetballen.
GYMNA8TIEKSCH00L te SCHIEDAM.
vBj'oóUinimu run de -!Eu6fvielin6
W4 v»
OPTISCH P0LY0RAMA,
Yulgo Stereoscoping Comp. Loudon.
DISSOLVING \/ieWsv
Het modespel voetbal
De turner stelde vast dat 'het sportlievend
publiek over 't algemeen meer gevoelt voor
het voetbalspel dan voorde gymnastiek',
terwijl 'juist het tegendeel waar moet zijn
Gymnastiek garandeerde een harmonische
ontwikkeling van het gehele lichaam, leidde
zelden tot ongelukken, was niet aan leeftijd
gebonden en versterkte de zelfbeheersing.
Een gymnast viel te herkennen aan 'een
flinke houding, rechten mg en opwaartschen
blik', een voetballer daarentegen aan
'armen, welke naar evenredigheid tot de
beenen te weinig ontwikkeld zijn, binnen
waarts gedraaide beenen en een meestal
mnden mg met een voorovergebogen hoofd'.
Immers, de bal moest in het zicht blijven.
Kips zag geen tegenstelling tussen turnen
en voetbal, maar beschouwde beide als
onderdeel van een 'rationeele methode van
lichaamsontwikkeling'. Hij bestreed het
'antieke praatje van de gevaarlijkheid van
het voetbalspel'door erop te wijzen dat
door de spelregels ongevallen van enige
betekenis zelden voorkwamen. Voetballers
met 'gedraaide beenen, gebogen hoofd,
armen als touwtjes'kende Kips niet. Hij ried
de turner aan eens bij Hermes of S.V.V. te
gaan kijken hoe een voetballer eruit zag.
Voetbal was een spel dat bij uitstek
geschikt was iemand zelfbeheersing bij te
brengen. 'Doordacht en doelmatig, maar
snel handelen, met beslistheid optreden,
positie van eigen en tegenpartij vlug
overzien en daarnaar zijn spel regelen', die
eigenschappen kenmerkten een goede
voetballer.
West-Europa voor. Sport kreeg een
gespecialiseerd karakter. Er ontstonden
nationale organisaties die zorgden
voor uniforme regelgeving, voor
georganiseerde competities en het
vastleggen van resultaten. Door
industrialisatie en werktijdverkorting
groeide de vrije tijd. Men kon naar
sport gaan kijken en zelf aan sport gaan
doen. Voor 1900 gold dit nog alleen
voor een kleine bovenlaag, na 1900
voor steeds bredere lagen van de
bevolking. Veel moderne sporten
begonnen dan ook als elitesport, als een
zaak voor jonge heren die het zich
konden veroorloven in hun vrije tijd
voor hun plezier te sporten. Zij keken
neer op arbeiders die van hun sport
hun beroep moesten maken om deze te
kunnen beoefenen. Met behulp van de
amateurregel probeerde men de
betaalde sporters buiten de deur te
houden. Ook vrouwen waren niet
welkom. Kledingvoorschriften waren
een wapen in deze strijd. Vrouwen
moesten een lange rok en hoed dragen.
Het hielp niet. Dankzij gymnastiek,
fietsen en schaatsen brak omstreeks
Vn* 3 8 5« 1876.
Ier herinnering aan het 25jarig beslaan dier inrichting.
door den Heer I*.
van BOTTERDAM.
EERSTE AFDEELIira-
De Wonderen der Prestidigitatie
Een Parijsche Confiseur.
Der Danaïden eeuwig Waterscheppen.
Tour de force.
De betooverde brooden of een moderne Waschvrouw.
TWEEDE AFDEELIITG-.
6. Sympathie.
7. De gemetamorphoseerde Bloemen of de droom van een Duif.
8. De onrustige (lood en het magische Suikerbrood.
9. Van Schiedam naar Parijs in o minuten.
0. Souvenir de M. P. Okhujjsen
PAUZE.
DERDE AFDEELING.
Geheel nieuw en nog nimmer door eenig Kunstenaar geëvenaard
Wonderlijke verschijningen van de Eidosooop en Alphengeskoop, benevens eene
Curieuse Voorstelling van
VEKÜWIJKENDE ÜEZICRTEN),
met Electrische en Drumondsche Lichteffecten.
DE NQOED P O OL -E XPE DIT IE.
OUDHEDEN EN OPGRAVINGEN VAN
NUBIË EN POMPEI.
CHROMAT1KE CATARACTAPOIKILE.
DE BRILLANTE GROT VAN RUBEZAHL.
EPISODES UIT HET HUWELIJKSLEVEN.
EEN ALBUM MET KOMIEKE VISITE KAARTEN.
COMEDIE-R E VIJE ENZ. ENZ.
i
j r
k
ir
t
f. I
I t
"J
toom-SnflfvmdniVVfrij E. DE BONT k 7.00N -
1900 sportbeoefening door vrouwen
door.
Aan het einde van de 19de eeuw was
het vanuit Engeland overgewaaide
voetbal in Nederland een elitesport, zo
ook in Schiedam. Op 29 maart 1891
speelde Hermes - sinds de oprichting
op 8 april 1884 tot dan toe uitsluitend
een cricketclub - op het terrein aan de
Damlaan zijn eerste officiële voetbal
wedstrijd tegen het Rotterdamse
Rapiditas. Van de buitenspelregels
begrepen de spelers van Hermes niet
veel, zo leert het wedstrijdverslag.
'Toen het spel ongeveer een half uur
aan de gang was, ondernamen
Dirkzwager, P. Metzelaar en Vormer
een rush; terwijl zij al dichter bij de
vijandelijke goal kwamen, ging
Metzelaar snel achter de Rapiditas-
backs staan. Bienfait loopt toe, maar
Dirkzwager centert, voordat Bienfait
hem bereikt had, naar Metzelaar, die
even dreef en natuurlijk off-side stond.
Boven: In 1853 richtte
de Maatschappij tot Nut
van't Algemeen een
gymnastiekschool op. De
initiatiefnemers waren
vooreen deel medici,
zoals de geneesheren
Vailiant en DelBaere. Hier
het programma voor het
feest ter gelegenheid van
zijn 25-jarig bestaan.
(GA Schiedam)
Links: De Nederlandse
Arbeiders Sportbond
(NASB), opgericht in
1930, streefde niet naar
'het kweeken van sterren'
maar naar het lichamelijk
en geestelijk welzijn van
de arbeiders. Hier een
foto van een uitvoering
de jaren 1930. (Foto
M. Boomsluiter/
GA Schiedam)
94
