Halsbandparkietschieten
Dobbelen bleef
onuitroeibaar
kwaad
Het lot van de dobbelschool van Jan
Catteborne is onbekend. De keuren
van Schiedam verboden in ieder geval
vanaf 1464 met dobbelstenen te spelen
'sonder met scijven' (in het bijzonder
met geld) in de Doelen of aan de vesten
of op straat of op andere heimelijke
plaatsen op straffe van een boete van
drie Hollandse ponden. Ook het
'kooten' of bikkelen, een dobbelspel met
hielbenen van schapen, om geld, was
niet toegestaan. Dobbelen gebeurde
nog wel tijdens de jaarlijkse kermis.
Volgens het stadsbestuur gebruikten
doortrapte lieden dit spel om
Schiedammers uit te kleden, waarna
deze een beroep deden op de stedelijke
armenzorg. Dit en de protesten van
kerkelijke zijde leidden tot een
dobbelverbod op de kermis in 1679.
De Schiedamse burgerij deed in
georganiseerd verband aan boog
schieten. De schutterijverenigingen
dienden eerst een militair doel, de
verdediging van de stad. Later
beoefenden de burgers het boog
schieten als vrijetijdsbesteding.
Schiedam kende twee schutterijen: de
handboogschutters van Sint-Sebastiaan,
genoemd naar de door schutters van
keizer Diocletianus met handboog
pijlen gedode Romeinse soldaat, en de
voetboogschutters van Sint-Joris die
de drakendoder als beschermheilige
voerden. Het oefenterrein van de
schutterijen noemde men 'doelen'. De
Jorisdoelen lag ten noorden van de
Schie en had een uitgang in de Koning-
Boven: Op de kaart van
Schiedam uit 1598 van
Jacob de Gheyn staat de
schietbaan bij de Sint-
Jorisdoelen van de
Schiedamse schutterij
afgebeeld. Duidelijk is de
roos te zien waarop de
schutters, aanvankelijk
met pijl en boog, later
met geweren, moesten
richten. Uit die schutterij
ontstond het Korps
Schiedamsche Scherp
schutters dat vele prijzen
inde wacht sleepte.
(GA Schiedam)
Rechts: Net als nu de
kroeg vervulde de
herberg eeuwenlang een
sociale functie. Men
kwam er bij elkaar om te
drinken, plezier te maken
en te spelen. Dat is
duidelijk te zien op dit
schilderij van Adriaen van
Ostade (1610-1685) waar
rechts de waard zijn
gasten een beker wijn of
bier inschenkt en links
bezoekers kaarten en
triktrak spelen. (Teylers
Museum, Haarlem)
83
