Roddeltante Hierboven: Vrouwe Justitiamet een Janus kop en een weegschaal uit evenwicht verbeeldt de 'aardse gerechtigheid'. Het is een kritiek op de bestaande rechtsongelijk heid. Afbeelding uit Joost de Damhouders'Praxis rerum civilium' gedrukt te Antwerpen in 1567. Rechtsboven: Dit pand uit 1581 stond op de hoek van de Grote Markt en de Hoogstraat en was van 1851 tot 1859 hoofdwacht van de politie. In 1859 werd het afgebroken en bouwde men op die plek het Hoofdbureau van Politie. Nu is café Van Diggelen er gevestigd. (Tekening L. van der Tas/GA Schiedam) Rechts: Als men dacht dat een gevangene vluchtgevaarlijk was, kreeg hij of zij voetboeien (links) en vaak ook nog handboeien (rechts) om. Het was niet ongewoon het slachtoffer daarmee in de cel op te sluiten. (SMS) houten schavot, maar als ze vonden dat het vermaan alleen de betrokkene aanging, wikkelden ze de zaak binnens huis af, bijvoorbeeld in de kamer van de vierschaar. Dit gebeurde met de zaak van de Schiedammer Jan van Alphen die in 1712 een veroordeling kreeg voor 'straatschennerij en dieverije'. Kennelijk vond de rechtbank het niet nodig hem ten aanschouwe van heel Schiedam aan de galg te binden en te geselen. In plaats daarvan beslisten de rechters dat hij moest worden vast gemaakt aan de ijzeren haak in het plafond en 'in besloten earner mette roeden op sijn bloote bille (moest) werden geslagen'. Jans broer Gijs, die ook een 'goddeloos, ergerlijk en ontuchtig leven' leidde, kwam er met een minder pijnlijke straf af. Hij kreeg vier weken eenzame opsluiting op water en brood in de bedompte en donkere hokken op de zolder van het stadhuis. Voor het voltrekken van doodvonnissen maakten de Hollandse steden gebruik Dat de Schiedammers lasterpraat niet op prijs stelten ondervond in 1618 Bastiaentje Pieters die leugens over haar medeburgers had rondverteld. Zij werd daarom 'aan de kaak gesteld'. Dat betekende dat ze op het schavot te kijk moest staan met de roeden - de stokken waarmee de beul veroordeelden geselde - om haar nek. Het publiek mocht de roddelaarster uitjouwen en met vuilnis bekogelen. Bastiaentje had wel heel vuige laster verspreid en moest daarom bovendien op haar knieën God en het gerecht om vergiffenis vragen voor het door haar aangerichte leed. van de rondreizende scherprechter die in dienst was van de Staten van Holland. Ter bescherming van zijn begrijpelijke anonimiteit betaalde de baljuw hem direct uit. Dat de scherp rechter ook in Schiedam zijn werk deed, blijkt uit de rekeningen van de baljuw over 1593 en 1598. De bode van Schiedam moest achtereenvolgens naar Delft, Haarlem en Vlaardingen reizen om hem op te sporen en te vragen de in Schiedam uitgesproken doodvonnissen te voltrekken. Alle andere lijfstraffen en de folteringen om een bekentenis los te krijgen, behoorden tot de taken van de dienaren van de schout die ook als beul optraden. De verslagen van verhoren, vonnissen en terechtstellingen lopen van 1398 tot 1811In dat jaar liet Napoleon alle stedelijke rechtbanken en andere colleges ontbinden en voerde een algemeen wetboek van strafrecht in. Criminele zaken vielen in deze regio 107

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Ach Lieve Tijd (tijdschrift) | 2001 | | pagina 5