Duitse namen
uit de 18de. De oorzaak daarvan moet
worden gezocht in het gegeven dat
Schiedam niet profiteerde van de
rijkdom van de Gouden Eeuw, maar
zijn grootste bloei bereikte in een tijd,
waarin het met de rest van Nederland
economisch bergafwaarts ging. Die
welvaart uitte zich onder meer in de
stichting of vernieuwing van belangrijke
openbare gebouwen. Het stadhuis uit
de 16de eeuw kreeg bijvoorbeeld een
nieuwe, toen sjiek gevonden huid van
donkere metselsteen. De vensters
werden vergroot en voorzien van
mooie natuurstenen kozijnen. Ook de
vorm van de toegangstrappen liet de
vroedschap veranderen en bovenop
het geheel verrees een frivool rococo-
torentje. Op die manier leek het een
nieuw bouwwerk en helemaal
ontworpen volgens de mode van dat
moment. Als men deze huid van het
stadhuis afpelt en het origineel eronder
restaureert, dan beschikt Schiedam
over een fraai bouwwerk uit de
Hollandse Renaissance.
Nieuwe gebouwen waren, onder veel
meer, het Blauwhuis aan de Lange
Nieuwstraat, de muziekschool, het
Proveniershuis dat het oude Leproos
huis buiten de Overschiesepoort
verving en het Sint-Jacobs Gasthuis, het
ziekenhuis aan de Hoogstraat. Hiervoor
tekende de in deze regio bekende
Italiaanse architect Giovanni (in de
verslagen van de vroedschap familiair
Jan genoemd) Giudici. Hij ontwierp het
bevonden zich smalle doorgangen
tussen de bestaande huizen, waar
achter dan weer een pleintje of een
smal straatje lag met huisjes die slechts
één raam en een deur hadden. Alleen
de grotere hofjes hadden een naam
zoals het Willemshof, Janshof of de
Schotse poort. Andere moesten het
doen met een huisnummer in de straat
waarmee het hofje verbonden was.
Links: In 1829 deed
Leendert van Heusden,
'opzigter bij 's Rijks
Droogmakerijen', mee
aan een door de
Maatschappij tot Nut van
't Algemeen uitgeschreven
prijsvraag voor het
schrijven van een hand
leiding voor het onderwijs
inde bouwkunde. Het
Nut beoordeelde zijn
inzending positief en gaf
de handleiding uit. Links
een afbeelding van een
kap van een koepel,
rechts een ezelsrug (73)
en een kruisverband met
klisklezoren (74/75).
(GA Schiedam)
Boven: Platzak vestigde
de jonge Italiaan Giovanni
Giudici zich in Rotterdam
tussen daar wonende
Italiaanse beeldhouwers
en stucwerkers. Mede
dankzij hen groeide
Giudici uit tot een bekend
architect. (Reproductie
olieverfschilderij
G. Malleijn/GA Schiedam)
streng classicistische gebouw aan de
Hoogstraat op de plaats waar toen nog
een aantal middeleeuwse pandjes
stond. Zijn hand is ook te herkennen in
het bolwerk van handelsgeest uit die
dagen: de Korenbeurs, waar handelaars
in graan, gedistilleerd en spoeling hun
zaken deden. Tevens ontwierp hij het
'Huis met het Bordes' aan de Lange
Haven waarin het kantongerecht is
gevestigd, alsmede een voornaam
woonhuis aan de Noordvest. Dit
woonhuis bestaat nog steeds, maar is
geheel ingebouwd in de panden van
distilleerderij UTO Nederland. Alleen
de achtergevel is vanaf de straat zicht
baar. Uit dezelfde tijd stamt een groot
aantal deftige herenhuizen aan de
Lange Haven, afgewisseld door al even
deftige branderij- en distilleerderij
panden.
De geringe omvang van de huisjes
van de brandersknechts, maakte het
mogelijk heel veel huizen te bouwen
op een bescheiden stukje grond. Meer
dan een kamer met een vloer van
aangestampte aarde en een zoldertje
omvatten deze huisjes niet. Omdat ze
weinig kostten en men ze naar believen
kon neerzetten, ontstonden in Schiedam
vele tientallen hofjes achter de straten
als de Hoogstraat, het Broersveld, de
Broersvest en de Lange Achterweg.
Op de meest onvermoede plaatsen
MZTSKLWEBOV IN GEHOUWEN STEEN
160
