Nieuwsticht
Boven: Voor het transport
van schoon water moest
een leidingennet vanaf
het waterleidingbedrijf in
de Nieuw-Mathenesser-
polder worden gebouwd.
In 1885 werd naast de
Willemsbrug de zinker
van de hoofdwaterleiding
naar het westen van de
stad gelegd. (Foto J. van
Diggelen/GA Schiedam)
Linksmidden: Het station
op de kruising Broersvest/
Rotterdamsedijk van de
Rotterdamsche Electrische
Tramweg Maatschappij
(RETM) bleef jarenlang
het begin-en eindpunt
van de tram naar en van
Rotterdam. (GA Schiedam)
Linksonder: De Duitsers
voegden Kethel en
Spaland in 1941 bij
Schiedam, waardoor de
stad kon uitbreiden. In het
dorpscentrum van Kethel,
hier gezien vanaf de hoek
van de Dorpsstraat en het
Noordeinde, was altijd
bedrijvigheid. (Foto Van
Leeuwen/GA Schiedam)
De eerste resultaten van de woning
verordening van 1854 waren twee jaar
later al zichtbaar. In 1856 werd een
woonwijkje van 58 huizen opgeleverd
waaraan al spoedig nog eens 44
woningen werden toegevoegd.
Het kreeg de toepasselijke naam
Nieuwsticht en mag gelden als de
eerste stadsuitbreiding vanuit een
sociale optiek in Nederland. Het wijkje
lag in de 'schone' Nieuw Mathenesser-
polder, een eind van het zwartberookte
Schiedam vandaan. De huizen hadden
een woonruimte van tenminste veertig
vierkante meter in een enkele woning
en zestig in een dubbele, hetgeen in die
tijd voor een werkmanhuis ongekend
was (ter vergelijking: dit komt naar
huidige maatstaven neer op een ruim
eenkamerappartement) Het liefst
hadden enkele leden van de gemeente
raad, van wie distillateur A.T. Schade
van Westrum de woordvoerder was, de
huizen nog ruimer gezien, maar hun
opponenten, waaronder L. Knappert,
de latere burgemeester, plaatsten zelfs
tot stand brengen van de verordening
had de stadsgeneesheer C.J. Vaillant.
Ook voor een ander initiatief zou
Vaillant - nu nationale - lof krijgen, het
eerste Nederlandse crematorium in
Velsen. In Schiedam is hij geëerd met
een straatnaam, in Velsen prijkt een
bronzen plaquette met zijn portret.
166
