Terug naar het centrum
nieuwbouwgebied waarin alle
stromingen op het gebied van
stedenbouw en volkshuisvesting
verenigd waren. Comfort en ruimte
moesten uitgangspunt zijn in een
patroon waarin keuzes voor afwisselend
hoog- en laagbouw en voor eengezins
woningen elkaar zouden afwisselen.
De grote toekomstige inspanningen op
het gebied van stadsuitbreiding en
stadsvernieuwing liggen ook in
Schiedam in en nabij het centrum.
Schiedam had de voorbereidingen
daartoe al ruimschoots getroffen tussen
het eind van de jaren zestig en de
tweede helft van de jaren tachtig.
Nieuwbouwplannen voor de binnen
stad bestonden op dat moment slechts
in grote en vooral vage lijnen. Dat nam
echter niet weg dat Schiedam lang
landelijk nieuws zou zijn met een
aantal omvangrijke sloopoperaties.
Deze zouden vrijwel alle arbeiders
buurten in de binnenstad met de grond
gelijk maken. Het eerste onderdeel
ervan; de sloop van de bestaande
bebouwing ten noorden van de Schie
stond officieel te boek als het
SchieNoKo-plan (Schie Noord vest en
Korte Haven). Het gebied is echter
de geschiedenis ingegaan als 'de
Brandersbuurt'. Het gemeentebestuur
wilde de buurt slopen. Jongeren
verzetten zich tegen dat voornemen
en trachtten door demonstraties,
nachtelijke optochten en hearings
het bestuur tot andere gedachten te
brengen. Tevergeefs. Van deze woon-
en branderijwijk die de gehele noord
kant van de oude binnenstad omvatte,
staat nog slechts een schamel restje
panden overeind. Het zijn incidenten
op de rand van nog altijd braak-
ifrpT MKw
fixb-X
a«3Ha
liggende terreinen en gerealiseerde
nieuwbouw die tracht deze buurt
opnieuw een aantrekkelijk aanzien te
geven.
Een tweede omvangrijke sloopoperatie
vond plaats in het oude centrum van
Schiedam. Het ene na het andere hofje
viel ten offer. Krakers konden voor
kortere of langere tijd de sloper
ophouden, maar werden langzamer
hand meer en meer in het defensief
geduwd. Tenslotte restte nog maar één
'burcht', het theehuis op de hoek van
de Korte- en Lange Achterweg.
Uiteindelijk is ook dat met de grond
gelijk gemaakt en verrees in het oude
centrum van Schiedam een woonwijkje
waarin vooral de kaarsrechte straatjes
opvallen.
Ondanks het rigoureuze slopen en
herbouwen, is nog veel van de stads
plattegrond die Jacques de Gheyn in
1598 van Schiedam maakte, herkenbaar.
De 'Brandersbuurt' met zijn kleine
huisjes, winkels en bedrijfjes waarover
zowel Ferdinand Bordewijk, M.M. van
Praag als Henri Hartog zo indringend
schreven en waarin je zelfs overdag een
lantaarn dacht nodig te hebben is
verdwenen. Maar bij de nieuwbouw
van dit gebied is de plattegrond van
De Gheyn nauwkeurig gevolgd. Het
straatbeeld van de oude binnenstad is
ingrijpend veranderd. Dat wel. Alleen
de afdrukken in de bodem zijn gebleven
in de vorm van het oorspronkelijke
zestiende-eeuwse stratenplan. De tijd
zal er ongetwijfeld raad mee weten.
Betekenis van de gebruikte afkortingen:
GA Gemeentearchief
Pc Particuliere collectie
SMS: Stedelijk Museum Schiedam
2002 Uitgeverij Waanders b.v., Zwolle
Druk: Waanders Drukkers, Zwolle
www.waanders.nl
Hierboven: De Woudweg
in de jaren 1960. (Foto
J. Roovers/GA Schiedam)
Linksboven: Vanaf
omstreeks 1960 wierf het
bedrijfsleven arbeiders in
Turkije. Door de daar
heersende armoede
waren velen bereid hier
te komen werken.
Nederlands leren was niet
nodig, velen dachten naar
Turkije terug te keren als
er voldoende gespaard
was. Op de foto een mode
show van Schiedamse
Turkse vrouwen in 1976.
(Foto B. van Manen)
Linksonder: Grote
vrachtwagens kregen
moeite met de bocht bij
de Lange Haven, 1976.
(Foto J.H. Guillot/
GA Schiedam)
Rechts: De Nieuwlandse
Albardastraat bood in
1961 een zee aan speel
ruimte. En stonden er
eens auto's in de straat,
dan had je altijd nog de
speeltuintjes tussen de
flats. (Foto G. den
Butter/GA Schiedam)
Op de omslag: Werken
op eenzame hoogte aan
het nieuwe NS-station
Schiedam/Rotterdam-
West in 1963. (Foto
H. Visser/GA Schiedam)
176
