V !VhW>9 - Het Sint-Jacobsgasthuis opvolger uit 1789 nog staat en het Stedelijk Museum huisvest. De dagelijkse leiding was in handen van een moeder. Dat was soms een onaangename, zware baan, want in 1507 sloeg Willem Janssen haar zo hard met een stoel op haar hoofd dat het meubel in stukken brak. Ongetwijfeld als wraak voor de slechte behandeling die hij had ondergaan. Zijn straf was een bedevaart naar Rome. De stadsgeneesheer was ook de dokter van het gasthuis. Deze functie wordt voor het eerst in 1430 vermeld. Toen benoemde de stad Willem Hughen uit Muiden tot 'onser stede meyster'. In het besluit staat dat hij de zieken niet alleen moest bezoeken, maar ook proberen te genezen. De regenten traden streng op tegen bewoners die zich misdroegen, zoals Jan Pietersz. die in 1460 buiten de stadsmuur bier had gedronken en onbeschoft was geweest tegen de belastinggaarder die hem betrapte. Jan kwam voor de rechtbank die hem de prove of ondersteuning afnam, die hij in het gasthuis genoot. Toen het gasthuis in de tweede helft van de 15de eeuw wel ziekenhuis was, bleven de regenten een ruime definitie van het begrip 'ziek' hanteren, omdat een bijdrage van hen die wel konden betalen, nodig was voor de exploitatie. Aleida had het gasthuis ooit verpachte gronden gegeven. Omdat die onvoldoende opleverden voor de exploitatie, moesten vanaf 1286/8 de nabestaanden van elke overleden Schiedammer diens kostbaarste kledingstuk aan het gasthuis geven. Dat ging in de praktijk betekenen dat uit elke erfenis een bedrag(je) naar het gasthuis ging. Die officieuze belasting heeft tot 1843 bestaan. Het Jacobs- gasthuis verhuisde in 1934 naar een frly. flf (jO'CH cwWfl Olbc *vyur <y&z T <hj.~MjJ.rKi «if f fa ynè cf.af Wjpws'We»»'- 4»*- «fc Jjcfttttt f-.TnScn (ja óv (left'J/. atS'e- ftinJ Ctfci*ïfc- futöoy «I inTtj c ■nz "%-vAtn {m Aam Vci-p"* «v 'rc ■y-ehwv'-tjj {nV't ««-Vvh&w ciW fajycMMjyfyJej'Sflj' "«jmCik 5acr -w>k.<j4«c. (Sin- i f" h, futrnW* c«Sa XhSbm 1 - ,1 'ju' It i o^'tVv- «dMAe fvJjc&c-M «nfro ijurt (jtrtx fWcnpt -llS^er-l'Vcn yin*icfP-vSr -nyttr (je-cw. -ftghi) C-h\' *9tC «f f onweer- --SydtivW **>"*- (xVcnmjïW1 onfzn f,igfcy /"v« *>-« 1V)"HC ^Jfe h'.ntif De oudste stedelijke instelling van weldadigheid is het Sint-Jacobsgasthuis dat Aleida waarschijnlijk in 1276 stichtte. Een gasthuis was in de Middeleeuwen niet alleen een tehuis voor zieken, maar ook voor arme bejaarden, zwervers en pelgrims. Het Jacobsgasthuis stond tot ongeveer 1540 aan de Brede Marktsteeg en verhuisde toen naar de Hoogstraat, waar zijn Boven: Kort na de oprichting van het Sint- Jacobsgasthuis in 1276 waren er geldzorgen waardoor in 1286/87 een vorm van successie belasting werd ingesteld. Deze belasting, het recht op het beste kleed, hield in dat van elke Schiedammer die overleed, het kost baarste kledingstuk of de geldwaarde daarvan aan het gasthuis kwam. Vanaf toen kreeg de stad invloed op het beheer van de instelling. (GA Schiedam) Rechts: Deze schoolplaat uit 1864 geeft een indruk van het interieur van een gasthuis. (GA Schiedam) afsluiting werd een luchtballon opgelaten en trad de variétéartiest Maju met zijn tableaux vivants voor de wezen op. Hij heette Roelof Kinsbergen en was met zijn reizende theater jaarlijks een populaire attractie op de Schiedamse kermis. Na de Tweede Wereldoorlog liep ook het aantal katholieke wezen terug en nam het R.K. Weeshuis steeds vaker kinderen van schippers op, die niet thuis konden wonen. Het eerste schipperskind kwam in 1949. Dat had een aanzuigende werking, want in 1950 waren er al 44. Nadat in 1959 de laatste wees was vertrokken, werd het wees huis in 1964 omgedoopt in Sint-Imelda Internaat. Sinds 1970 is Stichting De Uitkijk de expoitant van het internaat. Het monumentale gebouw is in 1980 van de gemeentelijke monumentenlijst geschrapt en gesloopt om plaats te maken voor moderne winkels. 187

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Ach Lieve Tijd (tijdschrift) | 2001 | | pagina 13