Op 15 januari 1880 hield Eduard Douwes Dekker, beter
bekend als de schrijver Multatuli, voor het eerst een voor
dracht in het gebouw Musis Sacrum aan de Lange Haven.
De Schiedamsche Courant kondigde de lezing dagenlang
aan. De toegangsprijs was één gulden, vermeerderd met
tien cent bespreekkosten en belangstellenden konden
intekenen. Wie zich echter op de dag zelf aan de kassa
van Musis vervoegde, moest 1,50 betalen. Een lezing van
Multatuli was dus niets voor de arbeiders, voor wie de
toegangsprijs een dagloon was. De schrijver sprak voor een
groot gehoor over het onderwerp 'Slordig spreken leidt tot
slordig denken'.
(Straat)theater
Redactie: Jef Jansen, Siebrand Krul, Harriet Kruse, Ser Louis, Laurens Priester, Henk Slechte en Frederieke Verheijen.
Tekst: Henk Slechte.
Cultuur en vermaak
Onder het publiek ontwaarde de
redacteur van de krant de dominee
dichter Francois Haverschmidt of
Piet Paaltjens, en de blinde dichter
Willem Levinus Penning. Hij vond dat
Multatuli lichamelijk verzwakt was,
maar dat zijn geest des te helderder
leek te zijn geworden en herinneringen
opriep aan de man 'die ons voor
twintig jaren in verrukking bracht door
zijn toespraak tot de Lebakse hoofden'.
Multatuli liet zijn levensgezellin Mimi
Hamminck Schepel weten dat zijn
'publiekje' wel tevreden was. Een jaar
later kwam hij terug en begon hij zijn
lezing 'met de betuiging der aangename
herinneringen, hem bijgebleven van de
ontvangst bij zijn voordracht ten vorige
jare gehouden'.
In de Middeleeuwen waren de belang
rijkste vormen van cultureel leven in
steden als Schiedam de gildenfeesten
en de jaarmarkt of kermis die koop
lieden en in hun kielzog toneelspelers,
minstreels en potsenmakers van heinde
en ver aantrokken. De inwoners
konden dan kijken naar een vorm
van toneel die nu straattheater heet.
Een ander deel van het culturele leven
waren de processies op kerkelijke
hoogtijdagen. In de 15de eeuw liepen
de gilden in een vaste volgorde in de
Op de omslag: Van 1949
toten met 1971 verscheen
het blad De Schledamse
Gemeenschap, het boeg
beeld van de gelijknamige
stichting. Maandelijks,
meer dan twintig jaar
lang, steunde en
organiseerde men allerlei
culturele evenementen.
Rien Poortvliet ontwierp
dit affiche voor het
vakantiefeestin1958.
(R. Poortvliet/GA
Schiedam)
Links: Schiedam kende
aan het einde van de 19de
eeuw de 'Schiedamsche
Kunstvereniging' met
prominente leden zoals
de uit Kethel afkomstige
beeldhouwer Arend Odé,
later hoogleraar aan de
Technische Hogeschool in
Delft. De vereniging hield
regelmatig exposities
van kunstwerken van
amateurs, in Musis
Sacrum aan de Lange
Haven en in de Officieren
sociëteit in de Laan Ons
Genoegen. (Foto Mögle
Co/GA Schiedam)
Rechts: Het draaiorgel of
pierement bracht vooral
in dejarenvlaknade
Tweede Wereldoorlog
jong en oud plezier met
vrolijke deuntjes. In de
jaarlijks door de
Schiedamse Gemeen
schap georganiseerde
populaire 'Vacantieweek'
was het altijd een attractie,
net als de kermis in het
centrum van de stad.
(Foto Breur/GA Schiedam)
