PUBLICATIE.
|Y WILLEM,
geauthorifcert zynde, om, 't zy in Perzoon, 'tzydoor
één of twee Heeren daar toe te doniniifceren binnen
de Stad Schiedam, tot voorkoominge van alle verdere
murmuraticn en onheilen, door aiie meelt bekwaamc
middelen en weegen, de gemoederen van de Burgeren cn
ingezectencnmet de Regenten te confolideeren en te
verheelen, alle gefchilicn uit de weg tc ruimen, mitsga-
Verdere
murmuratien
en onheilen
1795 de Franse troepen Schiedam
binnentrokken, was de omwenteling in
het stadsbestuur al een feit. Twee dagen
eerder bracht het kersverse, uit acht
Schiedamse burgers bestaande
Revolutionair Comité op het Hoofd een
menigte bijeen, die - voorzien van
geschut, geweren en pieken - optrok
naar het stadhuis. Bij monde van
Gozewijn Jan Loncq eiste het comité het
aftreden van de Oranjegezinde regenten,
omdat zij niet langer het vertrouwen
van de burgers genoten. Zonder enige
tegenstand stelden de zittende
magistraten hun zetels ter beschikking.
De dag erna benoemde de in de Grote
Kerk bijeengekomen burgerij een
nieuwe, 22 leden tellende regering van
Schiedam. Hierin kregen voor het eerst
by de gratie Gods Prir.cc van Orange
cn ^a,lau» Grave van Caczcnelnbogen
Vianden, Dietz, SpiegelbergBuurcn,
Leerdamcn Culemburg; Marquis van
vcere V'lisfingen; Baron van Breda,
Died, Bcilftein, der Stad Grave en Lande van Cuyk,
Yflclftcin, Crancndonk, Eindhoven cn Liesveld, onaf-
hankclyk Heer van de vreye cn Souveraine Erfhecrlyk-
hcid Ameland; Heer van Borculo, BreedevoortLich-
tcvoordchet LooGccrtruidenbcrg, Glundert, Zeevcn-
bergen,dc hoogc cn lage ZwalmvcNanldwykPolnncn
St. Martcnsdyk, Socft, Baren Ter Ecm, Willemftad,
Steenbergen, Montfoort, Sc. VithButgenbachcn Daas-
burg; Erf-Burggraaf van Antwerpen, Eif-Mavichnlk van
IlollandErf-Stadhouder, f rf-Gouverneurl'.rf'Capitein
cn Admiraal Generaal der Vcrecnigdc Necderlandcn Ert-
Capitcin Generaal en Admiraal van de Unie; Ridder
van de Kouflèbandcn van den Zwarten Adelaar&c.
&c. &c.
Allen den gccncn die de. ze zullen zien of hooien
leezen, falut; Doen te weetcn: Dat Wy by Refblutie
van de Edele Groot Mogende Hccren Sraaten van Hol
land cn Weftvrieslandvan den 9 B.vzer, verz>gt en
geauthorileert zyndc, om, 't zy in Porzuon, 'tzydoor
één of twee Heeren daar toe te commifccren l innen
dc Stad Schiedam, tot voorkoominge van alle verdere
murmuraticn cn onheilen, door aiie meel! bekwaamc
middelen c.i weegende gemoederen van de Burgeren i n
Ingezectencnmet de Regenten te confolideeren cn te
vcrheelcn, alle gefehiüen uit de weg tc ruimen, mitsga
ders dc rud te her! tellen, en, des noodsook zodanige Re
gent of Regenten van de Bedieningen van haareMngi lira tu
ren tc ontdaanen anderen in dcrzclver plaatzen te be
noemen en aan te Hellen, als Wy ter bereiking van het
voorfz. heilzaam oogmerk nodig en dien dig zullen oordcc-
Icn, alles zonder ecnigcpragudicic of conlèquentie voor het
vervolg, en onvermindert de Privilegiën, Vry- en Ge-
1 rechtighecden van de voorfz: Stad, en zonder cenige
j kweczing of benadeeling van dc voorfz: Regenten in der
j zelvcr goede Naam en faammitsgaders order zodnni-
j ge voorzorge voor hunne PerfoonenFamillien cn Goe
deren als breeder daar by is vermeldmet verdere gene-
raelc atithorifarie, om, zoo ten aanzien van Regenten als
i Ingczeetenenzodanige verdere orilres te\dellen als Wy
I tot dc meede rud en dienft van den Lande in 't gemeen
i en van de voorfz: Stad in 't byzonder, zullen oordeclen te
behooren, ter voldoening aan Hunner Edele Groot Mo
gende voorfz: intentie en authorifatieen om ten einde
j dienaangaande met behoorlyke omzigtighcid te werk te gaan,
i hebben gercfolveert Onze Gemagtigdcn cerftdaags naar de
1 voorfz: Stad te zendenwelke de Idagtcn en bezwaaren tier
Burgerenen Ingezectencn zullen hooien, cn daar van aan
Ons rapport doenop dat Wy de zodanigen welken Wy bil-
lyk en gegrond zullen vinden, mogen doen rcdreffecrcn.
W y hebben vervolgens goedgevondenOns voorfz: voor
noemen by deczen binnen dc voorfz: Stad Schiedam te
doen bekend worden, op dat een iegelyk zig voortaan
onthoude van alle verdere mi.nnureering tegens dc Re
genten van alle onrudigc jbeweegingenen veel meer
nog van het ploegen van ecnigcrlcyc infolcntien offèitc-
lykheedcn san Perfoonen of Huizen van wicn het ook
zoude mogen weezenals dewelke Wy ten hoogden af
keuren, met verklaaring dat Wy alle die gcenen, welke
cor traiie dcczes zich daar aaninogtcn fchuldig makenzul
len houden cn aanmerken als Vyanden van Onze Perfbrjn
van Uns Huiscn van Onze waare belangens, en als Be-
j leedigers v..n Onze Eer.
1 Gegeeven in VGravcnhageden 15 Oélobcr 1787.
Was setcckcnt,
W. PRINCE v. ORANGE,
lender (lond,
L. S.Ter (ndonnantic van ZTNB
HOOGHEID.
Was gctcckent,
IV. van Cittern.
IN 'sü R A V K N H A O E,
By Isc Sc 11 eltusordinarii Drukker san Z Y N E HOOGHEID,
ook katholieken een plaats. Tot dan
mochten alleen lidmaten van de
gereformeerde kerken bestuurlijke
functies uitoefenen. Op de toren van de
Grote Kerk hees men de Bataafse, rood-
wit-blauwe vlag.
De grote man in de dagen van
verandering was de rijke distilleerder,
patriot en rooms-katholiek Jacobus
Nolet (1740-1806). Onvermoeibaar
pendelde hij per trekschuit tussen
Schiedam en Den Haag, want ook in de
landelijke politiek speelde hij een
belangrijke rol. Het district van de
Schie koos Nolet op 27 januari 1796 tot
lid van de Nationale Vergadering.
In augustus 1795 koos een klein deel
van de mannelijke bevolking een uit
achttien leden bestaand stadsbestuur,
de 'municipaliteit'. Landelijke politieke
ontwikkelingen die uitmondden in de
staatsgrepen van 1798, maakten een
einde aan dit 'democratische'
experiment. Als vanouds stelde men de
stadsregering van bovenaf samen. Wel
bleven de branderfamilies de dienst
uitmaken. Na de vestiging van het
Koninkrijk Holland onder Lodewijk
Napoleon in 1806 kwam het zwaarte
punt van het plaatselijk bestuur bij de
maire of burgemeester te liggen.
Cornelis Nolet, broer van Jacobus en in
1795 lid van het revolutionair comité,
bekleedde deze functie als eerste. Zijn
faillissement dwong hem in 1811 af te
treden. Keizer Napoleon - in 1811 vond
de inlijving van Nederland bij Frankrijk
plaats - benoemde als opvolger
Cornelis Heereman die in 1795 als lid
van de vroedschap was afgezet.
Links: Voor 1795 bestond
het stadsbestuur uit
24 vroedschapsleden
waaruit men jaarlijks drie
burgemeesters koos. De
vroedschap, vergelijkbaar
met de tegenwoordige
gemeenteraad, vormde het
algemeen bestuur van de
stad. De burgemeesters
waren belast met het
dagelijks bestuur, zij zijn
te vergelijken met de
hedendaagse wethouders.
In dit spanen doosje
bewaarde men, volgens
het opschrift, de
'Salarissen van den
Heeren Burgemeesteren'.
(SMS)
Links: In de Patriottentijd
zetten de vroedschaps
leden zich af tegen de
stadhouder, terwijl de
burgerij juist de macht
van de vroedschap wilde
inperken. In 1782 had de
vroedschap een
'conventie' (heren
akkoord) afgesloten,
waarbij het lidmaatschap
van het stadsbestuur
erfelijk werd. Toen dit in
1786 ter ore van de
burgerij kwam, was die
razend omdat nu duidelijk
was dat de vroedschap
niets met democratie te
maken wilde hebben.
Onderdruk hiervan
vernietigde men de
conventie. Doormiddel
van verzoekschriften en
demonstraties nam de
invloed van de burgerij
verder toe, totdat de
Pruisische koning in 1787
stadhouder Willem Vin
1787 in zijn functie
herstelde. Hij stuurde
twee afgevaardigden naar
Schiedam die de onrust
wegnamen door onder
andere 'de wet te
verzetten'. (GA Schiedam)
234
