met de anti-revolutionairen, als kiezers
verenigd in 'God, Nederland en
Oranje', vormden zij de meerderheid in
de raad. Later kwamen de christelijk-
historischen daarbij.
Op 13 april 1899 riepen veertien
Schiedammers in een kleine zaal van
het Volkshuis aan de Lange Haven
de afdeling Schiedam van de Sociaal
Democratische Arbeiders Partij in het
leven. Het was de bedoeling geweest
dat zes dagen eerder deze socialistische
kiesvereniging zou zijn opgericht in
aanwezigheid van Pieter Jelles
Troelstra, maar deze landelijke
voorman van de SDAP voerde tijdens
die vergadering in Musis Sacrum zo
lang het woord en beantwoordde
vragen zo uitvoerig dat het er niet meer
van was gekomen. Acht jaar later
kwam 'meester' Piet de Bruin dankzij
samenwerking met de vooruit
strevende liberalen van De Groot als
eerste voor de SDAP in de Schiedamse
raad. Tien jaar later, in september 1917,
trad De Bruin toe tot het college van
B&W als wethouder Sociale Zaken. Dit
was het begin van een, met
uitzondering van de periode van de
Duitse bezetting 1940-1945,
onafgebroken periode van 85 jaar
waarin de SDAP, vanaf 1946 Partij van
de Arbeid, in het dagelijks bestuur van
de gemeente vertegenwoordigd was.
Links: Piet de Bruin
schreef het rapport 'Zwart
Schiedam, hoe wij werken
-hoe wij leven'. Helder
liet hij zien dat er sprake
was van een achter
uitgang door vergelijking
van de lonen en prijzen
van 1899 en 1909. Een
'ideaal' arbeidersgezin
met twee kinderen
betekende voor de
meesten al problemen.
Het vet moest verdund,
de broekriem aangehaald
en er was geen geld voor
een opleiding voor de
kinderen. Leven moesten
ze gemiddeld van 11,34
in de week. De weeklonen
varieerden van 7,-tot
14,-. Bij de opening van
het nieuwe ziekenhuis in
1918 staat links op de foto
wethouder Piet de Bruin,
zónder hoge hoed.
(GA Schiedam)
Linksmidden: Het raad
huis van Kethel (met
trapgevel) omstreeks
1900. (GA Schiedam)
Linksonder: In de tijd
waarin socialisme en
christendom ais
onverenigbaar golden,
schreef Anke van der
Vlies dat niet het
socialisme maar het
kapitalisme strijdig is met
het christendom. Zij was
onderwijzeres, schrijfster,
bestuurslid van de
Christen-Geheel
onthouders Vereeniging
en mede-oprichter van de
Bond van Christen-
Socialisten in 1907.
(GA Schiedam)
Links: Corrie van
Kemenade, de eerste
vrouw werkzaam bij de
gemeentesecretarie,
werkt hier op een
Hammond typemachine.
Als er 's avonds overwerk
was, kreeg ze hulp van
haar verloofde,
onderwijzer Leonardus
Kamp. (GA Schiedam)
242
