f
wisten het. Een pater dominicaan
bediende hier de mis en onderhield het
contact met de gelovigen. Een andere
groep katholieken kwam bij elkaar in
het 'Huis te Poort' aan de Dam. Hier
deed een pastoor dienst die niet bij een
orde hoorde en daar voelden de meer
gegoede families zich het meest thuis.
Aan het eind van de 17de eeuw begon
er veel te veranderen in Schiedam.
Terwijl in het hele land de economie
inzakte, ging het in Schiedam juist
bergopwaarts. De groeiende jenever
industrie bood soelaas voor gebieden
met een landbouwcrisis: uit Chaam,
Roosendaal, Dinter en Waalwijk, maar
ook uit Hannover en Münster kwamen
de 'gastarbeiders'. De meesten waren
rooms-katholiek, veelal 'puur', met
veel eerbied voor de Heilige Maagd
en de paus. In de kerk van de paters
dominicanen vonden ze hiervan het
meeste terug, en deze groeide dan ook
hard.
Terwijl de 'paterskerk' groeide, kreeg
de 'pastoorskerk' aan de Dam steeds
meer moeite met het strenge gezag van
Rome over de kerk in Nederland. De
pastoors hadden in Leuven gestudeerd
en waren beïnvloed door Cornelis
Jansen of Jansenius, de bisschop van
Yperen, die voorstander was van een
versobering van de gebruiken in de
kerk en verschillende volkse vormen
van geloof bestreed. Zij accepteerden
niet dat de paus Nederland als een
missiegebied beschouwde en toen ze het
in de 18de eeuw ook niet eens waren
met de benoeming van een bisschop in
Utrecht, besloten ze verder te gaan als
de kerk van de 'oud-bisschoppelijke
cleresie'. Pauselijke dreiging en de ban
maakten dat de kloof niet meer te
dichten was. Toen de paus de
onbevlekte ontvangenis van Maria en
de pauselijke onfeilbaarheid tot dogma
verklaarde, sloten ook kerken in andere
landen zich aan bij deze kleine groep
Linksboven: Het nieuwe
jeugdkorps van Sint-
Ambrosius presenteerde
zich eind jaren vijftig 'aan
den volke'. Van enige
zenuwachtigheid bij de
musici was door de
toeschouwers niets te
bespeuren. (Foto:
Breur/GA Schiedam)
Boven: Pootjebaden in
de Noordzee door de
Katholieke Land-en
Tuinbouw Jongeren (LTJ)
uit Kethel. Samen met de
onmisbare geestelijke
begeleider zijn ze een
dagje uit in 1957. (GA
Schiedam)
Linksmidden: Het
'Katholiek Thuisfront'
beijverde zich om zoveel
mogelijk'Kapellen en
Tehuizen' voor katholieke
militairen te bouwen. Ook
in Schiedam werd dat
gedaan, vooral door
loterijen te organiseren.
Het resultaat is algemeen
bekend: KMT's ofwel
Katholieke Militaire
Tehuizen 'voor Jan
Soldaat'. (Foto Breur/
GA Schiedam)
Linksonder: Pater
Edmund van der Velden
SCJ van het Don Bosco-
patronaat was kennelijk
een goed verteller. De
pater kwam in 1945 in
Schiedam en bleef er tot
1957. (Foto Breur/
GA Schiedam)
260