0e COMMISSIE van GENEESKUNDIG Boven het hoofd 'Geringe Konstbewerking' De pest ontwrichtte het dagelijks leven, en ontzag niets en niemand. Pest- dokters en pestdragers, de bedrijvig heid in de pesthuizen, de talrijke lijkstoeten en lijkbidders, de lege huizen en uitgestorven straten, de bossen stro, de witte stokken, de voortdurend luidende doodsklokken en de permanente lijkgeur gaven het stadsbeeld een beklemmende aanblik en voedden doodsangst en paniek. De dood ging langs de straten. Niet voor niets verbood het Schiedamse stads bestuur in 1537 het openbaar bekend maken van de doden, en beval het dat slechts één maal per dag, 's ochtends om acht uur, de klokken mochten luiden voor de pestdoden. In het 'Stadboek' schreef in 1571 de secretaris de verzuchting: 'Pestelencie [pest], dier [dure] tijden ende oorloch groot Brenct meenich man van levende lyve ter doot, in groten noodt, Ende hangt ons over 't hooft'. Op 22 juli 1808 maakte de Schiedamse Commissie van Geneeskundig Toeverzicht bekend dat om 'de Inenting der Koepokken in deze Stad te bevorderen, en onder de min vermogende meer algemeen te maken' iedere week twee artsen op woensdag van vijf tot zeven uur 's middags in het lokaal van de commissie achter de Latijnse School beschikbaar zijn om de kinderen van de arme Schiedammers gratis te vaccineren. De lichte 'onpasselykheid' die deze 'geringe Konstbewerking' of kleine ingreep kon vergezellen, was het enige nadeel van dit 'onwaardeerbaar geschenk der Goddelyke Voorzienigheid'. Nadrukkelijk wees de commissie de 'minvermogenden' op hun verplichting 'hunne lievelingen' te behoeden voor de verschrikkelijke gevolgen van de kinderpokken. Na het verdwijnen van de pest ontwikkelde de pokziekte zich tot de belangrijkste doodsoorzaak, vooral bij kinderen jonger dan tien jaar waar onder een sterfte kon optreden van 50%. In de grotere Nederlandse steden was zij na 1765 verantwoordelijk voor 10% van de sterftegevallen. Het pokkenvirus veroorzaakte op de huid en slijmvliezen puisten. Het was een TOEVERZICHT binnen de STAD SCHIEDAM, maakt by dezen bekend, dat zy om de Inenting der Koepokken in deze Stad te be vorderen, en onder de minvermogende meer algemeen te maken, en aldus aan de heilzame oogmerken van ZYNE MAJESTEIT den KONING te voldoen, Wekelyks twee hunner Medeleden hebben 'gecommitteerd, de welke 's Woensdags van vyf tot zeven uurèn, des namiddags in het locaal der Commisfie voorn, achter ie Latynfcbe School zullen vaceeren, ten einde de minver mogende, in de gelegenheid gefteld worden, hunne Kinderen door deze 'Ij geringe Konstbewerking, zonder eenige kosten, voor de Kinderziekte mogen beveiligd worden. Zy vertrouwddat hunne Medeburgers volvaardig van deze gelegenheid gebruik zullen maken, om hunne Kinderen door middel van dit onwaardeer baar gefchenk der Goddelyke Voorzienigheid voor de verfchrikkelyke Kinder- Pokken en deszelfs noodlottige gevolgen te behoeden, en zich aldus vao hunne duute verplichting jegens hunne lievelingen te kwyten. De Commisfie kan dit zincs verfcheidenc Jaarèn beproefd middel, waar mede zo in ons Vaderland als in alle Werelddeelen taüooze proeven genomen zyn, gerustelyk aanpryzen, terwyl de geneesmiddelen, zo die in de zeer geringe onpasfelykheiddie deze Inenting zomtydS veigezeld, mochten nodig geoor deeld worden, voor Stads Rekening zullen wopden uitgereikt. SCHIEDAM den 21 .July 1808. Ik naam der Commisfie voorn. P. BRILLENBURG, Gz. Te SCHIEDAM, by GOVERT WILHELMUS van HEMSDAAL, Sods-Drukker. "F Dl:,'': v mi ilSfig H v-Vf-GS' zeer besmettelijke ziekte die in geval van genezing littekens achterliet, vooral in het gezicht. In 1798 maakte de Engelse arts Edward Jenner de door hem ontwikkelde koepokinenting bekend, waarbij mensen pokken van een koe of kalf (vaccine in het Frans) kregen ingespoten om een afweer reactie op te roepen die voor immuniteit voor de ziekte zorgde. Deze methode vond in Nederland een warm pleit bezorger bij koning Lodewijk Napoleon, onder wiens bewind (1806-1810) artsen met de vaccinatie van de bevolking een begin maakten. In Schiedam zijn van 1810 tot en met 1812 ingeënt 645 personen, waarvan ongeveer de helft gratis. De artsen waren hiermee niet tevreden. Het betrof slechts een paar procent van de Schiedamse bevolking. Op 28 januari 1813 voerde de geneeskundige commissie een boete van één gulden in als men niet kwam opdagen voor de kosteloze vaccinatie die wekelijks op vrijdagmiddag van drie tot vijf plaatsvond in het Sint-Jacobsgasthuis. Tot 1872 bleef slechts een gering percentage van de bevolking door vaccinatie beschermd tegen de pokken. De Frans-Duitse oorlog van 1870/ 71 leidde in Nederland tot een pokken epidemie die in Schiedam 113 dodelijke slachtoffers maakte. Door de in 1872 Vanaf 27 juli 1808 waren wekelijks twee artsen op woensdagmiddag van vijf tot zeven uur in het lokaal van de Commissie van Geneeskundig Toeverzicht achter de Latijnse School aanwezig om de kinderen van arme Schiedammers gratis te vaccineren tegen de pokken. Deze 'geringe Konstbewerking' was een 'onwaardeerbaar geschenk der Goddelyke Voorzienigheid'. (Archief Stadsbestuur/GA Schiedam) 282

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Ach Lieve Tijd (tijdschrift) | 2001 | | pagina 12