Overleven
(slicolctas-Éfala^G,
geïnteresseerd in de vastlegging van
huwelijk en overlijden van hun
inwoners. De Franse overheid wilde
meer weten over de bevolking, onder
andere voor de oproep van militaire
dienstplichtigen.
Het eerste in Schiedam voor de
ambtenaar van de burgerlijke stand
gesloten huwelijk was dat op 23 juni
1811 tussen weduwnaar Tobias van
Wagtendonk, meestertimmerman,
48 jaar oud, en de één jaar oudere
weduwe Adriana de Bruijn, dochter
van een beurtschipper. Een maand
later vond de eerste aangifte van een
overlijden in Schiedam plaats. De in
Zwartesluis geboren schipper Jan Kats
stierf op 21 juli 1811 om tien uur
's avonds op 48-jarige leeftijd op zijn
in Schiedam liggende schip, zo
verklaarden schippersknecht Jacobus
Godron en Abraham van Eerden, een
vriend van Jan, op 23 juli aan maire
Johannes Burgerhoudt. Diezelfde dag
verscheen 's ochtends om tien uur in
het stadhuis brandersknecht Pieter
Sluiter in het gezelschap van getuigen
Johanna Kroese, winkelierster, en
Antonia Hagemans, particuliere, om te
verklaren dat op 18 juli 's middags om
twee uur zijn echtgenote Gerritje van der
Hoeven bevallen was van een zoon, die
de naam Nicolaas kreeg. In tegenstelling
tot brandersknecht Wissel die in mooi
schoolschrift zijn naam schreef, kon
Sluiter niet schrijven, zo blijkt uit de
eerste Schiedamse geboorteakte.
Gedurende zo'n zeshonderd jaar had
de Schiedammer bij geboorte een
gemiddelde levensverwachting van
niet meer dan vijfentwintig a dertig
jaar. Dankzij de invoering van de
burgerlijke stand zijn vanaf 1850
betrouwbare cijfers bekend. In 1875 kon
een vrouw rekenen op 38,9 jaar, een
man op 36,4. De hoge zuigelingen- en
kindersterfte, geregeld was meer de
helft van alle overledenen in één jaar
jonger dan tien jaar, zorgde voor dit
lage gemiddelde. Naast de pokken
vormden de cholera en mazelen de
grootste bedreiging voor de tussen 1850
en 1900 in Schiedam geboren kinderen.
De mazelen, een uiterst besmettelijke
virusziekte overgebracht via de lucht
wegen die gepaard gaat met koorts en
rode vlekken op de huid, zorgde voor
tientallen doden in 1853,1865,1872,
1886 en 1889. In 1863 kreeg meer dan
Links: Magazijn 'De Zon'
aan de Hoogstraat 196
richtte zich omstreeks
1900 tot de'Geachte
Huismoeders'van
Schiedam. (GA Schiedam)
Rechts: Er lijkt weinig
veranderd in het dagelijks
leven. Ouders wandelen
nog steeds met hun baby,
de Appelmarkt en-brug
zien er vrijwel nog
hetzelfde uit en waar nu
het Coöperatie Museum
gevestigd is, was al een
winkeltje. Alleen op de
andere hoek was het
huidige winkeltje nog
woonhuis. Slechts aan
de kleding en de kinder
wagen van het deftige
echtpaar is te zien dat het
1910 is. (Foto Maltha/
GA Schiedam)
Onder: Winkelier W.F. van
der Heijden nodigde zijn
klanten beleefd uit om zijn
'St. Nicolaas-Étalage' aan
de Hoogstraat 142 te
komen bezoeken. Hij zette
er zelfs zijn telefoon
nummer bij (97) en dat
terwijl er in 1906 nog geen
driehonderd abonnees
met 'Telephoon'waren.
(GA Schiedam)
285
w p. VAN OER HEMDEN,
Hoogstraat 142. Schiedam
T* V
Beleefd noodig ik TJEd. uit tot een bezoek
aan mijne
mini voorzien van
Maróepain, Borótplaat
Checclaad Artikelen. Speculaaó^
Boter- en Banketletters
en verschillende figuren fijn
Amandelgebak.
Bijzonder maak ik IJ attent op mijn
UrueAtsn borstplaat.
Daar ik dit jaar EXTRA GESORTEERD
ben in eene zeer fraaie collectie
Bonbonnières, Cartonnages en Surprises,
zoo koop ik met een druk bezoek vereerd
te worden.
Hoogachtend, UEd. Dw. Dienaar
W. F. VAN DER HEIJDEN,
CONFISEUR, CUISINIER,
HOOGSTRAAT 142.— Telephoou No. «7.
TYP. Of BH. OATS AM8TIROAM