'Vrouw Wissel was acht dagen later bevallen, dan ze
gewenscht had. Ze had uitgerekend, dat ze zoowat in 't begin
van December zou kunnen liggen. 't Was anders geen
pretje, zoo'n bevalling. In de elf jaar, dat ze getrouwd was,
was 't nu al de negende maal, dat ze in d'r bed moest, ze zag
er erg tegen op. Zoodra ze d'r kinderen een maand of wat
had, begonnen ze te tobben, en ze gingen meestal dood,
voor ze van de borst waren. Ze had er dan ook nog maar
twee over. Ze kon 't pleizier, dat ze tot nogtoe had in d'r
trouwen, best op. Acht dagen na St. Nicolaas kwam
vrouw Wissel in de kraam van een meisje. Ze had de
vroedvrouw niet noodig, alles was al afgeloopen, toen
deze kwam.'
Sjofelen
Redactie: Jef Jansen, Siebrand Krul, Harriët Kruse, Ser Louis, Laurens Priester, Henk Slechte en Frederieke Verheijen.
Tekst: Laurens Priester.
Op de omslag: Buurt
kinderen voetbalden,
crosten met hun fiets of
scharrelden gewoon
een beetje rond op dit
onbebouwde perceel in
de binnenstad. Intussen
hingen de vrouwen uit de
buurt er de was te drogen.
Jaap de Raat legde in
1956/57 dit dagelijks
leven van Schiedammers
vast. (TekeningJ.de
Raat/GA Schiedam)
Links: De Schiedamse
jongerenorganisaties
bezorgden warme
chocolademelk en hapjes
bij het personeel van de
RET op deze besneeuwde
oudejaarsavond in de
jaren 1950. Zij bedankten
hiermee de bestuurders
en conducteurs die ook
op deze avond de late
reizigers veilig op hun
bestemming brachten.
(Foto Chr. Breur/GA
Schiedam)
Rechts: De hele buurt op
de foto, in het Nieuwsticht
van omstreeks 1915 een
gebeurtenis. Door wie en
bij welke gelegenheid de
foto is genomen, is niet
bekend. Op een congres
over kinderarbeid in
1913 rapporteerde een
onderwijzer dat 'alle
meisjes, geen enkele
uitgezonderd, voor,
tussen en na schooltijd
huishoudelijke bezig
heden verrichten...'.
Het schoolverzuim van
meisjes was opvallend
hoog op wasdag en
zaterdag. (GA Schiedam)
Dagelijks leven
Henri Benjamin Hartog, geboren op
1 augustus 1869 in de Hoogstraat, was
vanaf 1888 als onderwijzer werkzaam bij
de Eerste Tusschenschool aan de
Broersvest 58, een volksschool.
Hij schreef over het dagelijks leven van
het Schiedamse proletariaat, dat leed
onder armoede, werkloosheid, dronken
schap en vechtpartijen. Hartogs
dagelijkse omgang door zijn werk met
gezinnen uit de achterbuurten in het
centrum maakte het hem mogelijk zijn
verhalen te doorspekken met volkstaal.
Na zijn dood in 1904 verscheen de
verhalenbundel Sjofelen. Het uit 1896
stammende Een bevalling verhaalt over
het echtpaar Wissel waarvan de vrouw
net bevallen was van haar negende
kind en de man ieder moment zijn
werk als brandersknecht dreigde te
verliezen.
'Toen Wissel om d'r kwam, vond ze
't nog al een knap ventje. Lang was-t-ie
nooit geweest, maar wat gaf ze daarom,
zij was ook niet groot, maar nü nog,
wat had-ie niet altijd een frissche rooie
kleur. Als je daar 'es andere branders
knechts bij zag, die hadden gewoonlijk
een kleur als een vuil hemd. En precies,
dat-ie was.Hij kon soms wel een uur
voor den spiegel staan, om z'n haar uit
te kammen. En an z'n half hemmetje
's Zondags daar moest niet zóóveel an
mankeeren, of hij gooide 't neer. Toen
ze met 'em verkeerde, was-t-ie smids
knecht, maar hij was wat klein van
stuk. En zoo was hij in de branderij
terecht gekomen. En toen was-t-ie zoo
lui geworden, dat-ie maar van niets
anders wist dan van slapen, slapen.'
273