sssffsass^ -
ALSH3EERE SCHIEDAMSCHE COURANT.
VERSLAG
MENGELINGEN.
A N HST
VOORGEVALLENE TE' LEIDEN,
Op Maandag itn 13 January i8o6.
Leidt*, zoo dikwerf door allerlei ramp geteisterd
ondervond op den ij dezer, wederom, eau allerdroevigst
lot. Des nathiiU'a^stusfehen ca half ryf uren,
fcfieen de Haavl eensklaps, in voile, vla® te Kers-
k=B en hoorde rara gelyktydg, zulkecBsa vsrfchrik-
kflyken Jygdat wn .jieizelyen niet ai lees 1b dec
Kaag Delft maar ook te Gouda, Zwaiaihérdain
Rotterdam ja zelfj te Aaftsniaas ea .naburige Plaatjes
-gewaar wqrdr-ea in het denkbeeld kwam, dat er eec
Aardbeving gefefiled was terwyl, OudcrrusfchsD al
is céa oogeoblik ^omtrent een derde gedeelte -der
?tad;eeö prooi werd-"v*b de aUerakcligfte verwoeatfeg
ea den (IJerbitterften jammerwant Bidt alleen wertl
eene Oatelbare menigte huizen beroofd van de glazes
hunner voorgevels, en daken, maar neer' vele werdén
vee biepeapp de alJerdccrlykfté wyae'gehavend ,-;e#
yerfchcidca dsr aaaziealykfte gebouwen, plotfeling-s
in eeni puinhoop veranderd.
Oftzcitend was de angst eb bekommering, sUe-»p
ieders gelést te lezen was, na het hooren van dezer,
verbalenden" ïl<g ea het zies van deze ysfelyfce verwoés-
■iiag, waarvan zieh niamaadin.dea eerften aanving,
üté ooizaak wist te verklaren. Dawwelhaast bleek hef,
■dat dezelve voortkwam uit het ia de lucht fpritg.es va?
ten Schipmet Buskruid geladentocbehoorcnde aan
Jfdatn>van Sóhiehetwelk doordeze Stad móest-trek-
ken, en nu liggende was ia het Rspenbürg tusfehen dt'|
-Koepoort- en de -St. Jaeobegracb:Z7ïds eender aac-
Sténlykfte en'fraiifta gedeelten der Stad.
VerfehiHéad zyn d« opgaven omtrent de hoeveelheid
Buskruid, welke in dit fc hip zou. zyn geladen geweest,
■doch, volgens de méést algemeenezou het vier Lasten
of 4.0,000 pond hebben bedragen. Even onbepaald zyi.
de gezegde» nopens dé Wyze, op welke hes vuur daarin
sou geraakt zyn; maarditiszeker,,idst, veelilgt nooit-ï'
bet opfpriageb y»a eenig Xraidmagasyn zoo viel ver-
Woéstlng heeft aangerigs als Ötsti* door deze ysfeiylt:
ramp is gefchied.
De allergrbotfte verwoesting was, uit den aard der
za ke, daar, waar het opfpriüge'n zelf voorvielwor
dende de huizen aan beide zydea vaa dat gedeelte dei
Kapeaburgs daardoor eeasklaps in puinhoopen veran,
derd, terwylie verwoesting zich vervolgens, liaka en
zegt», langs de geheels gracht, aan wederz/dsn, ver-
fpreidde, als mede aau de .eene'zydelicks af, naar dc
Koepeortsgraciit,. de "Vliet, de Ceïlenbrcêrsgraehi, en
verder tot aan het Noprdeinde'toe, en, regts af,
de St. Jdcobsgrachtde Garenmarktde Hoogewoerd
e» d« tusfchenioqpenie ftrateo én ftègcnvoorts aan de
overzyderegis af, hetzelfdeRapeeberg geheel langs j
pet de daartusfehén liggende NicuwfteegHeersofte-g
Klokfteeg, HoutSraat enz. daaronder begrepen de St.
Pieserakerk, welke zeer befebadigd ia geworden, ver?
volgenslinks af, de 'geheele Langebrug, en de iirce
feftrutja welke het Raadhuis mede niet weinig go-
leden beeft, dé tusfcheBloopende ftraten niet, dé ftegén
den Nieuwsn Ryn Hóogelanïfche Kerkgrtcht ,C'dé.
Middenweg, de Hoqigragt, en tosaan dc Kecrciigjracfl
en Haaileramerftrast toe, zynde lusgelyks de St. Pao
ïsras- of iïpógelssdfcbe Kerkmiaotméér, btfehtdigd
•«Wórden, Wyde» is door dit droevig geval ook. qen
Jagt, fetmins over het voqre. fchlp liggende in de Inch
gefpreitgenzyndein batzel'ye een aa'nzieulyk getal
lieden legen üjoqrdig die, by een zeker Heer ten maal-
tyd zynde, grcotstsndcclBimtdcnieiven zyaomgeko-
'Tnd>n
te wyl.op order van Zyae Majesteit, een groot aactal
Timmerlieden, Glazenmakers enz. uit dc naburige ite
den OBiholen werd, om de bare» te helpen ,-in de
eetfte en driezeadSc noodwendigheden te voorzien.
"SSoeijelykitheEvooral» aogjuist te willen bepalen
het getsl der ocgtlukkigeo d-'.e by deze droevige Tamp
eyn omgekomen. Dezelve worden nog van tyd tot tyd
ontdektzoo als men nog dagelyks, verfcheideo lyken
vaa iaenfehen ea kindcres vindt, zoo van het fchooi van
net Departement, "las. Nat van 't Algemstn ah v«e
ten eabygelegsn Jodeofchooi, welke bude zich ia dc
nabuurfchap van de plaats bevonden, alwaar het ongeluk
voorviel.
Iatusfchen zyn onder de flsgtcfftrs dstrvaimei
zekerheid, reeds bekend de navolgende p-rfonen
Mc,-rouw Cunrtus, Mtvrouw van Hoog/lraten Me
vrouw Tak Mevrouw van Alphtn en hare dochter
Mevrouw K!uitProfesfor 'Kluit, de Heer HuirechU
de Heer v.i» Aandwykhet kind vsn den Heer de
Meyvaa Mevrouw van Swieten vaa Mevrouw Ou
tlekdorpvan den Heer Rotnswinkelde Eehtgenooic
van den Hier vau Staverentwee jufvrouwen RtnuurJ
de-Vrouw ieV-reede éb.'hare drie Kinderen Mevrouw
Renneti de Vrouw Uoamburg ca haar kind, een kind
vai!«Profesfor van der Palm, eu een kind vaa den Keer
van Langen.,,D«-genes di» vérntsc wordenofwiér.
lot nóg onzeker, ia, zyn ide navolgends;, Alevrrouw
Pompeya Mevrouw aan AtfmielftProfeJl.jr Luzac
dé Heer van Semmnlen, da Apsrthekat Bor.te iwcc
die'sstmaagden -van Mevrouw Hoogtirntende disast-
By het inftortcn van het fchooi van de Weduwe Schtui-
ther is het beter "refgéloopen dan men aaovankely*,
dorst deckcn Het infehuiven van twee muren het ft eens
beknelling van de brlkeD veroorzaakt, wasrdpar deze
belet werden op den grond te vallenacdtrs zouden
er ._waarfcbynlyk, ongelyk meer leerlingen, welker
retal by de vyfttg was, behalve' 3 meeftérS, zyn'ver-
pietterd geworden, -Nu is de kraeht der neerftortihsf
ao aliei watvan boveo kwam (zyndeer bovca de.fchooi
tog twee verdiepingen1) door de balken gebroken
cs de brokken der bltfons enz. gaven ligte wonden.
Esn der,'fcholiercn herfttlde zich het eerst i en offchoon
gewond, klom hy uit een der ingeflsgeee rsmenec
over een hek, waarna hy de graote deuren open rukte
en gelegesheid gaf tot reddisg. Welhaast kwamen def
meeste kiédere» op de plsats, en hier vertoonde zicht
een dér aandoetilykste iparcclen vaa dit grootetreur—
!peldaar de jamoierende Ouders berwains kwamen
toefdèliénqra te zienof huane lievelingen gered
waren. Twce leerlingen zyn onder een balk bekneld
geworden .tn gekorven zynde de ..zoontjes vaa' Profes-
for van dar Palm sn dsn Keer van Langenvauwrï-
kén wy-boven, gqwaegdeu -een ander knaapji,. dé-Jónge
■Heer Mes ftierfio;t daarna, ia dc armenyaezyseft
Vader, *r— De brand dosr het vuur van-de omgeval,'-.-S
kagcbelyerporzaikr, is, gelukkig, fpoediggebluscht. De
fcbadt, welke deze ongelukkige weduwe met hare elf
kiadezia getroffen--hteftL, iji, intusfchen aljcraanntcr-
kclykst.
Vaa de Studenten, is er, zoo veel men weet j nkt
maagd eu de Mia van het kic® .vas-MavfanwRoomburg één omjekómén.
twee bediendes, vaa Prof. Pats, zestien kinderen uitj (Wegens het voorgaand Verflig, zyn wy gen-oodzaakt
kst. bovengemeldejodeifchool-ea -eeo .'kind van afrtirlra;geweesthet Vervolg'en Slot van ons Vertoog vis*}
Abrahams- 0KZC voigeade Dingsdagfeiie Courant te bifparen.)
Dc verwosaiiog en ellende welke in deze ongeluk
kige Has heersciit is qnbcfch yflyk.
De üstgeiLékihcid tier puinhoopenen de'ezelver
hoogte make» -net wpfuitflé»' zeer raoeijrl-yk"; en dit
oezwkar wórdt, nog grooter, d»ar de -gracht zelve zoo
danig met -omgevallen hoopten *vz. bezet 1* 'dat .er,
zelf» nu hing, aan bet *4<&reth>ea van fchuiten, tot
voering yan pain oanitwelyks is te denken. Mén is daar
mede, eehUt, vlytigstbszlg, 0i--. osbyli-g-gende Reden
<toco bet. Eoo'Ji.re daartoe iiiisoeres. Telkens worden
stee.
Ongelukkig yyerd dit deerlyi oihejl nog door cep
uwe ramp verffieeriord, door het ontthannameiyk,
Van brand inde Esdergeftorte buizca, welke, in weerwil
vaa aile yverig'at aangew-ende pegingea-, nist yoar des
volgenden ochtend omArecka 6 oren, geheel was ge-
blmchtzytidt het wederdairby zeer onsunffig et
de.wind vry Kerk. j
J>eze irqur.igc otq^ndigheid ,belempierde inmafchen
oiet-weinig de pogingeu waiké nien aatiw.enddé, ter
redding van de OBgeltrkkigeB, die onder dj puinhoopen be-
graven lages. Zyae Majesteit de Kqcicg van Holland,
berigt ontyangca ■hebbende yan den treurigen toeRaad
waarin zich Leiden bevond vertrok, met eet
kleitf'gevolgterftsod derwjaatts omdezsoBgclukkigt
ftaddoor zyae ■tegcÉwooidigheid en, vaderlyke zorg,
alle mogelyke hulp te doénaaabreagen, kwam reétis des
avoid»,' ómtrenr'. half q urenin de. ftad,,'begaf,^ieh
aaar het Raadhuis jil'waar de Ed. Gr. Achtb. Rsgetieg
vergaderd was én; vèrvalgéns naar het droevig tqoaeel
des qngelaks zelf, alwaar HoogstdezeJvq, in ■eigen per-
foon "niet alle'eoaHe pogingen ter redding aanmoedigde
ma toezegging van■aanziehjyka belooBiogen; voor elke
geredde levendige ziel, maar onfczonder.ceaig get au
te ontzien, op de onserfchrokkenfte wyze, zelf mede
perkte ter redding van de biigeiufckigcugevende de
aaqdoenlykfte blyken. van de h*rtejykile.bsijngli:£iling in
I,eidens treurig lo.t, Hy vertrok sejst den volgenden
•««tend ten 6 uren weder Baar VHage,
Onder *s Konins vaderlyke voorzorgen walbehalve
de order, san, Hoogstdeszelfs Garde o-pt eeo, gedeelte
van^het Haagfcbe Garnifoen gegeven om dadely.k naar
Xkiden te vertrekken ook die-omoogcnbjikkelyk
4*5 fcraedfpuitrn ia gereedheid te breogen en de'
zelve onverwyiu, naar Leiden te voortc E» daar d;
loficlyke.Regering,, ter voorkomirsg vau tUe ongeluk
Sten, de Bakker» had verboden om breol te bakkeu
nog ts perfonce bedolven '-Ugcn, onder weiïen de Heer
Rietmatter, ui; den Haag,.-geield"werd.
AHertrooitryksr - en ócKoedigesdat' is, intusfchen
voor de Siaden cerr,elver, Rr.jering de mééwarige
deelneming van Z. 'M., 4s» Kaning vani Huilend
ott deszelfs"krachtdadige bjrftasd. Op Hoogstdeszclfa
order is er eeue 'afzondigi»g gedaan waarby aan ieder,
hi t zy burger het zy Toldaxt, die zoo gelukkig is cru
mensch té redden, ecae ft ra ;an 10. dukaten wordt
toegezegd,
Door eesen zyner Auditeursliet Hoogstdezelve sac
de Magistraat esse aanzie - tyke fom ter hanrl fteltea
om daaruit in- de eerfli en 'driagensfte behoeften der
armere fn'wo.ner» te voorzien, fiovendien is'eng ptoviflo
aeel, eere fom vin 100,000 uit 's bandsfehat-
ïist gcligt, tot gedeeltelyke goedcaaktag der fchaden
in de ingezeserien by vc-ótfehreven gclegei)beid'"toége>
bragt; weiké fom geftéld.is ter befehikaing -vsn den Mi
nister van Bienenlandfche iakéa te» einde dntr«M dat
gebruik te - maken sis zyéê Escelieatie ter bereiking
van 's Koniüg* oogmerk mees; gefebikt zal oordeelee.
Eindeljk is dok s'cg'san cc Msgiftraatdoor Hoogat-
dcnzelvén dev-crguncibg gsgcveu omeencalgetnecne
Knlleetétot berfteiling-; zoa.vétsl mogeiyfc', van de ge.'
ledése fchsdea door hetgehuele Ko'Dtagryk te:docn. Ett,
hoe noodig is déze Wanthetia zéker, dat,1 zoo er niet
ven alle. j.ydeokr'affdaargehulp wordtaaégebragtvoor
deze rampzalige fiaS-, aiivaarcoof dit sVèdyk onhéil,
ene gtdeeltelyke-rftféafattEg vss werkzaimnsden moet
plssts hebben geeb ber-ftél taogelyk ie, Jivgt deielve
dan gezageod zyn
DE HEL OP AARDE.
Men tveet, dat de zelfmoord onder de Negers zed
algemeen iszy geloovendat zy ei dén dood weiei
1, ...w, Vaderland zullen terugkcerea, -De NegifCavea
nog- lyken vac onder de pgiohoopén opgedbiveit jé» God^«s eenen Engelfchcn KbOpmsa op het eiland St. Cris-
w«thóe veie laveedigs mao'Cebea zich noch 03<erij°p n I.00 wrced,atil6 behandeld, dat er ziek
eezsfvèa cevindes;! zoo -heeft meo, nader anderen-, °P "8 «B»?eo opbmge», Dc wanhoop over hun
tydieg dit ouder die vaa betfittiades Heerea van Strayk 'y e,néel'k tot za,k een hoogen trap, dat de
overgeblevenen met elkander overeenkwamen, om ziek
alieu op eeoen dag-op-te hiBgen. Zy kuzen het raast
byzyoda bosch tot uitvoeriug dezer daad. Den Kson»
maa kwam dit ter doren, e» zag duidelyk, dat hem
dit ten gronde breegen zou; derhalve diende er ceu
spoedig btfluit .genomen.te worden. Onverwyld laadde
hy zyoe wagens met de ■gerccdfehappen zynerflantagie
es begaf ziet daarmede naar.de tot het treurtooheel be-
Etemde plaats. Reeds waren de ftnkksn aan de boome®
gehouden en de lyfeigeuen vooroemttsom zich op te
tooopen, taen zy by bet gez-gt tia 'den Heer terug-
deinsden, Zyt otibekorntaerdzeide hy, ik heb
btflotcB:. om u te begeleidenen ik ben daarom geko
men, om my met u op te hangen. Ik heb mync Plaa-
tagie hier verlaten, gelyk gy zien kust, en ben yoor-
iiemeon, cm eene nieuwe in Afrika aan te leggen wer-
a-aaris wy alle,te gelyk komen zullen. Ik heb reeds,
een gernimêii tyd geleden, des'wcgc opdragtén derwaartï
afgevaardigd j uwe Kameradon, die zich te voren opge,-
hangcri hetbeo, zyn rpéds'daar cB werken nu onvermoeid
daaraan. Gy zult met hen werkenmsar daar gy by 't
vervolg nooit meer in ftaat zult zyn om my te ost-
loopen-,. zoo zal ik u géen-uur méér rutt gevengy zult
geen ooderfcheid we-ea tusfehen dag en nacht, en geen
Zondagsrust hebber. Welaan dan i verhangt uik volg
uw voorbeeld." De ongelukkige Negérs "yerfebrikten
ca keerden c^rftoDé naar fauo werk terug.
AARDIG GEVAL MET EEN BUIKSPREKER.
In zeker doip van het Zwitferfchc Kaaton van Ffi-
burg gebeurde onlang» een zeet zonderling geval mee
een Jongeling uit Geneve, Coujie genaamd, die retia
fiets cescn geruimen iyd te Eriburg de Hoofdftad vsd
bet Zwitferfche Kanioe diens naams liggende aan bet
hangen van eenen berg, en zynde zeer osrngeltqaflg
gebouwd, maar zoo wel door de'natuur als de kunst
vetilerki zyae kuestvan Buikfprekea uitoefent en nazr
een raburig ïafteel was gegaan;, alwaar hy geroepen
was geworden. By zyn terugkomst van daar, nam by
zyics iutr.ek in eéne kpoeg, om er te ontbyten. Ter-
wyl hy hier mede bezig was, kieeg hy in den zin.,
om cess e«n trek tc fpelen met zyne kunst, en zyse
ftcra lu een keider bcn«den zïch te werpen. De huis
vrouw, verfebrikt, verbeeldt zich dit zich een diaf
in baar huis verfcholen heeft en fchreeuwr om hulp. Zv
roeptaaoffaud» een twaalftal:inanfch»ppen by een, die.
reet Rokken, oylen en hamers gewapend, in den kei.
der -delen:, met een vast voornemen,„oro.den dief ge
ducht toe te takelen. Zy doetrtoeken alles, ea aieta
.viodnnde, zyn zy zeer verbaasd. De Heer Comtetcee-
Z. SI, bezoekt op. Vr.ydagwederom, dqöpgelttkkige
5-«d, bégaf zich naar ;dj gvkwetften by de borger* op
busne puinhnogen gaf. de btmqsdigeo^é aitzigtqn mp
het aanwenden van alle mpgeiyics middelen t«t herftel
én ontving ook, zqqysu dc Magistraat, «1» van de Gets
iclykheid-, jic hulde der dankbaarheid, Ai.'eriaiozaara.st
beantwoordde Z. M-, dezelveyraeg naar ieders byzon
der vérliea .enz, en y,erliet;de,|icgcr®g rset deze woor-
den- Uwe dcodes k-aq ik- u -iel wedergevendit is
ooien 't meafehclyk vcrmogsn, maar al, wat in cjyc
vermogen is zai;?ik. v.oor? uwe Rad doen." Het decl-
flemer.d gevoel van Z. M. deed Haar, behalve, by iondc.rc
dlyken cqk .-operbtre bewyz&n v»,n i welwillerdheii
geven, door het saabieffrssaatelykvan bet, galeis,ia
't Bqsch ter .huisvesting der geaen, wier woningen
onbewoonbaar zyn waarvan ook'reed» door.Tonnnigen
dankbaaria gebruik gestaakt.
lo.tusfchcB voorziet de-Magis.Rraat,, donr.eene byzoa-
dere: Ccmmiaiie in ,het dagelj-ks verfebaffen. viö TOttf -
icl ea .dekfej? aan de ajmcre in won er s,
Stedep en derzclver
ra j mere inwoners» Dc naburige ben dcubuti moe tl it zullen: iuboeztmen, zeide tot hcn.<
Regeringen werken mede lat. hetj,,. mannen i .jsoskt niet lang-ér, ik weet wat het is het
■Wfchaffen-v.n eetwarenwerklieden enz. Lj, een Rem dte ik-,heb doen horen, ,m m "c'
Voorts- ftetamej, alle. vberigien, dsana overeen, dat mafcéAp Öfcjeal 't u verklareh»..«aweet
men: van ouder de puinhoopen dadelyk gced heeft,;|„ wat het. i»;?" antwoordde een groote karei va» d»
SOS1,n Li'"utWSe b«p«óe4i«8den1 Mevrouw bende,, ,hem-.:by: de keel vattende; welaan' toot» ons.
Randwykde dochter van den Heer AlevsynProf, *-'1'- - - toon on*
vufi dr-, Wyuperfeden H.er van AsserJei/l-,--den Hczr
Sotewman-, den Heer Fer.ckcr den Heer vu» der Pot.,
jl<rn, HcérsMttnteriïamden. prokureur Beuman, es
deszelfs bediende, de Min van het Kind desHéeten vanlgegetten, hebbende; om den armen Buikforeker m~,Z
oogenbhkkclykden man ,dic benedeo gtfprolcso beeft
of 'uy zuilen u veroi'ordca." ^J». ja.' doodt hens
V «sar-," tcbrwuwdc. bjcrt.p »j jle! volk, het is een
h loovcina''co dc -Waardin hét teckenén voorqet-jd
