«sr„^ t-ysssi w? --«■
VERTOOG.
mengelingen.
VËRZEN GEZONGEN IN DE VRYMETSELAARS
LOGE TE PARYS, TER EERE VAN DEN
ALDAAR TEGENWOORDIG ZYNDEN
aartskanselier des ryks, op
ftee„,Br3êhS Tender te Stuiken Indien
- h°ei" ocow
;BELANGKYKE BERIGT^N.
fTiffiiTayfi door tet ,»b«« pier., werdenin-
ALGEMEENS SCMIBDAMSCHE COURANT.
IETS OVER DEN BLOEI EN HET VERMAL VAN
HET TURKSCHE RYK,
Het TurkfeSe Ry R is een d., voormaamfte en leerrijkfte
voorwerpen vaii béfchouwing ia de gefciiiedenis der
vro gcfö tyden, Deszelfs fnelle wasdom, de vrees,
warrsiedc het dr,e deelcn der onds wereld'inzonder
heid Europa bezielde alw-iar het alle Christen Staten
dreigde te •yerflinacnde .beflisfsndc overmagt, die
het v^n de 14de eeuw tot in het midden der 17de
handhaafde, üc verachtelijke en trotfche toon, opwclken
het alle volken en Vorften behandelde, en de
fnelle val, die hec in een tijdvak van flechts J50
jaren in die oflmkgt"'en krachteloosheid deed neder-
zinken, -waarin het "in onze dagen, onbekwaam om
deszelfs oproerigs Provinciën in toom te houden,
Hechts den nijd en der ijverzucht van de Europifche
Mogendheden, deszelfs kommerlijk beftaan te danken
hcctt dit alLs te zamen genomen is te zeer in het
oog loopend, dan dat wij ons niets leerzaams voor-
fp„ilen zouden, wanneer wij de oorzaken nagaan, die
deze foo.dige af-visfeling bewerkten. Waardor"4 werd
htt deke,Nlagt mogelijk, oaijhet gebied der onderfchei-
dene Kalifs de opvolgers van Mahomed, aan zich on
derworpen ce maken, het Griekfche Ryk. onder SiGt
Juk te brengen, Macedonia, Epirus den Pelopon-
riefusServie .BulgariaBosnië, Sijrie, Palestina,
Egypte enzr te veroveren Door eene geheel Mili
taire Staatsinrigting, gelyk men in vroegers tijden nim»
"mcr zoo gezien hc'eft. Niet dan oorlogzuchtige behesr-
fchers, met bloed bevlekt en met eene onbepaalde magt
bekleed, bevonden zich van Otthnan I (1330) tot
„Mahomed IV (xdss) 'aan haar hootd. Zij leefden in
de legers^, voerden hunne heeren in zegepraal en
regeerden vanghennen ftijgbeugel huiine Provinciën.
Al deze bloedgierige Opperhoofden hadde» een bepaald
doelalgejneene weieldhcerfchappij. Zij verzuim
den geene gelegenheid, om dn oogmerk te bereiken,
bedienden zich van ieder voordeel en maakten
1 geene bedenking om de fchreeuwendfte ongeregtighedeo
te plegendoor lage listen te bedriegen en trouw
eeden cn verbo'nden op de fchandelijkite wijze te ver
breken. De bijzondere mensch yervolge, ondanks hij
,ïn de keus zyner middelen immer bepa Id-Ulijft, flechts
fhtndvastig een bepaald doelwit en hij zal uitmun
ten. Een volkdat gccne Rcgtcrs erkentdan zich
zelten zijne begrippen van Godsdienst en
eerften Soldaat, den moedigden en dapperften onder
de menigte moedigen en dapperen erkennen. Wat
de Troon grondde is alleen in ftaat, om denzelven
fraai:ac te houden. De Armee, aan oorlogen, aan
ongemakkenaan bl ed aan verwoesting gewoon
wordt onder de leiding van zwakke weekhoofden
die der verwilderde krachten geene behoorlijke rigting
weten tc geven, de gevaarlijkfte vijand des troons.
Oproer, partijzucht, afzetting en verkiezing van
nieuwe Opperhoofden zijn aan de dagorde. De zwakke
Regent, onbekwaam om geweld met geweia te keer
te gaan, zoekt door list te zegepralen, door onikoo-
ping te winnendoor moordenarijen zich te V£T zeke
ren" en verwerft daardoor eene overmaat van verach
ting, en een beftaan, dat flechts op het voordeel van
eenige grooten gegrond isdie een naam voor hunne
plunderingen behoeven, tot eindelijk het geweld in
vele takken gedeeld en de onafhankelijkheid van
ondcrgefchikte Bevelhebbers zoo vast gegrond is,
dat het zelfs eenen Regent van kracht en wil onmo
gelijk gemaakt wordt, om den glans en de magt van
zijnen troou weder te herftellen, Ziet t daar een
kort, maar zeer juist overzigt der gevolgen, welke de
gefohiedtnis dus Turkfchen Rijks den wijsgeerigen
Gefchiedonderzoeker aanbiedt.
XSfT
NB. De algemeens en voor om yivijendc
goedkeuring, waarmede de korte berig-
ten zijn ontvangen 'géworden. welke
wijfmts cenigeo tijdvan enkele deelt»
van het vin tijd tot tijd belangrijker
wordend, Polen gegeven hebben, moedigt
1 ons aan, om dit land in zijn geheel cn
in al die bijzonderhedenwelke het van
andere landen zoo aanmerkelijk -onder-
fcheiden dra te doen kennen. Men
verwachte het esrfte gedeelte van deze al-
gemeenc befchouv mg in onze Courant
van aanftaanden Donderdag,
EENIGE MERKWAARDIGE VOORBEELDEN OVER
FYNHEiD VAN REUK.
Boyle
De blinde van Utrecht van wien
vele sanderen fpreken kende de kleuren op het
gevoel. Het is met minder merkwaardig dat met»
op den reuk de verfehïllende metalen
fcheidt; "dit geiuigen echter fommige oude fchrijvers.
eer naar zijne behoeften gevormd heeft, mo«„araVis-fprëcKt van eer.en man, die Marmura ge- Een lid van zeiter w:.sKunatg gezemmap cat m to
door ftandvastig sflj.n doel te vol'gen, der gan- d wa, cr dic sileea zljns neus mdpleeg-leden beftond, ftervende, had bepaalo, dat eene zeker
,i„ tr„.» W..J. J.~ oaamQ Wab' ows ,J. - mUtiM onder de ovcrbliivende leden dus.zotl
fche wereld vreesfclijk worden Eene Natie, die
men een doel buiten z.ch gegeven heeft, dat aan
haren wensch beantwoordtdat aan elk in het bij
zonder door uitplundering der vij.bicn rijkdommen
verfchaftcn aan de op het flagveid ,x Diet enen deh-1-
DEN ïS JANUARY L. L.
air: Dit point du jour,
De ee beau jour (bis}.
Nous caKsacrerons la memoirs 1
t Fous emb el lisfez ce sejour
Et vous voir ici de retour
Peur les Maconsc'est de la gbire
he point^du jour (bis)
II jut un jour (bis)
Pour la Prance heureux et prepUt
Et grace a vousce fut le jettr
Ou par vous enfin de retour
Elle a revu de la justice
Le point du jour, (bis)
Nu point dit jour(bis) 1
llinfortuné dans sa smffrance
Gem it et pleure tour a tour!
Qpfils s'addresse a vous sans detour
1 Et c'est pour lui de l'esperance
M -Sr wnzF.fc—L«fc rirtmtw-e J
jzer pXfi ra»—vr<» /tr»r«
Au point du jour (bis)
Commence voire bientaisance,
Chacun vous benit tiur-a-teur
Et eet heureux concert d'amour
Pour vous chafu^ jour recommence
Au point du jour. (bis)
«Si, dant ce jour(bis)
Tout ceux que ia reeonnoissaneg
Attache a vos pas dans retour,
Fous peignerent ici leur amour,
Nous serions en car la', je pense,
Au point du jour. (bis)
Un nouveau jo»r (bis)
Par vouspoür lts arts a su lu'fe 1
Accue'tllef encore en ce jour
Un reconnoisfasit Troubadour
Qpi pour vous a monti sa tyfe
Au point du jour(bis),
E. Dupatv, Membrs de la Loge,
REKENKUNDIGE OPGAAF-
Een lid van zeker Wiskundig gczelfchap dat uit 8
oVzten cc verzieicn dat hetkoper/welklfom guldens onder de overblijvende leden dus,zou
3 om zien te vei K worden: de guldens van A en B moesten tot
tcA °hemZgTbragt bid?wel^'a."hW'EtünhTsch koper verdeeld worden: de guldens van A en B moesten
was. Bl" zijn 'Indiafche kooplieden,, die eenen nog
fijuder zin hebben; want,, volgens berigt van fom-
ïTiio'e reizigers, wanneer m.n bun een ftuk geld geeft,
denkroon der e-.r- toewijst, zal altijd onder zi«-h eeiug do°n zj- nje;s daB hetzelve bevoelenom, zich van des-
eiL rnr»t -Q«1 jj.ldC ^ChjO"2XTÏS'" «rotiSVC to—*P
dcrzelvcr opperhoofden onderdanig zijn. De Turken
waren verfchcidene eeuwen lang het eenigfte volk der
wereldhetwelk met eenparigheid en kracht, en met
elkander ftaan als t1die van C en D als 3 tot 5
en die van E en F als 7 terwijl de fom der qua~
draten van al de 7 deeltn een minimum zijn moest
zoo zij nu niet dan met heele guldens mogten
words*-- j7'vAN~WvK~ROEZ.ANDs2. te Amfterdam.
een..ï gehoorzaamheid, waarvan men tot hiertoe in de
gefc'niedems nog geen voorbeeld lud, detzelfs do..l
trachtte te bereiken, Hun p rfooiili,ke inoea cn hunne
dapperheid werden door de gelukkigfic ges olgen aan
gevuurd en hunne begrippen van eer en Godsdienst
V tot geestdrift gebragt. Hoc meer zij zich door oorlogen
uitbreidden"heemeer nu in den o orlog rykdom eer
tc winnen waren, des te meer werd eene oorlogzuchtige
opvoeding en eens vroege gemeenfehap met de
- wapenen, niet flechts van den kant der foldatenmaar
des ganfehen volks, algemeen, waar door hun eene
onuitputbare hulpbron tot eene fpoedige aanvulling
liunnsr legers geopend, en matigheid, ligehaaonsfterkte
en gezondheid onder de ganfche Natie verbreid wer
den Het onderfebeid van rang, dat de onder
s nemingen der vorften meer bepaalt dan bevordert, was
Bij de Turken geheel onbekend en vond onder hen
geene plaats. Et was flechts een regerend Heerfchcr,
flechts eene fultans familie, en de weg tot eer en
Etan ftond voor eiken gepieeneu foldaat openieder
kon zich met de hoop ftrcelen van Grootvizier
ja zelfs «n bloedverwant van'zijnen vorst te worden.
-De grootheid van eenen ftaat cn van eeneiig Regent
■wordt, eyen gelijk' de grootheid van een bijzonder
mensch, 'flechts door de betrekking bepaald, m
welke dezelve met zijnee tijd ftaat. Hovelingen
vrouwen cn priesters regeerden de Christen» Staten van
den toemaligen tijd. Door Lecnfteifclswelke alle
eenheid cnm ^gV"i^Te X
«n - door eene kleine btkrompene ftaatkuade
■-* sef.' eenen omvattenden ollk geheel onbe
geleid, h c telrcnwoordige ©ogenblik beoogt;
ftand asiigc verccmgmg teruggehoudenvierden zij
den vollen teugel aan hunne vreugde oter de verne-
ica. v„ TT Vn ondergang van andere Staten en aan de
„an zelf te verliezen. Eene vrees, die hun dc
Tlasfte en verachtelijkfte bejegeningen van dc zijde
^- brutale overwinnaars gewillig deed verdragen-
act brutal zoodanigs was de gefteidheid
blad zilver om
middel.
Men heeft in Europa fommige
zien, rjvier reuk met jminder^ fijn
wao. Marco-Marei fpieekt 'van.
te flraSg die, wanneer men hem het een en ander
n de fa den gaf. °P reuk. zoo zeker als een
hond met den iïjnften neus, onderfchtiddc, aan w en
het behoorde of wie-het behandeld had. Men bcweelde
,ook. dat hij door hetzelfde werktuig met zekerheid dc
a-., /icricrljamen en vooral de onkmfchen
perfonen ge
en volKomen
eenen Monnik
Het antwoord op dit voo, "tel is
De eerae pcrfóon was 14, de tweede ij, de der
de 16 de vierde 19dc vijfde zo en de zesde ai jaar
oud.*'
Aijlecn voldoende uitgewerkte antwoorden iHerbp
zijn-ingekomen van B, J. Flatau «LP. K.1 Görlitz,
Onderwijzer te Rotterdam-, H. j. van Straten Ssrgt.
Major te Leiden-, (die ook de opgaven van N®. löpen
N®, 3 I. 1. beantwoord heeft); D. Meldola junioren
M.'h. Pos te Am fier damA. Smits, Rector tc Grave;
ale mede van A. L. Hector? te Middelburg
■anCpeat
ondcugenden cn deugdtamenen vooral
kon onderfcheiden
Dikwijls vormen de Geneesheeren wanneer zij
eenen zieken bezoeken, zelfs voor dat zij hem gezien
hebben, een zéker voorafgaand denkbee.ld va da
uitfiag der ziekte.door den' lijkftankdie hun 1 -
maar in dit opzigt-, wint de hond het vian den mensch
in fcherpheid. Uitgelokt door den dotodftankc zelft
voor dat de zieke den adem uitblaast vorderep zy
hunnen prooi door herhaalde geiuidgevingen. Tctm
ifc„ zeven jaren geledente Uipea woondemerk
ik ee*nen fclocncn bramen ®P ^®d^dcC™ondCT,'maand meestal tot die, welke haren oorfprong heb-
den dood van verfcheiden zieKenaannoiiu»b«^»^ „«meliik- Ru-
STAAT DER, GEZONDHEID GEDURENDE
DE MAAND DECEMBER.
De ziekten bepaalden zich geurende deze
1 ;i, nnit omtrent het geval bedro-jden uit eene belemmerde uitwafemingnamelijk Ru-
zoo veel Jk weet, zich ooit onurciiu u» r,MV^uiw
gen te hebben. Ik het
eenen dollen hond was
tv heb een mensch gekend, die doorlmatieke en Katarale ongeiteldheden. Geweldige en
gen te heboen. Ik hgeworden, welke zijne hardnekkige hoofdpijnen, alsmede zetrpijnolijic wit-
eenen dollen hond g atftandaan den jeukherken- te gezwellen aan de khicgew richtenaren .nan-dczelf-
vnend-n op ee v hetc:rzigt te kunnen bereiken.'de oorzaak coctefchnjveu. Aamborltigenhetzij dezel-
de, zonder hu n0 - had cenen Mp 've leden door eene krampachtige aandoening der longen,.
^««V-Mevrouw van mijne kenm Pdoor eenen etterzak op ditmgewandof einde-
1 1 - werdenin-
met befluiten, haar te verlaten. IAjg->weI1 Jzonderneid hierdoor aangetast en fehoten er met zelden
klaps van gezindheid, ter gelegenheid van eenezftitct.,1 - - -
die zitn fijne reuk hq:n deed vermoeden en vreezen,
S mazelen heer.nh.» tod. tol»
Hid'0" waai'door het den -Turken mogelijk was,
des Ojtoa WM»a n. rdd Rijk te ftichte„. Mee.
Eeuwen beftond het Turkfche Rtjkmagti-
d3 rnrrehèr en despotïeker, (\an immer een Rljh
Eene enkele eeuw was toereikend, em ht
ir onmagt te doen nederzuiken; en de oorzaken va.
,r. „_j liegen even zoo duidelijk bloot- Een
Sir Rijk mett altijd in^zijne Opperhoofden den
rcs W£1-d eaardoor aangetast. Benige dagen te voren
verliet de aap onverwacht
O y
'op cenen tijd, wanneer men geen het mmfte kemnei'k
deze perfoon, aan welke hij zoo fterk verkleefd was
en wilde niet meer in hare. kamer korncn, ah.
of de fijnheid van zijne zintuigen hem onderr gt had
van den voortgang der. befmettelijke ack», dB^haw
Tenfgen tijd daarna, had deze zelfde Dame eene iigte
koorts zonder ecnige kwaadaardigheid. De aap bleef
u-ar en hield haSr trouw gezelfchap. Men zou
gezegd hebben, dat hij eene volmaakte keutó van bade
iiekten had. -
-leTCii Dij m. Roodvonk en kurperkoorts Mg
men zeci Al, jjiny10est integendeel vertoon-,
KTienM^
de zich weer meer.
Stad, de Koepokineming met allen jjver werd voort
gezet moest men echterin deze maandalhier
nog bij de 40 ftagtoflers der vernielende Pokziekte
tellen en offchoon wel is waar verfcheidene even,
gemakkelijk, als waren zij ingeënt geweestdezelve
doorftondsnleden fommigen er reel; en onder
hendie er met groot gevaar het leven afbragten
waren velen, dte of geheel of ten deele blind wer«
den, terwijl anderen in hunne ademhaling, reuk,
en fmaak door verzweeringen en hierop geyolgdo
uitzetting en zameiagroiijjng van liet neusvleesch"'1
grootelijks belemmerd, anderen met fistu epze gebre
ken aan de oogen en andere deelen yan het hg-
chaam bssetsa weder apceren door geweldige pij—
J
